مسجد وکیل شیراز
- ...
- ...
- تعداد کلمات
مسجد وکیل شیراز از آن دسته جاذبه‌هایی‌ست که فخرشان را به بقیه کشورها می‌فروشیم. مسجدی با بیش از دو قرن قدمت تاریخی، که روزگاری در قلب پایتخت زندیان می‌درخشید. اگر مشتاقید تا خط‌به‌خطِ تاریخ و معماری این بنا را بخوانید، این برگ از یومگ برای شماست.
مسجد وکیل شیراز یکی از تماشایی‌ترین جاهای دیدنی و تاریخی شیراز است. این مسجد باشکوه، با دستور و نظارت مستقیم بنیان‌گذار سلسله زندیان و در سه قرن پیش ساخته شده و زیبایی و هماهنگی اجزایش در عین سادگی، غیرقابل‌وصف است. اما مسجد وکیل تنها یادگاری نیست که از کریمخان زند برای ما به‌جامانده. حمام، بازار، ارگ، باغ نظر و آب انبار وکیل شیراز، بناهای دیگری هستند که همگی به دستور وکیل‌الرعایای ایران در دوران حکومتش ساخته شده‌اند. در این مطلب از یومگ، داستان مسجد جامع وکیل شیراز را روایت کرده‌ایم؛ پس بدون معطلی به سراغ خطوط بعد بروید.
در مقاله مسجد وکیل شیراز می‌خوانید:
- مسجد وکیل شیراز کجاست؟
- آشنایی با مسجد وکیل شیراز
- اطلاعات بازدید از مسجد وکیل
- تاریخچه مسجد سلطانی شیراز
- پلان مسجد وکیل شیراز
- معماری و بخش‌های مختلف بنا
- بازدید مجازی از مسجد وکیل شیراز
مسجد وکیل شیراز کجاست؟
آدرس: استان فارس، شیراز، خیابان لطفعلی‌خان زند، خیابان طالقانی، کوچه وکیل، جنب حمام و بازار وکیل
مسجد وکیل شیراز، در کنار مجموعه بزرگ بناهای به‌جامانده از کریمخان زند که «مجموعه وکیل» خوانده می‌شوند، قرار گرفته است. اگر از خیابان طالقانی راهی بازدید از این بنا باشید، اولین بنای تاریخی که به آن برمی‌خورید، ورودی کوچک حمام وکیل شیراز است، بلافاصله بعد از حمام به سردر باشکوه مسجد می‌رسید و درست بعد از مسجد، چشمتان به بازار تاریخی وکیل می‌افتد. اگر از میدان شهدا و روگذر زند راهی این مسجد هستید، اولین کوچه بعد از تقاطع طالقانی و زند، مقصد نهایی شماست. از همان ابتدای کوچه می‌توانید نمای سردر بزرگ مسجد را ببینید.
مسیرهای دسترسی با مترو و اتوبوس
مترو: بهترین راه برای رسیدن به مسجد وکیل شیراز، استفاده از مترو است. از خط 1 استفاده کنید و در ایستگاه وکیل، از مترو خارج شوید. با پیاده‌روی کوتاهی (تقریبا 200 متر)، به بازار، مسجد و حمام وکیل می‌رسید.
اتوبوس: نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس به مسجد وکیل، ایستگاه شهدا (شهرداری) است. می‌توانید از خط 78 (پایانه قصردشت – میدان شهدا)، برای رسیدن به این ایستگاه استفاده کنید. برای پیداکردن خط موردنظرتان می‌توانید از سایت اتوبوس‌های خط واحد شیراز هم کمک بگیرید. از ایستگاه شهدا تا مسجد وکیل با پای پیاده، تقریبا 5 دقیقه راه است.
آشنایی با مسجد وکیل شیراز
«مسجد جامع وکیل شیراز» که به آن «مسجد سلطانی وکیل» هم می‌گویند، بنایی تاریخی‌ست که در اوایل قرن 11 ه.ش به دستور کریمخان زند، به همراه دیگر بناهای کریم‌خانی در پایتخت زندیه ساخته شد. این مسجد در غرب بازار وکیل شیراز، انتهای راسته شمشیرگرها واقع شده و بلافاصله بعد از آن، گرمابه وکیل قرار گرفته است. آب‌انبار، دیوان‌خانه، باغ نظر و ارگ کریمخان، از دیگر بناهایی هستند که در فاصله کوتاهی از مسجد ساخته شده‌اند و همان‌طور که اشاره کردیم، به دست اولین پادشاه زندیه ساخته شده‌اند.
