جاهای دیدنی تاریخی مشهد
- ...
- ...
- تعداد کلمات
جاهای دیدنی تاریخی مشهد شامل خانه‌های تاریخی، موزه‌ها، میل‌ها و برج‌هایی‌ست که در طول تاریخ کاربری مهمی داشته‌اند. برای شما که علاقمندان به تاریخ مشهد هستید، این مطلب را آماده کرده‌ایم.
دومین شهر مذهبی جهان، مهمترین قطب گردشگری زیارتی ایران، پایتخت معنوی ایران بزرگ، این‌ها القابی هستند که در توصیف مشهد به کار برده می‌شوند. در این میان، جاهای دیدنی مشهد از تاریخی گرفته تا طبیعی و تفریحی، صفحه جدیدی را برای گردشگران گشوده‌اند. بی‌گمان با گشت‌وگذار در میان جاهای دیدنی تاریخی مشهد، به این شهر بیشتر علاقه‌مند خواهید شد. در ادامه با یومگ همراه شوید چون قصد داریم جاهای دیدنی تاریخی مشهد را به شما معرفی کنیم.
آنچه در این مقاله از جاذبه‌های تاریخی شهر مشهد می‌خوانید:
تاریخچه شهر مشهد
تاریخ مشهد بس پر فرازونشیب و پر از حوادث تاریخی‌ست که سرنوشت‌سازترینِ آنها شهادت امام هشتم شیعیان - امام رضا (ع) - در این شهر است. اگرچه این شهر زمانی مقر اصلی حکومت بسیاری از حاکمان پارس‌زبان و غیرپارس‌زبان بوده است، اما هیچ حادثه‌ای به قدر شهادت فرزندی از فرزندان پیامبر، سرنوشت این شهر را دستخوش تغییر نکرده است.
از سناباد تا مشهدالرضا
مشهد؛ یکی از کلان‌شهرهای ایران است که در استان خراسان رضوی قرار دارد. شهری که زمانی پایتخت افشاریان بود و بی‌اغراق مشهد شدنش از زمان ورود امام رضا (ع) اتفاق افتاد. به عبارت بهتر باید بگوییم که قبل از شهادت امام رضا خبری از مشهد نبود و مشهد کنونی در دهکده‌ای به نام سناباد خلاصه می‌شد و این دهکده، خود از توابع نوغان به‌شمارمی‌رفت که در آن زمان یکی از بزرگ‌ترین شهرهای ولایت توس بود.
انتخاب واژه مشهد برای این شهر از معنای محل شهود و شهادتگاه انتخاب شده است؛ جایی به‌نام سناباد نوغان یا مشهدالرضا که امام هشتم (ع) پس از شهادتش در آرامگاه هارونی سناباد به خاک سپرده شد. پس از آن اتفاق در زمان شاه تهماسب صفوی و به دستور او، روزبه‌روز بر رونق و آبادانی و گستره‌ی این سرزمین افزوده شد و مردم توس به مشهد کوچ داده شدند و نام مشهد برای همیشه در تاریخ ایران بزرگ ماندگار شد. حالا این شهر قطب گردشگری مذهبی برای شیعیان جهان است.
مشهد قدیم؛ از نوغان تا پاچنار
مشهد قدیم، شامل پنج محله اصلی به نام‌های پایین خیابان، بالاخیابان، سراب، نوغان و عیدگاه بوده است. عیدگاه، یکی از آن محله‌های قدیمی در مشهد بود که بازارچه، قبرستان و بازاری عمومی داشت. هنوز هم از فلکه آب (میدان بیت‌المقدس) به سمت کوچه عیدگاه راه است، اما در این کوچه دیگر خبری از بافت قدیمی نیست و خانه‌های مدرن و آپارتمان‌های جدید در آن به وفور دیده می‌شوند.
محله سراب هم در حقیقت سرِ آب یا قنات بوده است و دلیل این نام‌گذاری برای یک محله این بوده که در گذشته این قنات‌های بسیاری داشته است.
