شاهچراغ شیراز

شاهچراغ شیراز، نام حرم و آرامگاه باشکوهی‌ست که مرقد مطهر احمد بن موسی (شاهچراغ) و محمد بن موسی (سید میر محمد) را در خود جای داده است. این دو بزرگوار، فرزندان امام موسی کاظم (ع) و برادران امام رضا (ع) بودند که در سفر به خراسان برای پیوستن به برادر خود، توسط افراد مَأموُن (هفتمین خلیفه عباسی)، در شیراز به شهادت رسیدند. این‌که چرا به این حرم، شاهچراغ می‌گویند و چطور مقبره این دو امامزاده کشف شد، داستان بسیار جالبی دارد. در این مطلب از یومگ، روایت یکی از زیباترین و عرفانی‌ترین جاهای دیدنی شیراز را می‌خوانید و هر اطلاعاتی که لازم است درباره آن بدانید، پیدا می‌کنید. پس بیایید بدون معطلی سراغ اصل مطلب برویم.

در این مطلب از یومگ می‌خوانید:

• درباره حرم شاهچراغ شیراز
• شاهچراغ کجای شیراز است؟
• اطلاعات و راهنمای بازدید از حرم شاهچراغ
• شاهچراغ شیراز کیست؟
• داستان شاهچراغ شیراز
• تاریخچه حرم شاهچراغ شیراز
• بخش‌های مختلف حرم مطهر
• کتابخانه شاهچراغ شیراز
• موزه آستان حضرت شاهچراغ
• جاهای دیدنی نزدیک حرم شاهچراغ
• هتل‌های نزدیک حرم شاه‌چراغ

درباره حرم شاهچراغ شیراز

حرم حضرت شاهچراغ در شیراز، بعد از حرم امام رضا (ع) در مشهد و حرم حضرت معصومه (ع) در قم، به لحاظ معنوی سومین جایگاه را در بین شیعیان ایران دارد. اولین چیزی که باید درباره شاهچراغ بدانید این است که این حرم، فقط آرامگاه حضرت شاهچراغ نیست و ضریح یک امامزاده دیگر را هم در خود جای داده است. مرقد احمد بن موسی (شاهچراغ) و محمد بن موسی (سید میر محمد) در این حرم قرار گرفته که هر دو بزرگوار، پسران امام موسی کاظم و برادران امام رضا (ع) هستند. البته در گذشته بارگاه این دو امامزاده از هم جدا بود اما در طرح جدید شاهچراغ، این دو ضریح با یک صحن به هم پیوستند.

این زیارتگاه مقدس علاوه‌بر جایگاه دینی و فضای آرامش‌بخش و معنوی‌اش، به لحاظ هنر و معماری هم بسیار شاخص و منحصربه‌فرد است. تلفیق معماری اسلامی با هنر ایرانی، کاشی‌کاری‌ها و آینه‌کاری‌ها، شاهچراغ را به یکی از برجسته‌ترین مکان‌های زیارتی تبدیل کرده است. جالب است بدانید که معماری این حرم به سبک معماری آذری انجام شده که نمونه‌های عالی این سبک را در گنبد سلطانیه زنجان و حرم امام رضا (ع) هم می‌توان مشاهده کرد.

حرم شاهچراغ در مجموع چهار شاه‌نشین در چهار طرف صحن اصلی دارد و ضریح امامزاده احمد بن موسی (شاهچراغ) در شاه‌نشین غربی آن جای گرفته است. صحن حرم، یک ورودی اصلی به نام باب الرضا (ع) دارد که از خیابان حضرتی و 9 دی در دسترس است. چهار صحن و سه شبستان، بخش‌های دیگر حرم شاهچراغ را تشکیل می‌دهند. در پاراگراف‌های بعدی، با جزئیات بیشتری به قسمت‌های مختلف این بارگاه متبرک می‌پردازیم.

• بازدید و زیارت مجازی از حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) و حضرت سید میر محمد (ع)

امکانات بارگاه شاهچراغ

• سرویس بهداشتی
• امانت چادر
• دارالشفا
• کتابخانه
• دفتر نذورات
• امداد زائرین
• امانت‌داری
• آب‌خوری
• بخش اشیای گمشده
• امور گمشدگان
• وضوخانه
• صندلی چرخ‌دار
• همیار معلول
• پارکینگ
• پله‌برقی
• پلیس حرم
• پاسخگویی به سوالات شرعی

شاهچراغ کجای شیراز است؟

آدرس حرم شاهچراغ روی نقشه: استان فارس، شیراز، خیابان حضرتی، خیابان 9 دی

مسیرهای دسترسی به حرم

حرم شاهچراغ از در آغوش بافت تاریخی شیراز و در نزدیکی جاهای دیدنی معروف زیادی قرار گرفته است. راه‌های زیادی برای ورود به این بارگاه وجود دارد. اما اگر می‌خواهید مستقیما وارد صحن اصلی حرم شوید، باید از سمت خیابان 9 دی به طرف حرم بروید. این مسیر را به کسانی که با خودرو شخصی هستند هم پیشنهاد می‌کنم. به‌این‌دلیل که یک پارکینگ روباز در خیابان 9 دی وجود دارد که می‌توانید با پارک‌کردن خودرو، از طریق باب الرضا، مستقیما وارد صحن اصلی حرم شوید.

علاوه‌بر این مسیر، می‌توانید از سمت خیابان حضرتی هم به طرف حرم بروید. انتهای این خیابان به باب المهدی می‌رسد. یک پارکینگ عمومی در سمت راست این خیابان وجود دارد که می‌توانید بعد از پارک خودرو از باب المهدی به طرف باب الرضا در سمت راست بروید و وارد صحن شاهچراغ شوید.

اما اگر مایلید از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید، بهترین گزینه استفاده از خطوط اتوبوس شهری است. پایانه شهید دستغیب که در خیابان 9 دی قرار گرفته، به اکثر نقاط شهر اتوبوس دارد. از خیابان 9 دی به‌راحتی به باب الرضا و صحن اصلی حرم دسترسی خواهید داشت.

علاوه‌براین می‌توانید با استفاده از خط 71 (پایانه ولیعصر-پایانه نمازی) و خط 196 (پایانه ولیعصر-پایانه قصردشت) در ایستگاه سه‌راه احمدی، در خیابان لطفعلی‌خان زند، از اتوبوس پیاده شوید و از طریق کوچه لطفعلی‌خان زند 47، خود را به باب السجاد برسانید. برای پیداکردن مسیر خود به شاهچراغ می‌توانید از لینک زیر کمک بگیرید.

• مسیر اتوبوس‌های خط واحد شیراز

اطلاعات و راهنمای بازدید از حرم شاهچراغ

با کمک نقشه‌ی راهنمای زائر، می‌توانید مسیرها و جاهای مختلف حرم را پیدا کنید.