طرح کلی مسجد وکیل شیراز، از 1 صحن، 2 شبستان و 2 ایوان کم‌نظیر تشکیل شده و نفس‌گیرترین بخش‌های آن، طاق مروارید و شبستان جنوبی با 48 ستون مارپیچ است. جالب است بدانید که طرح بنای مسجد نصیرالملک شیراز، از مسجد وکیل الهام گرفته شده و می‌توان شباهت‌های زیادی را بین این دو شاهکار معماری پیدا کرد. پیر لوتی (Pierre Loti)، جهان‌گرد و نویسنده فرانسوی، در سفرنامه خود مسجد وکیل شیراز را به قصری فیروه‌ای تشبیه کرده است. در کتاب «به سوی اصفهان» او (ترجمه بدرالدین کتابی) می‌خوانیم:
خوشبختانه امروز موفق شدم وارد مسجد کریم خان شوم. بی‌تردید اگر مدتی در این‌جا بمانم، به همه محل‌هایی که دخول به آن‌ها به‌طورکامل برایم ممنوع است، وارد می‌شوم. مردم این شهر نسبت به من بسیار ملایم و مهربانند. خطوط و نقوش معماری مسجد، ساده و بی‌آلایش است، ولی در همه جا، میناکاری و رنگ‌های سبز و قرمز دیده می‌شود و این تجمل به حد افراط رسیده است. هیچ قسمتی از دیوار را نمی‌توان یافت که به دقت میناکاری نشده باشد. اکنون در کاخی لاجوردین و فیروزه فام هستیم.
اطلاعات بازدید از مسجد وکیل
- شماره تلفن: 07132241475
- ساعت بازدید: 8:30 الی 21:00
- روزهای بازدید: از شنبه تا پنج‌شنبه به‌‌جز تعطیلات رسمی در تقویم
- قیمت بلیط ورودی برای گردشگر ایرانی: 10 هزار تومان
- قیمت بلیط ورودی برای گردشگر خارجی: 50 هزار تومان
*مسجد وکیل شیراز برخلاف مسجد نصیرالملک، سایت و صفحه اینستاگرام ندارد.
تاریخچه مسجد سلطانی شیراز
بیایید دوباره به عهد زندیان برگردیم و نگاهی به اقدامات عمرانی کریمخان داشته باشیم. کریم خان که سلسله زند را بنیان گذاشت، خود را وکیل‌رعایا می‌نامید و همواره به عنوان پادشاهی عادل و مردم‌دار شناخته می‌شد. او برای آرامش و رفاه مردم اهمیت زیادی قائل بود و در دورانی که بر ایران حکومت داشت، تلاش‌های زیادی برای آبادانی کشور به‌خصوص شیراز که پایتخت دولت بود، انجام داد. ثمره این تلاش‌ها، هنوز هم بعد از گذشت 3 قرن پابرجاست و معماری و نبوغ به‌کاررفته در آن‌ها الهام‌بخش بناهای مدرن است.
بنابر اسناد تاریخی و روایت‌ها، قدمت مسجد وکیل شیراز به سال 1152 ه.ش برمی‌گردد و همزمان با ساخت میدان و بازار وکیل احداث شده است. این بنای تاریخی در دوران قاجار و به دست حسینعلی میرزا فرمانفرما (پسر فتحعلی‌شاه) مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و بخشی از کاشی‌کاری‌های به‌کاررفته در آن، مربوط به این دوره است. مسجد وکیل در دوره پهلوی نیز به همت «اداره کل حفاظت آثار باستانی و بناهای تاریخی» مرمت شد و بعد از انقلاب هم تعمیراتی، از جمله کف‌سازی صحن، در آن صورت گرفت.
این بنای ارزشمند تاریخی، در 18 تیر 1311، با شماره 182 به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد.