میدان دوچرخه، خیابان خاکی، خیابان تهران (خیابان امام رضا)، سناباد، محله چهارباغ، محله پاچنار، میل رستگار مقدم و محله غیرشمارها از دیگر محله‌های قدیمی در مشهد هستند. در ادامه بعضی از با جاهای دیدنی تاریخی مشهد بیشتر آشنا می‌شوید.
🔔 لیست هتل‌های مشهد فلکه آب 🔔
خانه‌های تاریخی مشهد
از مهمترین جاهای دیدنی تاریخی مشهد، خانه‌ها و عمارت‌های تاریخی این شهر است. مشهد، اگرچه در مقام مقایسه با شهرهای مهم تاریخی ایران همچون شیراز و اصفهان، تعداد خانه‌های تاریخی کمتری دارد و بعضی از این خانه حتی گوشه‌ای مهجور افتاده‌اند بی‌آنکه کسی بخواهد از گذشته آنها سر دربیاورد، اما باز هم به عنوان یکی از مهمترین مقصدهای گردشگری در ایران، تعدادی خانه تاریخی دارد که بازدید از آنها بر کیفیت سفرتان به این شهر می‌افزاید.
در بین خانه‌های تاریخی مشهد، خانه ملک و بعد از آن، خانه داروغه جزو بهترین‌ها هستند؛ چون هم به خوبی حفاظت شده‌اند و هم با کاربری‌شان به موزه، مورد توجه گردشگران قرار گرفته‌اند. با اینحال پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر، مقاله خانه‌های تاریخی مشهد را در یومگ بخوانید.
لیست جاذبه‌های تاریخی شهر مشهد
در بین جاهای دیدنی تاریخی مشهد جاذبه‌هایی وجود دارند که به نسبت نوع کاربری‌شان در گذشته از هم متفاوت می‌شوند. بعضی از این جاهای تاریخی آرامگاه بزرگان شعر و ادب و جنگ هستند و بعضی مقبره دوست‌داران اهل بیت، بعضی کاربری ستاره‌شناسی داشته‌اند و بعضی دیگر محله‌ای خوش‌آب‌وهوا در روزگارهای نه چندان دور بوده‌اند. در ادامه با جاهای دیدنی تاریخی مشهد بیشتر آشنا می‌شوید:
- مجموعه آرامگاه فردوسی
- آرامگاه نادرشاه افشار
- مقبره خواجه ربیع
- آرامگاه خواجه اباصلت
- میل اخنگان
- میل رادکان
- محله چهار باغ
- باغ خونی
- مدرسه عباسقلی خان
- مدرسه میرزا جعفر
- چهارطاقی بازه هور
- بقعه هارونیه مشهد
- قبرستان ارامنه و کلیساها
مجموعه آرامگاه فردوسی
چه کسی‌ست که فردوسی را نشناسد؟ فردوسی که یک ایران به او مدیون است! فردوسیِ بزرگ؛ شاعر حماسه‌سرای ایرانی که شاهنامه‌اش را تمامِ دنیا می‌شناسد؛ شاهنامه‌ای که یک شاهکار ادبی محسوب می‌شود. آرامگاه این شاعر بزرگ، یکی از جاهای دیدنی تاریخی مشهد است. اما چرا به آرمگاه ادبی او را مجموعه آرامگاه فردوسی می‌نامیم؟ از آن جهت که هم شامل باغ و موزه و فروشگاه سوغات است و هم دو تن از بزرگان ادبیات فارسی و موسیقی ایرانی یعنی مهدی اخوان ثالث و محمدرضا شجریان را در برگرفته است. انگار فردوسی دو بال بزرگ خود را گسترانیده و مهدی اخوان ثالث و استاد آواز خود را در آغوش پرمهرش در برگرفته است.
آرامگاه فردوسی، در فاصله 20 کیلومتری از شهر مشهد و در باغی به وسعت 6 هکتار ساخته شده است. این آرامگاه که در طی سالیان متوالی تخریب و دوباره ساخته شده است، امروزه در میان باغی بزرگ که با گل‌کاری‌های زیبایی تزیین شده جای دارد.