• ساعات بازدید: حرم شاهچراغ هر روز به‌صورت 24 ساعته باز است.
• تلفن شاهچراغ شیراز: 07132131368
• سایت حرم شاهچراغ شیراز: http://shahecheragh.ir/default.aspx
• اطلاع از برنامه‌های فرهنگی، علمی و دینی حرم شاهچراغ: https://shahecheragh.ir/marasem
• پرداخت اینترنتی هدایا و نذورات آستان حضرت شاهچراغ: https://nazr.shahecheragh.ir

شاهچراغ شیراز کیست؟

احمد بن موسی کاظم (سیدالسادات الاعاظم)، مشهور به شاهچراغ، اولین پسر امام موسی کاظم (ع) و بردار علی‌ بن موسی الرضا (ع) است. مادر ایشان نیز که با نام ام‌احمد شناخته می‌شد، از داناترین و پرهیزکارترین زنان موسی بن جعفر بود. احمد بن موسی از مادر خود 3 برادر دیگر به نام‌های محمد، حمزه و عبدالله داشت که درحال‌حاضر ضریح محمد بن موسی در حرم شاهچراغ و در نزدیکی او قرار دارد. این دو برادر بزرگوار در راه رسیدن به امام رضا (ع) که در آن زمان در مشهد سکونت داشت، توسط افراد مامون عباسی در شیراز به شهادت رسیدند.

داستان سفر و شهادت حضرت احمد بن موسی (ع)

داستان عزیمت و سپس شهادت حضرت شاهچراغ از این‌جا شروع می‌شود که مامون (هفتمین خلیفه عباسی) برای فرونشاندن مبارزات انقلابی شیعیان و تحکیم حکومت عباسی، ولایتعهدی خود را به امام رضا تحمیل می‌کند و او را از مدینه به سمت مشهد رهسپار می‌کند. حضور حضرت موسی بن جعفر در خراسان، موج بزرگی از شیعیان و دوست‌داران را از نقاط مختلف به مشهد می‌کشاند.

در همان زمان (بین سال‌های 198 تا 203 ه.ق)، احمد بن موسی به همراه دو برادر خود، محمد و حسین و تعداد زیادی از خویشاوندان و محبان اهل‌بیت، از مدینه راهی مشهد شدند. در سال 202 ه.ق، امام رضا (ع) با توطئه مامون مسموم و به شهادت می‌رسد. مامون پس از این اتفاق، به تمام زیردستان خود دستور می‌دهد تا هرکس از خانواده حضرت را دیدند، به قتل برسانند و پیروانشان را آزار و شکنجه دهند. او که از عزیمت حضرت شاهچراغ به مرکز حکومت هم مطلع شده بود، دستور داد تا هرکس قافله آن‌ها را دید، مانع حرکت آن‌ها شود و آن‌ها بازگرداند یا به قتل رساند.

در این هنگام احمد بن موسی به همراه خویش و یاران به نزدیکی شیراز رسیده بود. حاکم فارس که قتلغ‌خان نام داشت، با لشکر بزرگی از شهر خارج شد و بر سر راه کاروان خاندان بنی‌هاشم اردو زد. همراهان حضرت شاهچراغ و لشکر قتلغ‌خان، در دو فرسنگی شیراز به هم رسیدند و همان‌جا بود که خبر شهادت امام رضا (ع) به گوش کاروان رسید.

حضرت احمد بن موسی که می‌دانست نه راه رفت و نه راه برگشت دارد، تصمیم گرفت تا در برابر سپاه قلتغ بایستد. جنگ خونینی بین این دو لشکر شروع می‌شود که درنهایت با پیروزی سپاه اسلام به پایان می‌رسد. روز دیگر، مجددا بین این دو گروه درگیری می‌شود اما سپاه فارس تظاهر به شکست می‌کند و با این نیرنگ، سپاه اسلام را به درون شهر می‌کشاند و تعداد زیادی را به شهادت می‌رسانند.

به عقیده تاریخ‌نویسان، مقبره اکثر امامزادگان در فارس و شهرهای اطرف، از شهیدان یا بازماندگان این جنگ هستند.

پس از این اتفاق تلخ و شکست بنی‌هاشم و یارانشان، حضرت احمد بن موسی مورد تعقیب قرار می‌گیرد و درنهایت در جایگاه استراحت و از پشت سر به او حمله می‌شود و به شهادت می‌رسد. دشمنان او، بعد از به شهادت رساندن ایشان، خانه را بر روی پیکرش خراب می‌کنند و بدن مطهر او در محلی که اکنون به نام شاهچراغ شیراز می‌شناسیم، پنهان می‌شود.

روز شاهچراغ

سال 1386 در جلسه شواری فرهنگ عمومی استان فارس، انتخاب یک روز برای بزرگداشت این امامزاده بزرگوار، مطرح شد. پس از بررسی‌ها، تصمیم برآن شد تا روز تولد ایشان به‌عنوان روز موزدنظر انتخاب شود. اما به دلیل آن‌که مورخان بر سر تاریخ تولد او متفق‌القول نبودند و این زمان دقیق نبود، قرار گذاشته شد تا یک روز از دهه کرامت (حدفاصل سالروز تولد امام رضا و حضرت معصومه)، به‌عنوان روز بزرگداشت احمد بن موسی (شاه‌چراغ)، انتخاب شود.

در تاریخ 24 شهریور 1388، ششم ذی‌القعده (روز پنجم از دهه کرامت) با تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی، به‌ نام روز احمد بن موسی شاه‌چراغ به مناسبت‌های کشور اضافه شد.

داستان شاهچراغ شیراز

علی‌اکبر تشید در کتاب قیام سادات علوی نوشته است:

پس از به شهادت رسیدن احمد بن موسی، آرامگاه ایشان تا زمان دیلمیان زیر تلی از آوار پنهان شده بود و کسی از محل شهادت و دفن او اطلاع نداشت. در طی سال‌ها شهر توسعه پیدا کرده بود و خانه‌های متعددی در اطراف این تپه بی‌نشان ساخته بودند. در پایین این تپه، پیرزنی خانه‌ای گلی داشت و هر جمعه شب، نزدیک صبح مشاهده می‌کرد که در بالای تپه خاکی، چراغ بسیار روشنی تا طلوع صبح می‌درخشد. اما هنگامی که به دنیال آن می‌رفت و نزدیکش می‌شد، اثری از آن پیدا نمی‌کرد. پیرزن چندین شب جمعه مراقب بود و می‌دید که روشنایی چراغ هربار به قوت خود ادامه دارد و هربار با نزدیک‌شدن به آن، ناپدید می‌شود.

پیرزن با خود فکر کرد که شاید این تپه، محل دفن یکی از امامزادگان یا اولیای خدا باشد. به‌همین دلیل صبح به دیدن امیر عضدالدوله دیلمی (شاه ایران و عراق که از خاندانی مسلمان و شیعه بود)، رفت و ماجرا را برای او نقل کرد. افراد شاه از این موضوع متعجب شدند و حرف پیرزن را قبول نکردند. اما پادشاه تصمیم گرفت شخصا به خانه پیرزن برود و صحت ماجرا را بررسی کند.