مردم‌داری کریمخان در ساخت مسجد وکیل
کمتر کسی پیدا می‌شود که شیفته معماری باشکوه مسجد و هماهنگی اجزای آن در عین سادگی‌اش نشود. اما گاهی‌اوقات شهرت داستان‌هایی که در مورد مردم‌داری کریمخان در ساخت این مسجد نقل می‌شود، از جلوه‌های ظاهری آن سبقت می‌گیرند. اشاره کردیم که کریمخان به مردم‌داری‌اش معروف بود و خودش را وکیل‌رعایا می‌خواند. این ویژگی کریمخان در معماری مسجد وکیل هم مشهود است.
در این مسجد، از تجملات غیرضروری خبری نیست. برخلاف مساجدی که به شیوه رازی، آذری و اصفهانی ساخته شده و می‌شوند، گنبد و مناره‌ای در مسجد وکیل به چشم نمی‌خورد و فقط دو مأذنه* برای آن ساخته شده است. استفاده از مصالحی مثل آجر و محدودکردن تزئینات بنا، گوشه دیگری از توجه کریمخان به کابرد مکان به‌جای پرداختن به تجملات بیهوده بود.
* مأذنه: مأذنه یا موذنه، بخشی از مسجد (معمولا اتاقکی روی مناره) است که موذن در آن به اذان می‌ایستد.
کریمخان به پیشرفت امور عمرانی در کمترین زمان ممکن، تاکید زیادی داشت. به‌طوری‌که کار ساخت مسجد وکیل، با آن شکوه و عظمت فقط 2 سال طول کشید. نقل است که او گروهی از نوازندگان را برای کارگران می‌فرستاد تا آن‌ها را سرگرم کنند. یکی از خواندنی‌ترین داستان‌ها راجع به مردم‌داری کریمخان هنگام ساخت مسجد را محمدابراهیم باستانی پاریزی، تاریخ‌نگار و نویسنده برجسته ایرانی نقل می‌کند؛
«روزهایی که کریم خان مشغول ساختن مسجد وکیل بود، سرکارگران اصرار داشتند که زودتر محراب و منبر سنگی و کتیبه‌ها و کاشی‌ها تمام شود؛ اما خود کریم خان پی‌درپی به کارگرانی که مشغول ساختن مستراح‌ها و دستشویی بودند سر می‌زد و به آن‌ها انعام می‌داد و آخرکار هم به پیشکار خود می‌گفت: تا مستراح‌های مسجد به حد کمال نرسد من کتیبه‌ها و سردر و محراب و ایوان‌ها را بازدید نخواهم کرد. یک بار میرزا جعفر وزیر به او گفت: خان! بهترین هنرمندان، نقاشان، کاشی‌سازان، گچ‌کاران و سنگ‌تراشان در مسجد کار می‌کنند و مستراح‌ها را استاد بناهای عادی و پیش‌پاافتاده می‌سازند، معماران گله داشتند که اگر اسم خان، بنا باشد بماند در اثر کار و کوشش و هنر ما خواهد بود نه این کارگران دست دومِ کلفت‌کار. کریم خان گفت: به این معماران بگو اگر بنا باشد خدا گناهان مرا ببخشد و بیامرزد به‌خاطر همین مستراح هاست نه به خاطر مسجدش چرا که مردم بیش از آن محراب و کتیبه به این مستراح‌ها احتیاج دارند.»
پلان مسجد وکیل شیراز
در خطوط بعدی درباره معماری بخش‌های مختلف مسجد وکیل شیراز می‌خوانید. اما قبل از آن‌که به سراغ این جزئیات برویم، نگاهی به پلان مسجد بیندازید تا تصور شفاف‌تری از آن‌چه می‌خوانید داشته باشید.
