آرامگاه فردوسی؛ پاتوق شیفتگان تاریخ و ادبیات
زمان مطالعه: 7 دقیقه
بازدید: 4162آرامگاه فردوسی در بین جاهای دیدنی تاریخی مشهد، یکی از محبوبترینهاست؛ فضایی بهوسعت شش هکتار در توس که مدفن فردوسی بزرگ و همچنین مقبره «اخوانثالث» و «محمدرضا شجریان» را در خود جای دادهاست. وجود موزه، کتابخانه و بازارچه فروش صنایعدستی در محوطه آرامگاه، بهعلاوه برگزاری مراسم فرهنگی-هنری در مناسبتهای ویژه، مدفن حکیم فردوسی را به پاتوق دوستداران تاریخ و ادبیات تبدیل کردهاست. در مقاله حاضر، معرفی آرامگاه فردوسی را با همه جزئیاتش میخوانید.
آرامگاه فردوسی کجاست؟
📌 لوکیشن آرامگاه فردوسی: بخش توس در شهرستان مشهد، بلوار شاهنامه، بلوار بهارستان
- فاصله آرامگاه فردوسی تا حرم: از جاده کلات، 48دقیقه | از بلوار شاهنامه، 51دقیقه
- فاصله آرامگاه فردوسی تا شاندیز: از بلوار شاهنامه، 36دقیقه | از آزادراه شمالی، 41دقیقه
- فاصله آرامگاه فردوسی تا طرقبه: از بلوار شاهنامه، 44دقیقه
- فاصله آرامگاه فردوسی تا پارک ملت: از بزرگراه آزادی، 36دقیقه | از بلوار شاهنامه، 42دقیقه
مسیر آرامگاه فردوسی مشهد
اگر قصد دارید با ماشین شخصی خودتان را به آرامگاه حضرت فردوسی برسانید، باید بهسمت قوچان بروید. در سهراه فردوسی بهسمت راست بپیچید. در ادامه مسیر به بلوار بهارستان میرسید؛ آرامگاه در انتهای این بلوار واقع شدهاست. راهنمای رفتن به فردوسی با وسایل نقلیه عمومی را در ادامه میبینید.
- آرامگاه فردوسی با مترو: سوار خط یک مترو شوید و در ایستگاه «نمایشگاه» پیاده شوید. ادامه مسیر را با اتوبوس توس، خط 202 طی کنید.
- آرامگاه فردوسی با اتوبوس: با اتوبوسهایی که مقصدشان پایانه فردوسی هستند، خودتان را به این پایانه برسانید و ادامه راه با خط 202 طی کنید. از ایستگاه اتوبوس آرامگاه فردوسی توس تا مقصد، تقریبا 30دقیقه پیاده راه است.
✈️ بلیط هواپیما تهران مشهد ✈️
راهنمای بازدید از آرامگاه فردوسی
همانطور که پیشتر اشاره کردیم آرامگاه فردوسی، نه صرفا یک مقبره بلکه مجموعهای فرهنگیست. تقریبا هیچ تور گردشگریای در مشهد وجود ندارد که سر زدن به این مجموعه را در برنامههایش نداشتهباشد. راهنمای بازدید از آرامگاه را در جدول زیر میبینید.
| ساعت کاری آرامگاه فردوسی | نیمه اول سال: 08:00 تا 19:00 نیمه دوم سال: 08:00 تا 17:00 |
| روزهای تعطیل آرامگاه فردوسی | ایام سوگواری رسمی |
| شماره تلفن آرامگاه فردوسی | 05137249547 |
| قیمت بلیط آرامگاه فردوسی، 1404 | گردشگران ایرانی: 25هزار تومان گردشگران خارجی: 200هزار تومان |
| بهترین زمان بازدید از آرامگاه فردوسی | بهار و پاییز |
| امکانات آرامگاه فردوسی | رستوران، کافیشاپ، پارکینگ، بازارچه سوغات و صنایعدستی، نمازخانه |
| برنامه های آرامگاه فردوسی | 🔸مراسم بزرگداشت فردوسی در تاریخ بیستوپنجم اردیبهشتماه هر سال بهمناسبت روز فردوسی 🔸دورهمی خودجوش مردم در محل آرامگاه در لحظه سال تحویل 🔸ویژهبرنامههای فرهنگی-هنری در روز طبیعت |
بخشهای مختلف آرامگاه فردوسی
آرامگاه فردوسی به سه بخش جلوخان، محوطه و فضای داخلی تقسیم میشود. جلوخان، پهنهای سنگفرششده با آبنما و فضای سبز است که در سالهای 1397 تا 1398 ساخته شد تا ورودیِ درخوری برای آرامگاه باشد. مقبرهالشعرا که مزار شاعران سرشناسی مثل «عماد خراسانی»، «محمد قهرمان» و «احمد گلچین معانی» است، در این قسمت قرار دارد.