اولین شب جمعه‌ای که فرا رسید، امیر عضدالدوله بدون خدم‌وحشم و درباریانش برای خواب به خانه پیرزن رفت و از او خواست تا هر وقت چراغ روشن شد، او را بیدار کند. درست در زمان همیشگی، روشنایی چراغ حتی قوی‌تر از شب‌های قبل آشکار شد. پیرزن با دیدن نور به سراغ شاه رفت و از شدت شعف، بی‌اختیار سه‌بار فریاد زد، «شاه! چراغ!».

عضدالدوله که با دیدن نوری که بدون منبع خاصی روی تپه می‌درخشید، شگفت‌زده شد و بی‌معطلی به دنبال آن نور رفت. با‌این‌حال هنگامی که به چراغ نزدیک شد، اثری از آن ندید. اما بعد از پایین‌آمدن از تپه و دورشدن از نور، مجددا آن را مشاهده کرد. شاه که صحت حرف پیرزن برایش روشن شده بود، دستور داد تا افرادش تپه را حفر کنند و موضوع را بررسی کنند. درنهایت قبر این امامزاده بزرگوار آشکار می‌شود و به نسب او پی‌ می‌برند. به‌ دستور امیر عضدالدوله آرامگاه شایسته‌ای برای ایشان می‌سازند و از آن به بعد تا این لحظه، آرامگاه و نام این حضرت به نام شاه‌چراغ شیراز شناخته می‌شود.

تاریخچه حرم شاهچراغ شیراز

با هم خواندیم که روایت‌های موجود، تاریخ کشف مقبره حضرت احمد بن موسی (ع) را به قرن چهارم هجری‌شمسی و به زمان دیلمیان نسبت می‌دهند. بنا به عقیده برخی از تاریخ‌نویسان ازجمله علی‌اکبر تشید، قبر شاهچراغ در زمان عضدالدوله دیلمی که بزرگ‌ترین امیر خاندان آل‌بویه بود، کشف شد و طی ماجرایی که نقل کردیم، شاهچراغ نام گرفت. اما منابع معتبر زیادی هم از قرن هفتم (زمان حکومت اتابکان فارس) به‌عنوان سال آشکارشدن مقبره ایشان یاد می‌کنند. در خطوط بعدی کتاب تاریخ حرم شاهچراغ شیراز را ورق می‌زنیم.

دوره اتابکان (599-623 ه.ق)

زرکوب شیرازی در کتاب شیرازنامه، تاریخ کشف و ساخت حرم را در قرن هفتم و در دوره اتابکان فارس اعلام می‌کند. او در این کتاب نوشته است که؛

«امیر مقرّب‌الدین مسعود بن بدر»، وزیر «اتابک بن ابوبکر سعد بن زنگی»، حاکم وقت فارس، جایگاه یک قبر را در خانه‌ای کشف و پس از نبش قبر، با پیکر سالمی مواجه می‌شود. امیر مشاهده می‌کند که بر روی انگشتر خاتم این پیکر، نام احمد بن موسی حک شده است. به دنبال این اتفاق، علما، افاضل و اعیان شیراز به دور هم جمع می‌شوند و پس از بررسی‌ و تحقیق‌های فراوان، هویت پیکر را کشف می‌کنند. اتابک ابوبکر دستور می‌دهد تا برای این قبر عمارت و آرامگاهی بسازند. بعد از این ماجرا، مردم در اکثر مواقع به هنگام استئصال و درماندگی به مزار این امامزاده مراجعت می‌کردند و حاجت می‌گرفتند. این‌گونه بود که بارگاه ایشان بین شیعیان شهرت و جایگاه خاصی پیدا کرد.

*شیرازنامه که در سال 764 ه.ق نوشته شده، یکی از قدیمی‌ترین منابع در کشف مقبره و ساخت حرم شاهچراغ شیراز است.

دوره ایلخانان (745 ه.ق)

قرن هشتم مصادف با حکومت ایلخانان در ایران بود. با خواست ملکه تاشی‌خاتون (مادر ابواسحاق اینجو، حاکم وقت)، بازسازی بارگاه شاهچراغ در دستور کار قرار گرفت. ساخت و بهسازی این آرامگاه، پنج‌سال (از سال 745-750 ه.ق) طول کشید و صحن وسیع و گنبد بلند و باشکوهی برای آن ساخته شد. علاوه‌بر این‌ها، مسجد، مدرسه، محل استراحت و اطعام زائران نیز در مجاورت صحن احداث شدند. ملکه تاشی‌خاتون، مِلکِ میمند فارس و تعداد زیادی از مغازه‌های نزدیک حرم را هم وقف آستان مقدس شاهچراغ کرد.

توصیف این آرامگاه در سفرنامه ابن‌بطوطه (جهانگرد مراکشی) که در سال 749 ه.ق برای بار دوم به شیراز سفر کرده بود، آمده است. در این سفرنامه درباره حرم شاهچراغ شیراز و اقدامات ملکه می‌خوانیم:

آرامگاه شاهچراغ در نظر مردم شیراز از اهمیت زیادی برخوردار است و آن‌ها برای تبرک و توسل به زیارت این امامزاده می‌روند. تاشی‌خاتون، مادر شاه ابواسحاق، در نزدیکی این بارگاه وسیع، مدرسه و زاویه‌ای ساخته‌ که در به اطعام مسافران مشغولند. عده‌ای از قاریان، پیوسته بر سر مزار امامزاده احمد بن موسی قرآن می‌خوانند. ملکه شب‌های دوشنبه به زیارت آرامگاه می‌آید و قضات و سادات و فقها نیز به او می‌پیوندند. این جمع در بقعه جمع می‌شوند و با طنین زیبایی به قرائت قرآن می‌پردازند.

از مردم با خوراک و میوه پذیرایی می‌شود و پس از صرف غذا، واعظ بر بالای منبر می‌رود. این مراسم در فاصله نماز عصر و شام انجام می‌شود و خود ملکه در غرفه‌ای مشبکی که به مسجد مشرف است، می‌نشیند. در پایان مراسم به احترام آستان مقدس امامزاده، مانند سرای پادشان، بوق و طبق و شیپور می‌نوازند.

دوره صفویه (912 ه.ق) و دوره افشاریه (1142 ه.ق)

در سال 912 ه.ق، به دستور شاه اسماعیل صفوی، آرامگاه شاهچراغ شیراز مورد مرمت و بهسازی گسترده‌ای قرار گرفت. اما متاسفانه 85 سال بعد با زلزله‌ای که در سال 997 رخ داد، نیم بیشتری از گنبد بارگاه خراب شد و ویرانی‌های زیادی به بار آمد.