معماری و بخش‌های مختلف بنا
مسجد جامع وکیل شیراز، مسجدی با 2 ایوان، 2 شبستان و 2 رواق است که 11 هزار مترمربع مساحت و 9600 مترمربع زیربنا دارد. مساحت شبستان‌ها و رواق‌ها روی‌هم‌رفته 3 هزار مترمربع و صحن‌وسرای مسجد 5 هزار مترمربع است. شبستان اصلی مسجد در ظلع جنوبی آن واقع شده و شبستان زمستانی در ضلع شرقی قرار دارد. حوضی باریک و بلند در وسط صحن مسجد قرار گرفته که از روبه‌روی ایوان شمالی شروع و تا ایوان جنوبی ادامه پیدا می‌کند. اگر از بالا به طرح مسجد نگاهی بیندازید، از هماهنگی و قرینگی بخش‌های مختلف با یکدیگر انگشت‌به‌دهان می‌مانید. اما شگفتی واقعی مسجد وکیل، در جزئیات آن است. این طرح کلی را در ذهن داشته باشید تا در خطوط بعد، به سراغ هر یک از بخش‌های مسجد برویم و از نزدیک به آن‌ها بپردازیم.
اما معمار این بنای باشکوه کیست؟ تنها کسی که به نام طراح و معمار این بنا اشاره کرده، فرصت‌الدوله شیرازی (شاعر، نویسنده، نقاش، سیاح، موسیقی‌دان و ادیب شیرازی) است که یکی از اجدادش به نام میرزا نصیر را به عنوان معمار مسجد وکیل معرفی کرده است. از آن‌جایی که نام حکیم‌باشیِ کریمخان هم میرزا نصیر بود، نمی‌توانیم به قطعیت این ادعا رای بدهیم.
بخش‌های مختلف مسجد سلطانی وکیل
ورودی مسجد
ورودی مسجد، در غرب بازار وکیل شیراز، جنب راسته شمشیرگرها، قرار گرفته است. در عظیم‌‌الجثه آن دو لنگه است و تقریبا 8 متر ارتفاع و 3 متر عرض دارد. کاشی‌کاری‌های طاق ورودی بی‌نظیرند. حتما عکس‌هایی از این ورودی و طاق باشکوهش در وب یا اینستاگرام دیده‌اید و شاید نمی‌دانستید که کجاست. کاشی‌کاری‌های معرق هفت‌رنگ، مقرنس‌های طاق، پیرنشین* و حجاری‌های ظریف ازاره‌های آن، تزئینات این بخش را تشکیل داده‌اند. اگر به دیوارهای دو طرف نگاهی بیندازید، قاب‌های کاشی‌کاری‌شده‌ای می‌بینید که نقوش درخت زندگانی و شاه عباسی در آن‌ها به چشم می‌خورد.
*پیرنشین: سکوهایی که در دو طرف ورودی برای استراحت و انتظار ساخته می‌شد.
اگر به بالای سردر نگاه کنید، کتیبه‌ای می‌بینید که آیات قرآنی به خط نسخ بر روی کاشی‌های آن نوشته شده است. در گوشه‌ای از این کتیبه، عدد 1306 ه.ق به چشم می‌خورد که به تاریخ مرمت کاشی‌ها اشاره دارد.
هشتی و دالان
بعد از ورودی مسجد به فضایی می‌رسیم که در معماری سنتی ایرانی به آن هشتی گفته می‌شود. هشتی فضایی بود که بین فضای خارجی و داخلی ساختمان ساخته می‌شد و ضمن تقسیم راه ورودی خانه به چند مسیر، حریم داخلی بنا را دور از دسترس فضای بیرونی نگه می‌داشت. این موضوع در هشتی مسجد وکیل شیراز هم به خوبی دیده می‌شود. دالانی عریض و طویل در دو طرف هشتی ساخته شده که از هر دو سمت به صحن مسجد راه دارد. احتمالا در گذشته یکی از این ورودی‌ها برای آقایان و دیگری برای بانوان استفاده می‌شده است. این راهرو، به جز سقف گنبدی‌اش که کاربندی شده، تزئینات خاصی ندارد.
روبه‌روی در ورودی، دو کتیبه با ابعاد متفاوت نصب شده است که متعلق به دوره قاجار هستند. سقف هشتی و قسمتی از دیوار آن، کاشی‌کاری شده و روی کاشی‌های لاجوردی دیوار، درست بالای کتیبه‌ها، حدیثی از پیامبر به چشم می‌خورَد. اطراف این حدیث نیز، نام محمد و علی به خط کوفی به زیبایی حک شده است.