یکی از زیبایی‌های معماری در آرامگاه فردوسی، استخری‌ست که در ورودی جنوبی آن قرار دارد و همچون آینه تصویر آرامگاه فردوسی را منعکس می‌کند. در قسمت شمال غربی آرامگاه، ساختمانی قرار دارد که امروزه آن را به عنوان موزه می‌شناسند. آثار کشف‌شده شهر باستانی توس، موزه نگهداری می‌شوند. درباره آرامگاه فردوسی بیشتر بخوانید!
آرامگاه نادرشاه افشار
آرامگاه نادرشاه افشار در خیابان شیرازی مشهد و در یکی از نوستالژیک‌ترین محله‌های شهر مشهد یعنی چهارراه شهدا قرار دارد و به دلیل فاصله کم تا حرم امام رضا (10 دقیقه پیاده‌روی) یکی از بهترین جاهای دیدنی تاریخی مشهد است. موقعیت مکانی و دسترسی عالی این مجموعه تاریخی - فرهنگی که شامل آرامگاه نادرشاه افشار، مزار کلنل پسیان، موزه نادری، باغ و فروشگاه سوغات و صنایع دستی می‌شود، آن را به یکی از پربازدیدترین جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم نیز تبدیل کرده است. این مجموعه تاریخی با فاصله کمی تا حرم، درست در مرکز هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های خیابان شیرازی واقع شده و تا مراکز خرید مهم این خیابان نیز فاصله کمی دارد.
جزئیات بیشتر از آرامگاه نادرشاه را در یومگ بخوانید!
🔔 لیست هتل‌های میدان شهدا مشهد 🔔
مقبره خواجه ربیع
مقبره خواجه ربیع یکی از جاهای دیدنی تاریخی مشهد است که در انتهای خیابانی به همین نام قرار دارد. این اثر تاریخی در تاریخ 15 دی‌ماه سال 1310 با شماره‌ی 142 به ثبت ملی رسیده است و جزو آثار تاریخی شاخص در مشهد به‌شمار می‌آید. آرامگاه خواجه ربیع با آن گنبد فیروزه‌ای رنگش در انتهای خیابان خواجه ربیع خودنمایی می‌کند و از دور لابه‌لای درختان سرسبز آرامستانی که او را دربرگرفته، نمایان است. بیشتر مشهدی‌هایی که عزیزان خود را در این مکان به خاک سپرده‌اند، آخرهفته‌ها را برای زیارت اهل قبور راهی آرامگاه می‌شوند. جزئیات بیشتر از آرامگاه خواجه ربیع مشهد را در مجله یومگ بخوانید.
آرامگاه خواجه اباصلت
آرامګاه خواجه اباصلت به عنوان یکی از جاهای دیدنی تاریخی مشهد در ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی این شهر، نرسیده به بهشت رضا واقع شده است. در این آرامگاه علاوه بر خواجه اباصلت که گفته می‌شود از یاران امام رضا (ع) بوده است، بزرگان و عارفان دیگری هم به خاک سپرده شده‌اند. در بدو ورود به این آرامستان تاریخی، سنگ قبرهای قدیمی توجه شما را به خود جلب می‌کنند.
این بنای تاریخی و آرامستان اطرافش، هر پنجشنبه شب میزبان مشهدی‌هایی‌ست که عزیزان خود را در آن به خاک سپرده‌اند و در روزهای هفته هم محل بازدید گردشگرانی می‌شود که برای زیارت و سیاحت راهیِ مشهد شده‌اند. در اطراف آرامگاه امکاناتی همچون رستوران و چای‌خانه هم وجود دارد تا شرایط بازدید برای گردشگران راحت‌تر باشد. اطلاعات کامل‌تر از آرامگاه خواجه اباصلت مشهد را در مجله یومگ بخوانید.