در سال 1142 ه.ق، نادرشاه افشار مجددا به بازسازی و مرمت حرم شاهچراغ پرداخت و دستور داد چلچراغ باشکوهی زیر گنبد بارگاه نصب کنند. جالب است بدانید که این بهسازی‌ها، نتیجه نذری بودند که نادرشاه به بارگاه شاهچراغ کرده بود. نادرشاه قبل از تسلط به شیراز، که در آن زمان در دست افغان‌ها بود، نذر کرد تا پس از پیروزی بر افغان‌ها 1500 تومان (به پول آن زمان) را به تعمیر و بازسازی حرم شاهچراغ اختصاص دهد و چنین هم کرد. چلچراغ نادرشاه از طلای خالص به وزن 720 مثقال بود که زنجیری از جنس نقره داشت.

متاسفانه در زلزله‌ای که سال 1239 در شیراز رخ داد، حرم شاهچراغ مجددا فرو ریخت و این‌ بار به‌طور کامل خراب شد. علی‌اکبر نواب شیرازی از شعرا و ادبای برجسته قرن 13 که خود شاهد این زلزله ویران‌کننده بود، در کتاب تذکره دلگشا نوشته است:

گنبد بقعه (شاه‌چراغ) که از غایت ارتفاع، آفتاب جهان‌تاب هر روز در نیم‌روز خود را در سایه آن کشیدی، به یک‌دفعه چنان بر زمین‌ خورد که زمین شکافته و در اعماق خاک فرورفت… و آن عمارات عالی… تو گویی همیشه ویران بوده…

بعد از زلزله، با فروختن چلچراغ نادرشاه، بارگاه شاهچراغ شیراز بار دیگر بازسازی شد.

دوران قاجار (1243 ه.ق) و پس از آن

در سال 1243 ه.ق، حسینعلی میرزا فرمانفرما (فرزند فتحعلی‌شاه قاجار و حاکم فارس) به دستور پدرش به بازسازی بارگاه شاهچراغ پرداخت. در این اقدامات، کف بقعه یک متر بالاتر از زمین احداث شد و به‌ جای سنگ و ساروج از سنگ، آجر و گچ برای ساخت آن استفاده کردند. ضریحی از جنس نقره هم بر روی مقبره نصب کردند. متاسفانه در زلزله سال 1269 ه.ق، بار دیگر گنبد بارگاه فرو ریخت اما در همان سال توسط محمدناصر ظهیرالدوله (از رجال قاجار) تعمیر و بازسازی شد.

سایر اقدامات انجام‌شده:

• سال 1289 ه.ق: در این سال، سلطان مسعود میرزا ضل‌السلطان (پسر ارشد ناصرالدین‌شاه) در ورودی حرم دری از جنس نقره و بر روی برج جنوبی آن، ساعت زنگ‌دار بزرگی نصب کرد.
• سال 1306 ه.ق: در این سال دیوارهای حرم آینه‌کاری شدند.
• سال 1336 خورشیدی: گنبد قدیمی شاهچراغ برداشته شد و گنبدی با اسکلت فلزی جای آن را گرفت. این اقدام با حمایت انجمن آثار ملی و اداره باستان‌شناسی استان فارس و توسط هنرمندان بزرگ آن زمان، سید احمد و سید محمد رضازاده، انجام شد.
• سال‌های 1339 تا 1340 خورشیدی: گنبد حرم مورد بازسازی قرار گفت و کاشی‌کاری‌های آن با دستان هنرمند استاد عیسی بهادری طراحی و ساخته شد. در همین سال سالن دیگری به حرم اضافه شد که آینه‌کاری آن به دست حسن ظریف صنایع انجام شد.
• بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، توسعه و بازسازی‌های زیادی برای این آستان مبارک انجام شد که از مهم‌ترین آن‌ها، توسعه سالن اصلی و آینه‌کاری بخش قدیمی حرم بود

تولیت آستان شاهچراغ

• تولیت آستان احمدی (شاهچراغ) و محمدی (سید میر محمد)، از سال 1360 خورشیدی، با فرمان سید روح‌الله خمینی بر عهده سید محمدی‌ مهدی دستغیب قرار گرفت.
• تولیت آستان از سال 1392 به دستور سید علی خامنه‌ای به سید علی‌اصغر دستغیب سپرده شد. او در تاریخ 7 تیر 1399 به علت کهولت سن و بیماری قلبی، از سمت خود استعفا داد.
• در تاریخ 19 تیر 1399، لطف‌الله دژکام با حکم سید علی خامنه‌ای و با حفظ سمت‌های خود موقتا تولیت آستان را در دست گرفت.
• درحال‌حاضر ابراهیم کلانتری به حکم رهبر ایران، تولیت شاهچراغ را عهده‌دار است.

بخش‌های مختلف حرم مطهر

در این بخش با گوشه‌گوشه‌ی حرم شاهچراغ آشنا می‌شوید و درباره جزئیات معماری و تاریخ ساخت آن‌ها را می‌خوانید.

سردر‌های ورودی حرم حضرت شاهچراغ

صحن حرم شاهچراغ شیراز 6 سردر باشکوه ورودی دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم. اگر موقعیت ضریح مطهر شاهچراغ را در غرب حرم در نظر بگیریم، سردرهای ورودی به این ترتیب هستند:

سردر شمالی: این ورودی از طریق بازار شاهچراغ و خیابان احمدی در دسترس است.

باب موسی بن جعفر (ع) | سردر شمال غربی: باب موسی بن جعفر (که سمت راست روضه منوره شاهچراغ واقع شده)، در گذشته تنها راه ورود به حرم بود که از سمت سه‌راه احمدی در دسترس قرار داشت. درحال‌حاضر با توسعه حرم، این سردر روبه‌روی درب مسجد شهدا (نو) که مصلی نماز جمعه است، واقع شده و به صحن امام جواد (ع) راه دارد. مرکز امداد پزشکی نیز در داخل صحن و در سمت چپ این باب واقع شده است.

جالب است بدانید که قرینه‌سازی و کاشی‌کاری این سردر، توسط هنرمندان کارگاه آستان شاهچراغ انجام شده است. در بالای سردر عبارت «انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا» به زیبایی هرچه‌تمام‌تر حک شده و این اشعار نیز بر روی آن دیده می‌شود:

اين بارگاه شاهچراغ است كش مدام      بر بوستان خلد بود فخر از صفا

اين بارگاه زاده موسی بن جعفر است     كور است پنج واسطه تا شاه اوصيا

محیط داخلی این سردر به شکل هشت‌ضلعی ساخته شده و تزئینات و کاشی‌کاری‌های خیره‌کننده‌ای دارد. رسمی‌بندی سقف با کاشی معرق و دیوارها با کاشی‌کاری‌هایی منقوش به اشعار «نورانی وصال شیرازی» و «احمد وقار شیرازی» تزئین شده‌اند.