اگر یک‌بار دیگر به پلان مسجد وکیل شیراز نگاه کنید، مشاهده می‌کنید که دالان، یک راهرو قرینه نیست. اما این ناهماهنگی از داخل بنا به خوبی مشخص نمی‌شود. دالان را به گونه‌ای طراحی شده که این کجی و تغییر زاویه محسوس نیست. جالب است بدانید که این کار فقط به خاطر جنبه زیباشناسی بنا انجام نشده است و معماران دو هدف مهم‌تر داشته‌اند. با این طراحی به خصوص، قبله مسجد با قبله شرعی مطابقت پیدا می‌کرد و از طرفی، نمای مسجد هم با بازار وکیل و درهای فرعی آن هماهنگ می‌شد.
حیاط خلوت
انتهای دالان در سمت چپ، به حیاط خلوت مسجد و سرویس‌های بهداشتی راه دارد. چاه‌آب نیز در این قسمت قرار گرفته و آب موردنیاز مسجد از آن تهیه می‌شده است. این حیاط به طول 35 و عرض 20 متر ساخته شده و یک حوض سنگی به مساحت 12*7 متر را در دل خود جای داده است.
صحن
صحن مسجد وکیل شیراز، در ابعادی برابر با 60*65 مترمربع ساخته شده است و حوضی طویل به مساحت 40*5 متر، آن را به دو قسمت قرینه تقسیم می‌کند. این حوض از روبه‌روی ایوان شمالی شروع می‌شود و تا ایوان جنوبی ادامه دارد. در ضلع‌های شرقی و غربی صحن، 11 طاق‌نما دیده می‌شود که رواق‌های مسجد مرتبط هستند. این طاق‌نماها را در اضلاع شمالی و جنوبی مسجد هم، با تعداد کمتر (8 عدد) می‌بینیم. بر پیشانی سرتاسر این طاق‌نماها، دعای جوشن کبیر و آیات قرآنی با خط ثبث سفید بر روی کاشی‌های آبی حک شده‌اند و اطراف آن‌ها نقوش گل دیده می‌شود. مابین این کتیبه‌ها، کتیبه‌های کوچک‌تری با زمینه سفید و مزین به نام مقدس «یا الله» دیده می‌شود.
لچکی طاق‌نماها با کاشی‌های هفت‌رنگ و طرح‌های اسلیمی و دم‌اژدری تزئین شده است. وسط لچکی‌هایِ دو طاقی که در سمت راست ایوان جنوبی قرار گرفتهاند، عبارت «کارخانه حاجی باقر» و تاریخ 1347 حک شده که این عدد، تاریخ مرمت مسجد را نشان می‌دهد.
ازاره‌ها (سنگ‌هایی که در پایین‌ترین قسمت از نمای بیرونی مسجد دیده می‌شوند و معادل قرنیز در نمای داخلی هستند)، از جنس مرمر ساخته شده‌اند و بر روی آن‌ها نقش درختچه و بوته گل حجاری شده است.
ایوان شمالی | طاق مروارید
یکی از زیباترین بخش‌های مسجد وکیل شیراز، ایوان شمالی آن است که به دلیل کاشی‌کاری‌های کم‌نظیرش، به آن طاق مروارید هم می‌گویند. این طاق با 20 متر ارتفاع، 12 متر عرض و 4 متر عمق ساخته شده و بر فراز آن، دو مأذنه (گلدسته) دیده می‌شود. اگر جرزها (دیوارهای کناری) را هم حساب کنیم، عرض این ایوان به 20 متر هم می‌رسد.
تمام سقف، دیوارها و جرزهای طاق مروارید با کاشی‌های هفت‌رنگ و نقوش مختلف پوشیده شده است. در دل این طرح و نقش‌ها، بر روی کتیبه‌ای که وسط سقف قرار گرفته، طرح زیبایی از درخت زندگی دیده می‌شود که اطراف آن را نقوش گل و بوته احاطه کرده‌اند. در بالای سقف نیز، یک شمسه با زمینه زرد وجود دارد که سرتاسرش، نقش گل و طرح‌های اسلیمی به چشم می‌خورد. دیوار داخلی طاق نیز، به 5 قاب محرابی تقسیم شده و کاشی‌های هر یک از این قاب‌ها، با طرح‌های متفاوتی نقاشی شده است.