میل اخنگان
میل اخنگان یکی از جاهای دیدنی تاریخی مشهد است؛ بنایی تماما ساخته‌شده از خشت که در 22 کیلومتری شمال شهر مشهد و در مجاورت روستایی به همین نام واقع شده است. گفته می‌شود که این بنای تاریخی، محل دفن فردی مجهول‌الهویه است که همچون معمایی تاریخی ذهن گردشگران را به خود مشغول می‌دارد. یعنی چه کسی اینجا به خاک سپرده شده؟ برخی داستان‌های محلی از نبردی خونین در حوالی میل اخنگان در سده چهارم هجری سخن می‌گویند؛ گویا جنگی سخت بین حاکم خراسان و سلطان محمود غزنوی درگرفته باشد. مطالعه سبک معماری این بنای خشتی، قدمت آن را به دوره تیموری نسبت می‌دهد. هرچند که زمان دقیق ساخت این بنا و کاربرد آن برای همه معماست. اطلاعات کامل‌تر از میل اخنگان مشهد را در مجله یوتراوز بخوانید.
میل رادکان
میل رادکان مشهد یک بنای بسیار مهم و کاربردی در لیست جاهای دیدنی تاریخی مشهد است. گفته می‌شود که کاربریِ این بنا برای راهنمایی مسافران و پیام‌رسانی به آنها بوده است، اما این فقط ظاهر ماجراست چون ماجرای میل رادکان بسیار مهم‌تر از ساخته‌شدن برای راهنمایی کاروان‌ها بوده است. این اثر برجسته تاریخی که قدمتش به قرن هفتم هجری باز می‌گردد، برای اهداف مطالعاتی در زمینه نجوم، ستاره‌شناسی و محاسبه فصول ساخته شده است و بیشتر از اینکه یک بنا برای نشان‌دادن راه به مسافران بوده باشد، یک مکان برای مشخص‌کردن تاریخ و روز و ساعت در تقویم ایرانی بوده است.
معماری مخروطی‌شکل میل رادکان توجه هر بازدیدکننده‌ای را به خود جلب می‌کند و ماجرای ساخت و کاربردش، اهمیت معماری ایرانی را نشان می‌دهد. اطلاعات بیشتر از میل رادکان مشهد را در یومگ بخوانید.
محله چهار باغ
در لیست جاهای دیدنی تاریخی شهر مشهد به یکی از محله‌های قدیمی این شهر که در گذشته اعیان‌واشراف در آن سکونت داشته‌اند برمی‌خورید. این محله به چهار باغ شهرت دارد و بعضی خانه‌های تاریخی مشهد همچون مجتهدزاده و ترکمن‌ها نیز در آن واقع است. این محله که در محدوده بالاخیابان مشهد قرار دارد، هنوز حال‌وهوای تاریخی خودش را حفظ کرده و باوجود توسعه و بهینه‌سازی بافت محدوده حرم، تصویری از مشهد قدیم را پیش چشمتان تداعی می‌کند. برای اطلاع از جزئیات بیشتر درباره آن، مقاله محله چهار باغ مشهد را در یومگ بخوانید.
باغ خونی
یکی از مکان‌های تاریخی شهر مشهد، باغ خونی است؛ یک باغ قدیمی که سال‌های سال است از دوران شکوفایی خود فاصله گرفته، اما واقعیت‌های آشکاری از تاریخ شهر مشهد را نمایان می‌سازد. این باغ تاریخی و زیبا که قدمتش به دوران قاجار می‌رسد، در سال 1375 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. اطلاعات بیشتر از باغ خونی مشهد را در مجله یوتراوز بخوانید.
مدرسه عباسقلی خان
یک مدرسه، یک بازارچه، یک محله به نام عباسقلی خان که بخشی از گذشته تاریخی شهر مشهد را بردوش می‌کشند. عباسقلی خان مشهد، مدرسه‌ای‌ست با معماری خیره‌کننده که قدمتش به قرن 11 هجری بازمی‌گردد و ساخت آن را به عباسقلی خان شاملو نسبت می‌دهند. این بنا همجوار با حرم امام رضاست و شامل مدرسه، کوچه و بازاری محلی می‌شود. موقعیت مکانی آن باعث شده تا بسیاری از گردشگران بعد از زیارت حرم برای بازدیدش بروند. درباره عباسقلی خان مشهد، بیشتر بخوانید.