باب الرضا (ع) | سردر جنوب غربی: باب الرضا که از یک طرف به داخل صحن اصلی و از طرفی رو به کتابخانه حرم باز می‌شود، در سمت چپ روضه منوره شاهچراغ واقع شده و از خیابان 9 دی در دسترس است. این سردر که بعدها برای سهولت تردد زائزان احداث شد، اسکلتی بتنی دارد و پیچک‌های سنگی و ستون‌هایش به دست سنگ‌تراشان کارگاه آستان تراشیده‌ شده‌اند. باب الرضا، یک در بزرگ دولنگه از جنس چوب ساج دارد که با ورق و قبه‌های هشت‌پر برنزی تزئین شده است.

سردر شرقی: از طریق این درگاه می‌توانید به صحن مسجد تاریخی عتیق بروید.

باب السجاد (ع) | سردر شمال شرقی: باب السجاد در مجاورت حرم حضرت سیر میر محمد (ع) قرار گرفته است که از طریق خیابان لطفعلی‌خان زند در دسترس است.

سردر جنوبی: ورودی جنوبی از سمت خیابان حضرتی و کوچه بین‌الحرمین در دسترس است و به دارالشفای حرم وصل می‌شود.

صحن حرم

صحن اصلی حرم شاهچراغ شیراز، صحنی مستطیل‌شکل است که 14 هزار مترمربع مساحت دارد. در دوطرف (شمال و جنوب) صحن، 162 حجره در دو طبقه ساخته شده است. حجره‌های طبقه بالا نورپردازی شده‌اند و با غروب خورشید هر بار با رنگ متفاوتی روشن می‌شوند و زیبایی دوچندانی به حرم می‌دهند. کاشی‌کاری‌ها و آجرکاری‌هایی که در رواق‌ها به‌کاررفته، اثری از استادان آستان شاهچراغ هستند. کف صحن با سنگ گندمک پوشیده شده و نرده‌های چوبی موجود از چوب ساج ساخته شده‌اند. در وسط صحن به یک حوض بزرگ برمی‌خورید که با سنگ‌های بزرگ نی‌ریز ساخته شده است. سه‌طرف این حوض درخت‌کاری شده و سقاخانه نیز در نزدیکی آن قرار دارد. 

حرم شاهچراغ در گذشته صحن مستقلی از حرم سید میر محمد داشت. این دو حرم از طریق بازار بین‌الحرمین به هم راه داشتند. در طرح توسعه حرمین احمدی و محمدی، صحن شاهچراغ بزرگ‌تر شد و درحال حاضر مرقد دو امامزاده بزرگوار در یک صحن قرار دارند.

گنبد فیروزه‌ای حرم شاهچراغ

اگر به تاریخ ساخت اولین گنبد برای شاهچراغ برگردیم، به زمان حکومت اتابکان فارس و به سال 605 ه.ش می‌رسیم. متاسفانه این گنبد به دلیل اینکه ساختار محکمی نداشت، چندین‌بار بر اثر زلزله فرو ریخت و همانطور که در تاریخچه حرم شاهچراغ شیراز خواندیم، هر بار مرمت و بازسازی شد. تا اینکه در زمان قاجار، گنبد قدیمی که به طور کامل فرو ریخته بود، به همت حسینعلی میرزا فرمانفرما (والی فارس)، با گنبد جدیدی جایگزین شد. روی ساقه‌ی این گنبد سوره طه را حک کرده بودند.

اما این ماجرا پایان زلزله‌ها و مرمت‌های مجدد گنبد حرم نبود. آسیب‌ها و شکاف‌هایی که در این گنبد بر اثر زلزله ایجاد شده بود، برای مدت‌ها با میله مهار شده بودند. بااین‌حال هر لحظه احتمال فروریختن آن وجود داشت. تا این که در سال 1336، گنبد قاجاری با گنبد جدیدی که اسکلتی آهنی داشت، جایگزین شد. گنبد امروزی شاهچراغ شیراز، بیش از 500 مترمربع وسعت و 14 متر قطر دارد.

این گنبد باشکوه مزین به کاشی‌های معرق به رنگ‌های فیروزه‌ای، لاجوردی، طلایی، زرد، سفید، مشکی، قهوه‌ای، کرمی و سبز است. جالب است بدانید که به دلیل آن که اسکلت گنبد آهنی بود، قطعات کاشی را با قالب‌های فلزی به اسکلت متصل کردند. در زمان تولیت آیت‌الله سید محمدمهدی دستغیب، کاشی‌کاری‌های گنبد جدید، تعمیر و مرمت شدند.

گلدسته‌های شاهچراغ

در دو طرف گنبد فیروزه شاهچراغ، دو گلدسته وجود دارد که گلدسته دوم (گلدسته جنوبی)، برای قرینه‌سازی ایوان و رسیدن صدای قرآن و اذان به اقصی نقاط شهر ساخته شد. کاشی‌کاری‌های این گلدسته با رنگ‌های طبیعی رنگ‌آمیزی شده‌اند و مانند بسیاری از قسمت‌های حرم، هنر استادان معرق‌کار آستان شاهچراغ هستند. بر روی گلدسته شمالی اسماء‌الله و بر روی گلدسته جنوبی نام ائمه اطهار و القابشان حک شده است.

مشخصات گلدسته‌ها

• ارتفاع گلدسته تا اتاق موذن: 40/20 متر
• قطر گلدسته در پایین‌ترین قسمت: 2/2 متر
• قطر گلدسته در بالاترین قسمت: 35/2 متر
• ارتفاع سر گلدسته‌ها: 65/3 متر
• وزن سر گلدسته‌ها: 3 تن
• جنس سر گلدسته‌ها: اسکلت فلزی با روکش مس و چوب

ایوان روضه منوره شاهچراغ

در تمام عکس‌های شاه‌چراغ شیراز، ایوان وسیع و باشکوهی با 10 ستون چوبی خودنمایی می‌کند. ورودی‌های اصلی حرم (باب موسی بن جعفر و باب الرضا) و گلدسته‌ها، به‌شکل قرینه و بسیار زیبایی در دو طرف این ایوان جا گرفته‌اند و گنبد فیروزه شاهچراغ هم بر فراز آن می‌درخشد. درهای ورودی روضه منوره شاهچراغ و زیارت از ضریح ایشان، از این نقطه حرم در دسترس قرار دارند.

ایوان شاهچراغ 30/38 متر طول و 5/5 متر عرض دارد. 10 ستون چوبی به ارتفاع 5/10 متر، سقف وسیع این ایوان را برافراشته نگه داشته‌اند. اگر سر خود را بالا ببرید، سقف چوبی ایوان را می‌بینید که مزین به اسامی ائمه اطهار است و گره‌چینی‌های زیبایی دارد. بعد از این‌که سقف و ستون‌های چوبی ایوان دچار فرسودگی و خوردگی موریانه شدند، آن‌ها را با ستون‌های آهنی با پوشش چوبی تعویض کردند.

در هر طرف از درب طلای ایوان، 6 حجره در دو طبقه دیده می‌شود که پنجره‌های چوبی و گچ‌بری‌های خیره‌کننده‌ای دارند. در زیر ستون‌ها، سنگ مرمر یک‌پارچه‌ای با نقوش اسلیمی به‌کاررفته که حجاری آن توسط سنگ‌تراشان آستان انجام شده است.