حد فاصل قاب‌های محرابی و سقف ایوان کتیبه‌ای با زمینه لاجوردی به چشم می‌خورد که عبارت زیر به خط ثلث سفید در آن حک شده است؛
" الحمدلله الذی شرفنی بکتابة من کتیبه هذا البیت الجامع و انا المذنب عبدالعلی یزدی اشرف محمودی"
****
ستایش خدایی را که من را با نوشتن این کتیبه در خانه‌اش گرامی داشت. بنده گناهکار؛ عبدالعلی یزدی اشرف محمودی.
کتیبه دیگری در دورتادور و زیر ایوان دیده می شود که نام فتحعلی‌شاه، نام خطاط (میرزا حسین بن محمد شریف حکاک) و در آخر نام «آقا باباخان» در آن حک شده است.
آقا باباخان نام یکی از بزرگان شیراز در زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار بود. او یکی از افرادی بود که اقدامات شایسته‌ای برای عمران و آبادی شیراز آن زمان انجام داد. یکی اقدامات او مرمت مسجد وکیل شیراز بود که این کار را همزمان مرمت مدرسه وکیل به سرانجام رساند.
ایوان جنوبی
به قرینه ایوان شمالی، ایوان جنوبی مسجد قرار گرفته است. این طاق هم به اندازه طاق مروارید، کاشی‌کاری‌های زیبا و کم‌نظیری دارد؛ اما جزئیات زیبایش زیر سایه عظمت و زیبایی شبستان جنوبی، کمتر به چشم می‌آید. دیوارهای داخلی ایوان جنوبی، از 4 قاب کاشی‌کاری تشکیل شده که 2 قاب آن محرابی‌شکل و 2 قاب، ترنجی‌شکل هستند. ازاره‌های ایوان (سنگ‌های پایین بنا) که از جنس مرمر سبز هستند، حجاری شده‌اند.
دو کتیبه در این ایوان به چشم می‌خورد که تاریخ‌های 1243 و 1244 (مربوط به عهد فتحعلی شاه قاجار) بر روی آن‌ها حک شده است. این اعداد نشان‌دهنده تاریخ مرمت بنا و کاشی‌کاری‌های ایوان هستند.
شبستان جنوبی مسجد وکیل شیراز
ایوان جنوبی و طاق‌نماهای ضلع جنوبی مسجد، همگی به شبستانی راه دارند که به نظر من، حتی باشکوه‌تر و جادویی‌تر از شبستان رنگارنگ مسجد نصیرالملک است. این شبستان 5 هزار مترمربع مساحت دارد و از 48 ستون مارپیچ در 4 ردیف 12تایی تشکیل شده است.
ستون‌های شبستان از چنان هماهنگی و عظمتی برخوردارند که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کنند. بااین‌حال، هدف اصلی از طراحی آن‌ها به این شکل، ضدزلزله‌کردن بنا و انعکاس بهتر صدا بوده است. ستون‌ها از لحاظ ابعاد، 5 متر ارتفاع و 80 سانتی‌متر قطر دارند. بدنه آن‌ها با طرح مارپیچ حجاری شده و از طرح «برگ کنگری» در بالاترین قسمت مارپیچ‌ها استفاده شده است.
سقف شبستان جنوبی، به غیر از مسیر ایوان تا محراب، ساده و آجری‌ست و فقط کاربندی‌های کمی در آن به‌کاررفته است. زمین شبستان با سنگ‌های صاف، کف‌پوش شده و روی بعضی از آن‌ها امضای سنگ‌تراشان زندی دیده می‌شود.
محراب و منبر شبستان
محراب مسجد وکیل شیراز، روبه‌روی در ورودیِ ایوان جنوبی قرار گرفته و دیوار آن که شامل منبر هم می‌شود، تماما با کاشی‌های لاجوردی پوشیده شده است. سقف این مسیر، تماما با کاشی‌های معرق تزئین شده و روی آن‌ها نام محمد و علی با خط کوفی حک شده است. دور محراب شبستان، کتیبه‌ای به چشم می‌خورد که آیات 18 و 19 سوره توبه را روی آن نوشته‌اند. بالای محراب هم کتیبه دیگری با خط ثلث وجود دارد که ابتدای آن با آیه 58 سوره فرقان شروع شده و در ادامه آن، خطوط زیر آورده شده است؛
این مسجد بهشت‌نشان، بعد از آن که با زلزله ویران گشت، به حکم اشرف اقدس، حسینعلی میرزا، تجدید یافت.