مدرسه میرزا جعفر
مدرسه تاریخی میرزا جعفر مشهد به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی در شهر مشهد در سال 1059 هجری قمری ساخته شده و از آن زمان تاکنون هنوز محل یادگیری علوم دینی‌ست. میرزا جعفر سروقدی، یکی از بزرگان تجارت در مشهد بود که این مدرسه را بنا کرد. بعد از مدتی، بنای مدرسه نیازمند مرمت شد که ظهیرالدوله والی وقت خراسان، مرمت آن را برعهده گرفت. این مدرسه سال‌های سال است که محل تعلیم آموزش‌های حوزوی و بوده و بخشی از دانشگاه علوم اسلامی رضوی محسوب می‌شود. در مدرسه میرزا جعفر، بزرگانی همچون آیت‌آلله صدرالدین جزایری، آیت‌الله غلامحسین محامی و حاج شیخ محمد باقر قاینی تعلیم دیده‌اند.
چهارطاقی بازه هور
یکی از جاهای دیدنی باستانی مشهد، چهارطاقی بازه هور است که بعضی آن را به آتشکده بازه هور هم می‌شناسند و البته احتمال آتشکده‌بودنِ آنهم به تایید باستان‌شناسان نرسیده و کاربری آن همچنان نامعلوم است. این بنای سنگی در مسیر مشهد به تربت حیدریه، در جنوب روستای رباط سفید، بر روی تپه‌ای به ارتفاع 1900 متر واقع شده است. در ورودی جلگه‌ی رخ، سازه سنگی چهارطاقی بازه هور از دور خودنمایی می‌کند.
بقعه هارونیه مشهد
بقعه هارونیه یکی از آثار به‌جامانده از توس قدیم است که در 600 متری آرامگاه حکیم ابولقاسم فردوسی قرار دارد. برخی معتقدند که این گنبد مدرسه یا خانقاه و مدفن امام محمد غزالی بوده است. این بنای تاریخی به شکل چهارگوش است و سبک معماری آن، به بناهای برجای‌مانده از قرن هشتم هجری می‌ماند و از همین روست که برخی مورخان قدمت آن را هم به قرن هشتم هجری نسبت داده‌اند. تمام ساختمان این بنا از آجر، ساخته شده و سبک معماری‌اش الهام گرفته از معماری آذری است. اطلاعات بیشتر از بقعه هارونیه مشهد را در یومگ بخوانید.
قبرستان ارامنه و کلیساهای مشهد
معمولا گورستان‌ها خارج از شهر و با فاصله زیادی از مناطق مسکونی تصور می‌شوند، اما قبرستان ارامنه مشهد درست در دل شهر و در خیابانی بسیار پر رفت‌وآمد واقع شده است. این گورستان 70 ساله به دلیل توسعه شهری، به بخشی در مرکز شهر مشهد تبدیل شده است. درباره کلیساهای مشهد هم باید بگوییم که اگرچه جمعیت مسیحیان عزیز در این شهر کم است، اما هنوز تعدادی کلیسا در شهر مشهد وجود دارند که جزو دیدنی‌های تاریخی این شهر محسوب می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر درباره قبرستان ارامنه و کلیساهای مشهد به مجله یوتراوز سری بزنید.
عکس‌های مشهد از دهه 60
وجود شهرهای تاریخی از جمله توس و پاژ و بزرگانی همچون نادرشاه خود از تاریخ طولانی مشهد خبر می‌دهند. بعد از گشت‌وگذار در میان جاذبه‌های تاریخی حتما سری به جاذبه‌های طبیعی این شهر همانند ییلاقات اطراف شهر مشهد و آبشارهای بی‌نظیرش بزنید. یومگ سفر دلچسب و پر خاطره‌ای را برایتان آرزو می‌کند. در ادامه چند عکس زیبا از دهه 60 مشهد ببینید.