ضریح مطهر حضرت شاهچراغ

با هم خواندیم که حسینعلی میرزا فرمانفرما، فرزند فتحعلی‌شاه و والی فارس، ضریحی از جنس نقره برای مزار شاهچراغ ساخت. این ضریح 25/3 متر طول و 75/1 متر عرض داشت و منقوش به اشعار فارسی و عربی در مدح ائمه اطهار بود. ضریح بعدی حرم، 10 سانتی متر بالاتر از سطح زمین با اسکلتی چوبی ساخته شد. بخش‌هایی از این ضریح نقره‌اندود شده بود و روی صندوق چوبی داخل ضریح پارچه سبز رنگی انداخته بودند.

ضریح کنونی حرم شاهچراغ کاملا با نقره ساخته شده و صندوق خاتم‌کاری‌شده‌ بسیار زیبایی بر روی مزار آن حضرت قرار گرفته است. برای تزئین ستون‌ها و سقف داخل ضریح، از ترکیب هنرهای خاتم و معرق کمک گرفته شده و توسط علیرضا گودرزی (از استادان خاتم‌کاری شیراز) در طول سال‌های 1378 تا 1380 انجام شده است. یک لوستر چهارشاخه نیز درون این ضریح قرار گرفته که در بعضی از شب‌ها روشن می‌شود.

در گذشته قرآنی بر روی مزار حضرت شاهچراغ قرار داشت که به خط کوفی نوشته شده بود. جالب است بدانید که از قدیم الایام کتابت این قرآن به حضرت علی (ع) نسبت داده می‌شد. در دوران قاجار، فرهاد میرزا معتمدالدوله (از شاهزادگان و دولت‌مردان قاجاری)، دستور می‌دهد تا قرآن را در جعبه‌ای خاتم‌کاری‌شده حفظ کنند. این قرآن و جعبه‌اش در سال 1315، به موزه پارس (باغ نظر) شیراز انتقال داده شد و هنوز هم از آن در این موزه نگه‌داری می‌شود.

امام‌زاده سید میر محمد (ع)

در شمال شرقی صحن شاهچراغ، به بارگاه مطهر حضرت محمد بن موسی کاظم (ع)، برادر بزرگوار حضرت شاهچراغ برمی‌خوریم. ایشان با برادرشان، حضرت احمد بن موسی (ع) از یک مادر هستند. محمد بن موسی (ع) که در شیراز به سید میر محمد معروف است، در هنگام عزیمت به توس و پیوستن به برادرشان امام رضا (ع)، به همراه برادران، خانواده و یارانشان، در شیراز با سپاه حاکم فارس (قتلغ‌خان) روبه‌رو می‌شوند. در این جنگ، عده‌ای از بنی‌هاشم به شهادت می‌رسند و عده‌ای می‌گریزند. (ماجرای این جنگ را در داستان سفر و شهادت حضرت احمد بن موسی خواندیم).

روایت‌ها درباره زندگی سید میر محمد متفاوت است. برخی معتقدند ایشان در این جنگ به شهادت رسیده و عده‌ای باور دارند که او از افرادی بود که به شیراز گریخت و مخفیانه در این شهر سکونت داشت و درنهایت به مرگ طبیعی از دنیا رفت. بااین‌حال به‌نظر می‌رسد که روایت دوم صحیح‌تر باشد. چراکه ایشان در خفا به کتابت قرآن و عبادت مشغول بود. به‌طوری که بین مردم به محمد عابد شهرت داشت.

مقبره ایشان هم مانند مزار حضرت شاهچراغ از چشم مردم پنهان مانده بود، تااین‌که در نهایت توسط میرزا عنایت‌الله دستغیب آشکار شد. در حدود سال 704 ه.ش، میرزا عنایت‌الله دستغیب متوجه نوری در خانه خود می‌شود و پس از جستجو به سنگ‌قبری می‌رسد و مشخص می‌شود که محمد بن موسی در این خانه مدفون بوده است. ایشان پس از این واقعه، با خریدن خانه‌های اطراف حرم و وقف املاک خود، بارگاهی برای این امامزاده بزرگوار بنا می‌کند.

حرم سید میر محمد در زمان نادرشاه افشار، مرمت و بازسازی می‌شود. در سال 1258 ه.ش، به دستور ناصرالدین‌شاه، ضریحی از جنس نقره بر روی مقبره ایشان نصب می‌شود. بعد از آن، در سال 1267 ه.ش، ضریح دیگری به دستور شاهزاده اویس میرزا برای مزار حضرت محمد بن موسی ساخته می‌شود. اولین گنبد برای حرم ایشان نیز، در زمان ظهیرالدوله احداث و بعدها توسط ناصرالدین‌شاه مرمت شد. ایوان روضه منوره سید میر محمد، مشابه ایوان روضه منوره شاهچراغ است اما به لحاظ وسعت کوچکتر بوده و فقط چهار ستون دارد.

مزار سادات و افراد زیادی در جوار بارگاه محمد بن موسی قرار دارد. در کنار ضریح ایشان هم مرقد کوچکی به‌ چشم می‌خورد که گفته می‌شود فرزند ایشان، ابراهیم بن محمد بن موسی، در آن جا مدفن است.

کتابخانه شاهچراغ شیراز

کتابخانه حرم حضرت شاهچراغ در گذر از زمان

کتابخانه و مرکز پژوهش‌های اسلامی آستان شاهچراغ شیراز، همزمان با ساخت حرم مطهر ایشان توسط ملکه تاشی‌خاتون احداث و کتاب‌های ارزشمندی به آن اهدا شد. زلزله، جنگ‌ و تهاجم‌های فراوان، آسیب‌های زیادی به این کتابخانه وارد کرد و تعداد زیادی از کتاب‌های ارزشمند آن به تاراج رفت. در سال 1325 ه.ق، به همت تولیت وقت آستان شاهچراغ شیراز*، کتابخانه ملکه تاشی‌خاتون احیا شد و مجموعه‌ی جدیدی در آن فراهم آمد.

*جلال‌الدين محمد شریفی حسینی ذهبی شیرازی ملقب به مجدالاشراف، در آن سال تولیت آستان شاهچراغ را برعهده داشت.

علاوه‌بر کتاب‌های فراوانی که وقف آستان شده بود، کتب تالیفی، رسالات و کتاب‌هایی که شخص ایشان بر آن‌ها شرح یا حاشیه‌نویسی کرده بود هم به این کتابخانه اهدا شد. از اقدامات دیگر ایشان، منصوب کردن مصطفی موذن، به سمت اولین کتابدار این کتابخانه بود. متاسفانه بسیاری از کتاب‌ها پس از ایشان از کتابخانه خارج و پراکنده شدند. درنهایت کتابخانه شاهچراغ شیراز، در تاریخ 11 ذیقعده 1384 ه.ق، مصادف با 24 اسفند 1343 ه.ش، به همت برادران شریفی (متولیان وقت حرم)، بازگشایی شد.