برای تزئین طاق محراب نیز، از هنر مقرنس‌سازی با طرح گل کمک گرفته شده است.
سمت راست محراب، منبری سنگی با 14 پله (به نیت 14 معصوم) ساخته شده که یکی از شاهکارهای حجاری در دوران زند به‌شمار می‌رود. این منبر از جنس سنگ مرمر و به صورت یک‌پارچه تراشیده شده و در بالاترین قسمت آن، جایگاه واعظ قرار گرفته است. بر روی حاشیه دو طرف منبر، نقش گل‌های چندپَر به چشم می‌خورد.
طبق روایت‌های تاریخی، این قطعه سنگ که طولی برابر با 7 متر دارد، از مراغه در آذربایجان آورده شده و هزینه حجاری و باربری آن بسیار زیاد بوده است. نقل است که کریمخان در مورد این منبر گفته؛ اگر طلاکاری در مسجد حرام نبود، به جای این تکه سنگ، از طلا برای منبر استفاده می‌کردم.
شبستان شرقی | شبستان زمستانی
علاوه‌بر شبستان بسیار زیبا و وسیعی که در ضلع جنوبی ساخته شده، شبستان دیگری در ضلع شرقی مسجد وکیل شیراز وجود دارد. این شبستان را برای استفاده در روزهای سرد زمستانی، به صورت سرپوشیده ساخته‌اند. درحال‌حاضر نماز جماعت در تمام فصول سال در این شبستان برگزار می‌شود. شبستان شرقی، با یک در به صحن مسجد و با در دیگری به بازار وکیل راه پیدا می‌کند.
بازدید مجازی از مسجد وکیل شیراز
شنیدن کی بوَد مانند دیدن؟ حالا که همه‌چیز را درباره تاریخ، جغرافیا و جزئیات بخش‌های مختلف مسجد وکیل شیراز خواندید، در این بازدید مجازی، نگاه نزدیک‌تری به زیبایی‌های این بنای باشکوه تاریخی داشته باشید. کافی‌ست دستتان را روی صفحه بچرخانید و با زدن روی علامت‌ها، به بخش‌های مختلف سرک بکشید.
پیشنهاد یومگ
وقتی اسم شیراز به گوشمان می‌خورد، اولین تفریحی که به ذهنمان می‌رسد، تمدن‌گردی در این شهر تاریخی زیباست. گوشه‌گوشه شیراز را که سر بزنید، می‌توانید اثری از دوره‌های مختلف تاریخی ایران پیدا کنید. از تخت جمشید شیراز که قدمتش به دوران باستان برمی‌گردد، تا خانه‌های تاریخی شیراز که اغلب‌شان یادگاری از دوران زند، قاجار و پهلوی هستند. یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های شیراز برای توریست‌ها، مجموعه وکیل و در قلب آن‌ها مسجد وکیل شیراز است. پیشنهاد می‌کنم بدون دیدن این بناهای زندی که همگی در کنار هم قرار گرفتهاند، شیرازگردی را تمام نکنید.
راستی! می‌توانید هر سوالی که راجع‌به مسجد وکیل، شیراز و شیرازگردی دارید، در قسمت دیدگاه‌ها از یومگ بپرسید!
سوالات متداول
مسجد وکیل شیراز در چه سالی بنا شد؟
مسجد وکیل شیراز در دوران زندیان، در سال 1152 ه.ش و همزمان با میدان و بازار وکیل بنا شد.
مسجد وکیل شیراز چند ایوان دارد؟
مسجد وکیل شیراز یک مسجد 2 ایوانیست که ایوان شمالی آن به طاق مروارید مشهور است.
شبستان جنوبی مسجد وکیل شیراز چند ستون دارد؟
شبستان جنوبی از 48 ستون که در 4 ردیف 12تایی قرار گرفتهاند، تشکیل شده است.