محوطه آرامگاه فردوسی
بعد از عبور از جلوخان، وارد باغی وسیع میشوید که حوض آبی درمیان دارد و بنای باشکوه مقبره پشت سرش خودنمایی میکند. پیش از ورود به مدفن حکیم توس و زیارت مزارش، میتوانید از بخشهای مختلف آرامگاه دیدن کنید.
- موزه آرامگاه فردوسی: در این موزه انواع شاهنامه، نسخ خطی، سنگنگاره، تابلوی نقاشی و آثار کشفشده در حفاریهای باستانشناسی توس، نگهداری میشود.
- کتابخانه آرامگاه فردوسی: ساختمانی دوطبقه است با حدود 9هزار جلد کتاب که بخش زیادی از این گنجینه، آثاری با محوریت فردوسی و پژوهشی پیرامون او هستند.
- آرامگاه استاد شجریان: مزار استاد آواز ایران، «محمدرضا شجریان» است با سنگ قبر سفیدی که دستخط خوش استاد چنین زینتش دادهاست؛ «خاک پای مردم ایران»!
- آرامگاه اخوان ثالث: سنگ مزاری ساده است که سردیسی از این شاعر فقید بالاسر آن نصب شدهاست. هنگام ملاقات با این بخش، پیشنهاد میکنیم قطعه «قاصدک» را که اخوان ثالث سروده و استاد شجریان خواندهاست، پلی کنید.
مقبره فردوسی
بالاخره میرسیم به بخش مرکزی آرامگاه که مقبره حکیم سخن را در خود جای دادهاست؛ سازهای مکعبشکل شبیه به مقبره کوروش که روی سکویی بهارتفاع 18متر قرار دارد. تمام وجههای بنا به ابیاتی از شاهنامه مزین و کتیبهها با ستونهایی بهسبک معماری هخامنشی احاطه شدهاند.
- تالار: سالنی 900متری از جنس سنگ مرمر است با تزیینات کاشیکاری و گچبری. دیوارهای تالار هم با نقشبرجستههایی پوشانده شده که هرکدامشان راوی یکی از داستانهای شاهنامه است.
- مزار فردوسی: در تالار، مدفن شاعر با سنگ قبری مرمرین قرار دارد که با 20 ستون سنگی احاطه شدهاست. متن روی سنگ قبر فردوسی از اینقرار است: «به نام خداوند جان و خرد. این مکان فرخنده، آرامگاه استاد گویندگان فارسیزبان و سراینده داستانهای ملی ایران، حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی است که سخنان او زندهکننده کشور ایران و مزار او در دل مردم این سرزمین جاویدان است».
تاریخچه آرامگاه فردوسی
آرامگاه حکیم فردوسی، تا بهشکل و شمایل امروزی دربیاید، روزگار پرفرازونشیبی را پشتسر گذاشتهاست؛ کارشکنیها، ممانعت از ساخت مقبره و تخریب کردن مزار از سر خصومت و اختلاف. تاریخچه این یادگار ارزشمند را در ادامه با هم مرور میکنیم.
🔸روایتی درباره مرگ فردوسی وجود دارد که میگوید جنازه شاعر بهدلیل مخالفت یکی از دانشمندان متنفذ و متعصب زمانه، اجازه دفن شدن در گورستان مسلمانان را پیدا نکرد و فردوسی را در باغ شخصیاش به خاک سپردند.
🔸سالها بعد، یکی از سرداران غزنوی، بر روی مزار فردوسی آرامگاهی بنا کرد که حدود یک قرن دوام آورد اما در زمان حمله مغول ویران شد تا با مصالحش قلعهای ساخته شود.
🔸«غازان خان» که روی کار آمد، آرامگاه و خانقاهی در محل دفن فردوسی بنا شد اما بعدتر در دوره «عبیدالله خان ازبک» بار دیگر مقبره شاعر بهکلی ویران شد.
🔸در زمانهای که قدرت به قاجاریه رسید، آرامگاه فردوسی مجددا موردتوجه قرار گرفت. در این دوره، والی خراسان، مقبرهای ساده شامل دو اتاق بر مزار فردوسی ساخت.