نحستین مجموعه کتابخانه شاهچراغ (در دوره تولیت جلال‌الدين مجدالاشراف شیرازی)، 306 کتاب داشت. این مجموعه در طی سال‌ها به همت کتابداران حرم، مراکز فرهنگی، نیکوکاران و افراد دیگر روزبه‌روز گسترش یافت. تاجایی که در سال 1390، شمار کتاب‌ها به ده‌هزار جلد رسید.

کتابخانه شاهچراغ بعد از انقلاب

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آیت‌الله سید محمدمهدی دستغیب با فرمان امام خمینی به تولیت آستان شاهچراغ منصوب شد. ایشان توجه به‌خصوصی به کتاب و کتاب‌خوانی داشت. با ساختن غرفه‌های اطراف صحن، کتابخانه به طبقه دوم ضلع جنوبی صخن منتقل شد و در فضای بزرگتر و با امکانات بیشتری فعالیت خود را از سر گرفت. با این حال، این کتابخانه پاسخگوی نیاز روز افزون مراجعان نبود. به‌همین‌دلیل، طرح احداث ساختمان کنونی کتابخانه، در دستور کار قرار گرفت. کتابخانه جدید، در روز یکشنبه، سوم آبان سال 1388، همزمان با روز بزرگداشت حضرت شاهچراغ به بهره‌برداری رسید.

درحال‌حاضر، کتابخانه شاهچراغ مرکزی علمی و پژوهشی پیشرفته و وسیعی‌ست که منبعی غنی برای محققان، دانشجویان و پژوهشگران به‌شمار می‌رود. طبق آخرین گزارش‌ها، موجودی این کتابخانه در سال 1399، از این قرار بود؛

• بیش از 78 هزار نسخه کتاب چاپی فارسی
• بیش از 3 هزار و دویست نسخه کتاب چاپ سنگی
• بیش از 3 هزار و سیصد نسخه خطی به زبان عربی و فارسی
• 5 هزار عنوان کتاب مرجع
• 50 عنوان کتاب و نشریه به خط بریل
• 12 هزار جلد کتاب کودک
• 700 جلد نشریات قدیمی و جدید
• 86 هزار عنوان مقاله در نشریات قدیمی

بخش‌های مختلف کتابخانه آستان شاهچراغ

• گنجینه کتاب (مخزن کتابخانه) واقع در طبقه زیرین
• گنجینه نفایس کتب چاپ سنگی
• منابع مرجع
• میز امانات و سالن مطالعه
• تالار نشریات
• بخش کودکان
• بخش اینترنت
• خدمات فنی

موزه آستان حضرت شاهچراغ

تاریخچه حرم شاهچراغ را که دنبال کنید، به قدمت 800 ساله این حرم می‌رسید. همین موضوع شاهچراغ را نه فقط مکانی زیارتی برای شیعیان، بلکه به جاذبه‌ای تاریخی برای همه گردشگران تبدیل می‌کند. یکی از جالب‌ترین جاهای دیدنی این آرامگاه تاریخی، موزه آستان حضرت شاهچراغ است. این موزه با داشتن 8 هزار شی تاریخی از دوران پیش از اسلام تا دوران معاصر، یکی از غنی‌ترین موزه‌های استان فارس و ایران محسوب می‌شود.

موزه شاهچراغ شیراز درحال‌حاضر در ضلع جنوبی حرم قرار گرفته و اگر از باب الرضا وارد صحن اصلی شوید، می‌توانید آن را کمی جلوتر و در سمت راست خود پیدا کنید. این موزه در دو طبقه واقع شده و اشیا تاریخی آن به صورت گردشی در معرض نمایش قرار می‌گیرند.

مجموعه آثار موزه شاهچراغ

• اشیا و وسایل شخصی شهید محراب، آیت‌الله سید عبدالحسین دستغیب
• سفالینه‌هایی متعلق به هزاره‌های دوم و سوم قبل از میلاد مسیح تا دوران اسلام
• اشیا فلزی و میناکاری‌شده مربوط به هزاره اول پیش از میلاد مسیح تا دوران معاصر
• اشیا بلورین و چینی مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد تا دوران اسلام
• مصنوعات چوبی و خاتم‌کاری ازجمله قدیمی‌ترین درب ورودی حرم مربوط به دوران زندیه
• اسکناس و مسکوکات از زمان هخامنشیان تا دوران اشکانیان، ساسانیان، قاجار و اسلام
• قلمدان‌های لاکی مربوط به دوران صفویان و قاجار
• سنگ قبر جعفرخان زند و صادق‌‌خان زند از حکام دوره زندیه
• فرش‌های نفیس بافت رابر کرمان
• پارچه‌های سوزن‌دوزی‌شده مربوط به دوران قاجار
• سقاخانه برنجی قلمکاری‌شده
• ادوات نظامی مانند شمشیر، سپر، زره، تبر و زین
• نقاشی‌های رنگ روغن
• درب‌های قدیمی حرم مطهر شاهچراغ از جمله درب نقره اهدایی "مسعودمیرزا ظل‌السلطان" فرزند ناصرالدین‌شاه قاجار و درب نقره اهدایی "میرزا حسن‌علی نصیرالملک" از بزرگان سلسله قاجار

علاوه‌بر همه این‌ها، این موزه مجموعه بزرگی از اسناد تاریخی مربوط به حرم شاهچراغ و قرآن و رساله‌های خطی* دارد. از همه بهتر این‌که می‌توانید این نسخ را به صورت عکس از سایت موزه شاهچراغ دریافت کنید.

*به کتاب‌های تاریخی که با دست نوشته شده باشند و چاپی نباشند، کتب خطی (manuscript) گفته می‌شود.

• دانلود نسخ تاریخی موزه شاهچراغ شیراز

جاهای دیدنی نزدیک حرم شاهچراغ

بازدید از حرم شاهچراغ شیراز، هم زیارت است و هم سیاحت. همان‎‌طور که در خطوط قبل اشاره کردیم، این بارگاه تاریخی در قلب بافت تاریخی شیراز واقع شده است. پس تصور این‌که اطراف آن پر از جاهای دیدنی و تفریحی باشد، به‌هیچ‌عنوان دور از انتظار نیست. در خطوط بعد، به معرفی چند مورد از جاهای دیدنی شاهچراغ و اطراف آن می‌پردازیم.

مسجد جامع عتیق شیراز

یکی از دیدنی‌ترین جاهای دیدنیِ نزدیک شاهچراغ، که در واقع با یک در به صحن اصلی حرم راه دارد، مسجد جامع عتیق شیراز است. این مسجد یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های تاریخی شیراز است که قدمت آن به هزار و دویست سال پیش برمی‌گردد. داستان‌ها و باورهایی که بین مردم درباره مسجد عتیق وجود دارد، زیبایی معماری منحصربه‌فرد و فوق‌العاده‌اش را دوچندان می‌کند. وسط حیاط مسجد عتیق، بنای باشکوهی وجود دارد که به دارالمصحف (خدای‌خانه) یا کعبه ثانی مشهور بوده است. چراکه در گذشته از این بنا برای نگه‌داری و قرائت قرآن از آن استفاده می‌شد. برای بازدید از این مسجد، کافی‌ست از سردر شرقی صحن شاهچراغ وارد دنیای پر از رمز و راز آن شوید.

بازار بزرگ شاه‌چراغ

بازار اطراف حرم، بهترین فرصت برای گشت‌وگذار و خرید سوغاتی‌های شیراز است. این بازار کنار ورودی شمالی شاهچراغ واقع شده و از خیابان لطفعلی‌خان زند، سه‌راه احمدی در دسترس قرار دارد.

مسجد نصیرالملک

اما مسجد عتیق تنها مسجد تاریخی در نزدیکی شاهچراغ نیست. یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی نزدیک حرم، مسجد نصیرالملک شیراز است که بین گردشگران، به‌خصوص گردشگران خارجی، به مسجد صورتی شیراز هم مشهور است. شاید ندانید از کدام مسجد حرف می‌زنم، کافی‌ست شیراز را به انگلیسی یا فارسی در گوگل سرچ کنید تا عکس این مسجد به‌ عنوان یکی از شاخص‌ترین جاذبه‌های تاریخی شیراز در نتایج ظاهر شود.

خانه‌های تاریخی شیراز

اگر هم مثل من عاشق تجربه حس زندگی در خانه‌های تاریخی بخصوص خانه‌های قاجاری هستید، می‌توانید از خانه پرهامی شیراز که درحال‌حاضر به یکی از منحصربه‌فردترین و باصفاترین رستوران‌ها و اقامتگاه‌های شیراز تبدیل شده، دیدن کنید. خانه صالحی شیراز یکی دیگر از خانه‌های قاجاری نزدیک حرم است. این خانه در خیابان 9 دی واقع شده و به عنوان موزه‌ای از لباس‌های سنتی و آیینی در دسترس بازدید عموم قرار دارد.

مدرسه خان

مدرسه خان شیراز هم که یکی از بزرگ‌‌ترین مراکز علمی زمانه خودش بود، در خیابان لطفعلی‌خان و در نزدیکی بارگاه شاهچراغ شیراز واقع شده است. اگر از اهمیت این بنای زیبای تاریخی بخواهید بدانید، همین که این مدرسه محل درس و پژوهش ملاصدرا بوده است، خودش گویای همه‌چیز است.

این‌ موارد فقط گوشه‌ای از جاهای دیدنی نزدیک شاهچراغ بود. اگر می‌خواهید با جاذبه‌های دیگر شیراز آشنا شوید و رمز و راز آن‌ها را کشف کنید، سری به مجله گردشگری یومگ بزنید و نگاهی به بخش شیرازگردی بیندازید.

هتل‌های نزدیک حرم شاه‌چراغ  (+رزرو)

هتل پنج‌ دری

آدرس: شیراز، خیابان ۹ دی، حرم شاهچراغ، روبه‌رو پارکینگ عمومی شاهچراغ، داخل کوچه هفت‌پیچ

اقامتگاه سنتی پنج دری یکی از صدها خانه‌ تاریخی در شیراز است که قدمتش به 120 سال پیش و به دوران قاجار برمی‌گردد. این خانه از سال 1396، فعالیت خود را به‌عنوان هتل پنج‌دری آغاز کرده است. اگر دنبال یک هتل در قلب شیراز هستید که به جاهای دیدنی شهر نزدیک و بهترین لوکیشن برای عکاسی باشد، از لینک زیر هتل پنج دری شیراز را رزرو کنید.

• رزرو هتل پنج دری نزدیک حرم شاهچراغ شیراز

هتل سنتی درباری

آدرس: شیراز، خیابان شهید دستغیب، رو‌به‌رو آرامگاه بی‌بی دختران، کوچه ۴، پلاک ۱۴

در هتل سنتی درباری علاوه‌بر اقامتی راحت، می‌توانید به تماشای هنرهای اصیل ایرانی بنشینید. در معماری این اقامتگاه از آجرکاری، کاشی‌کاری، مقرنس، در و پنجره‌های چوبی، شیشه‌های رنگی، حوض‌های فیروزه‌ای و تمام جزئیاتی که می‌توان در خانه‌های تاریخی شیراز پیدا کرد، استفاده شده است. برای رزرو این هتل می‌توانید از طریق سایت یوتراوز اقدام کنید.

• رزرو اقامتگاه سنتی درباری شیراز نزدیک شاهچراغ

هتل ریتون

آدرس: شیراز، سه‌راه نمازی به سمت شاهچراغ، کوچه ششم دستغیب

هتل ریتون، یکی از هتل‌های شیک، سنتی و اقتصادی در نزدیکی حرم شاهچراغ شیراز است. این هتل نوساز در دو طبقه و 14 اتاق با الهام از معماری سنتی ایران ساخته شده و با دکور آبی‌رنگی که دارد، آرامش زیادی را منتقل می‌کند. می‌توانید از طریق سایت یوتراوز، به‌راحتی این هتل را که در نزدیکی حرم و جاهای دیدنی شیراز قرار گرفته، رزرو کنید.

• رزرو هتل ریتون در نزدیکی شاهچراغ شیراز

در آخر باید بگوییم که:

شیراز بدون‌ شک، یکی از بزرگ‌ترین مقاصد گردشگری کشور است که وجود حرم مطهر شاهچراغ، آن را به یکی از مقاصد مهم زیارتی هم تبدیل کرده است. در این مطلب، داستان عجیب آشکارشدن مزار شاهچراغ را خواندیم، از دل تاریخ ساخت حرم عبور کردیم، گوشه‌گوشه‌اش از نظر گذراندیم و با جاهای دیدنی آن آشنا شدیم. می‌توانید هر سوالی که درباره حرم شاهچراغ دارید در قسمت دیدگاه‌ها از یومگ بپرسید. زیارت قبول!

سوالات متداول

شاهچراغ شیراز باز است؟

شاهچراغ شیراز همه‌روزه به صورت 24 ساعته باز است.

شاهچراغ شیراز کیست؟

احمد بن موسی کاظم (ع)، برادر امام رضا (ع) و فرزند امام موسی کاظم (ع) است که همه او را با نام شاهچراغ می‌شناسند.

شاهچراغ شیراز چقدر قدمت دارد؟

قدمت کشف مزار حضرت شاهچراغ، به دوره دیلمیان و پادشاهی عضدالدوله دیلمی (تقریبا هزارسال پیش) برمی‌گردد.

جاهای دیدنی شاهچراغ کجاست؟

مسجد تاریخی عتیق و موزه آستان از جاهای دیدنی حرم شاهچراغ شیراز هستند.