🔸در دوره رضاشاه، «محمدتقی بهار» با دست گذاشتن روی احساسات میهنپرستانه شاه، او را مجاب کرد که بنایی درخور فردوسی ساخته شود. طرح بازسازی آرامگاه حضرت فردوسی در این دوره آغاز شد.
🔸طرح جدید آرامگاه فردوسی، در سال ۱۳۱۲ تصویب شد و یک سال بعد به پایان رسید. مدتی بعد، بنای آرامگاه فرونشست کرد. درنهایت بازسازی مقبره فردوسی به «هوشنگ سیحون»، معمار برجسته، سپرده شد و سال 1347 بود که بالاخره حکیم سخن، پس از کشوقوسهای فراوان در آرامگاهش آرام گرفت!
جاهای دیدنی نزدیک آرامگاه فردوسی مشهد
بعد از زیارت آرامگاه حکیم فردوسی، اگر هنوز میل به گشتوگذار داشتید، میتوانید به دیدنیهای نزدیک آرامگاه هم سری بزنید. لیست جاذبههای گردشگری نزدیک فردوسی را در ادامه میبینید.
- بقعه هارونیه: بناییست متعلق به قرن ششم هجری قمری که روایتهای مختلفی درباره وجه تسمیه و کاربریاش وجود دارد. یکی از پراستنادترین این روایتها، گنبد هارونیه را مقبره «امام محمد غزالی» میداند که براساس نام سازندهاش، «عثمانبن هارون» به این اسم خوانده میشود. بلیط هارونیه در سال 1404 برای گردشگران داخلی 20هزار تومان و برای توریستهای خارجی 150هزار تومان است.
- 📌 فاصله از آرامگاه: 1.7کیلومتر
- ارگ کهندژ توس: ارگی است متعلق به سه دوره تاریخی سلجوقیان، سامانیان و تیموریان که درحال بازسازی است و بعد از احیا، در کنار آرامگاه فردوسی و بنای هارونیه، ضلع سوم مثلث تاریخی ارزشمند شهر را تشکیل میدهد.
- 📌 فاصله از آرامگاه: 1.7کیلومتر
- قبرستان عاشقان: قبرستانی متعلق به اواخر دوره تیموریان با سنگ قبرهای حجاریشده است که در روستایی به همین نام واقع شدهاست.
- 📌 فاصله از آرامگاه: 11کیلومتر
سخن آخر
آرامگاه فردوسی در توس، بنایی بسیار شبیه به مقبره کوروش در پاسارگاد، یکی از نمادهای هویت مشهد است. در همسایگی فردوسیِ حکیم، شاعرانی مانند اخوان ثالث و عماد خراسانی آرمیدهاند. محدوده آرامگاه هم با موزه و کتابخانه، به مجموعهای فرهنگی بدل شدهاست. در سالهای اخیر، تلاش برای بازسازی محوطه آرامگاه فردوسی باعث شدهاست که دوستداران هنر و ادبیات، با اشتیاق بیشتری راهی توس شوند.
سوالات متداول
فاصله آرامگاه فردوسی تا مشهد چقدر است؟
فاصله مشهد تا آرامگاه فردوسی، حدودا ۳۰ کیلومتر است.
آرامگاه فردوسی جمعه باز است؟
بله، آرامگاه فردوسی در تمام طول هفته بهجز روزهای سوگواری رسمی، باز است.
آرامگاه فردوسی تا چه ساعتی باز است؟
ساعت کاری آرامگاه فردوسی در شش ماه اول سال از 08:00 تا 19:00 و در شش ماه دوم سال از 08:00 تا 17:00 است.
چه کسانی در آرامگاه فردوسی دفن هستند؟
در فضای داخلی آرامگاه فردوسی، شاعر فقیدْ «اخوان ثالث» و استاد آوازْ «محمدرضا شجریان» دفن هستند. در قسمت جلوخان آرامگاه هم مقبرهالشعرا واقع شده که مزار شاعرانی چون «عماد خراسانی»، «محمد قهرمان» و دیگران است.
ورودی آرامگاه فردوسی چقدر است؟
قیمت بلیط آرامگاه فردوسی برای گردشگران ایرانی 25هزار تومان و برای گردشگران خارجی 200هزار تومان است.
آرامگاه فردوسی یکی از بهترین جاهای دیدنی مشهده که اگه موقع خلوتی بهش سر بزنین، میتونین خییییییلی از آرامش بینظیرش لذت ببرین👌