تنگ الله اکبر شیراز

اگر از شمال ایران مسافر شیراز باشید، در همان ابتدای ورود با یکی از جاذبه‌های شهر روبه‌رو می‌شوید. تنگ الله‌ اکبر شیراز مسیری‌ست که با جدا کردن رشته کوه‌های شمالی، تنها راه ورود به شهر را از شمال ایران به‌وجود آورده است. از آن‌جایی‌که این تنگه مشرف به شهر است، از همان ابتدای ورود به شیراز می‌توانید از تماشای نمای کلی شهر لذت ببرید. اما این همه‌ی داستان نیست. اگر می‌خواهید با یکی از جاهای دیدنی شیراز در شب آشنا شوید، ادامه مطلب را از دست ندهید.

در این مطلب می‌خوانید:

• تنگ الله اکبر شیراز چه جایی‌ست؟
• تاریخچه تنگ الله اکبر
• دیدنی‌های تنگ الله اکبر شیراز
• جاهای دیدنی و معروف شیراز نزدیک به تنگ الله اکبر

تنگ الله اکبر شیراز چه جایی‌ست؟

شمالی‌ترین نقطه شیراز که بین دو رشته‌کوه چهل‌مقام و صبوی (باباکوهی) واقع شده و مشرف به شهر است، تنگ الله اکبر نام دارد. تنها راه ورود به شیراز از شمال کشور، از این دره می‌گذرد و به دلیل این‌که به شهر اشراف دارد، مسافران شیراز در یک لحظه با چشم‌انداز زیبای شهر روبه‌رو می‌شوند. جالب است بدانید که چون این تنگه، تنها مسیر ورودی به شهر از شمال است، دروازه قرآن شیراز را بر روی آن ساخته‌اند تا مسافرانی که راهی شهرهای شمالی هستند، از زیر قرآن رد شوند و به سلامتی سفر کنند.

علی سامی در کتاب شهر گل‌وبلبل (کتابی در وصف اماکن شیراز) تنگ الله اکبر را این‌گونه توصیف کرده است:

وسط این کوه، جایی که جاده شیراز به تهران شروع می‌شود، از قدیم به تنگ الله اکبر معروف شده و همان جایی‌ست که سعدی هنگامی‌که از رنج غربت و دوری از یار و دیار می‌نالد آرزو می‌کند؛ سپیده دمی بر سر آن برسد.

«خوشا سپیده دمی باشد آن‌که بینم باز / رسیده بر سر الله اکبر شیراز»

علت نام‌گذاری

نقل است که از قدیم‌الایام هر مسافری که به این تنگه می‌رسید، به یک‌باره با منظره باشکوه و دل‌انگیز شهر مواجه می‌شد و از فرط تعجب و تحسین، الله اکبر می‌گفت. به همین دلیل سال‌هاست که این نقطه را با نام تنگ الله اکبر شیراز می‌شناسند.

آدرس تنگه الله اکبر روی نقشه

تاریخچه تنگ الله اکبر

از سال‌ها قبل، راه ورود به شیراز از شمال کشور، به این تنگه طبیعی که رشته‌کوه‌های باباکوهی و چهل‌مقام را از هم جدا می‌کرد، محدود می‌شد. به دستور عضدالدوله دیلمی (از امرای خاندان آل‌بویه و امیر فارس)، دروازه‌ای (معروف به دروازه قرآن) در این تنگه ساخته شد و قرآنی در آن قرار گرفت تا مسافران با گذر از زیر آن متبرک شوند.

تنگ الله اکبر تا سال‌ها بعد به همان شکل حفظ شده بود. تا این‌که در سال 1367، شهردار وقت (صمد رجا) دستور داد تا کانال بزرگی برای دفع ضایعات ساختمانی در تنگه ایجاد شود. زباله‌های ساختمانی شیراز به مدت 10 سال به درون این کانال ریخته می‌شد. اما در نهایت دره را با تراشیدن کوه‌ها عریض کردند و به این ترتیب دروازه قرآن، در گوشه تنگه و در دامنه کوه باباکوهی قرار گرفت.

در سال 1380 طرح زیباسازی ورودی شهر که در این تنگه قرار داشت به مسابقه گذاشته شد و طرح کنونی که شامل المان‌های دامنه کوه چهل مقام و آرامگاه خواجوی کرمانی در کوه باباکوهی است، برنده شد. ایده طرح از معماری دروازه قرآن و فلسفه ایرانی الهام گرفته شده و معمار آن مهندس مهرداد ایروانیان است.

دیدنی‌های تنگ الله اکبر شیراز

اگر هوس یک تفریح رایگان و شب‌گردی در شیراز به سرتان زد، خودتان را به تنگ‌ الله اکبر برسانید. طبیعت کوهستانی این نقطه از شیراز و مشرف‌بودن آن به شهر برای یک عصر دل‌انگیز فوق‌العاده است. علاوه‌بر مسیر تنگه و چشم‌انداز زیبای شهر، می‌توانید از بناهای تاریخی و تفریحی زیر هم دیدن کنید:

دروازه قرآن

دروازه قرآن شیراز نیاز به معرفی ندارد. همان‌طور که با هم خواندیم، این دروازه در راه ورودی شیراز از شمال، بر روی تنگ الله اکبر ساخته شد تا مسافران را به سلامت راهی سفر شوند. خوب است بدانید که دروازه قرآن در سال 1315 به دستور رضاخان تخریب شد و بنای کنونی به همت یکی از تجار مشهور شیراز به نام حاج حسین ایگار، در سال 1328 و در فاصله کمی از دروازه سابق ساخته شده است.

بوستان خواجو کرمانی

بوستان خواجو در کوه صبوی (باباکوهی) در مجاورت دروازه قرآن قرار گرفته و آرامگاه خواجوی کرمانی نیز در گوشه‌ای از آن واقع شده است. این بوستان که از دامنه کوه شروع می‌شود، به سمت بالای کوه ادامه پیدا می‌کند و یک آبشار بسیار زیبای مصنوعی نیز زیبایی آن را تکمیل می‌کند. بوستان خواجو در کنار مناظر طبیعی و کوهستانی، جاهای دیدنی و تفریحی زیبایی دارد. از جمله:

• آرامگاه خواجو کرمانی (شاعر و عارف قرن هشتم)
• آرامگاه خواجه عمادالدین محمود (وزیر شیخ ابواسحاق اینجو)
• غار شیرسنگی
• غار محل عبادت خواجو
• نقش برجسته جنگ رستم و شیر
• نقش برجسته ناتمام فتحعلی‌شاه قاجار و پسرانش
• آسیاب خواجو
• فروشگاه صنایع دستی
• کافی‌شاپ

ساعت بازدید از این بوستان: 17:30 الی 24

آرامگاه خواجوی کرمانی

آرامگاه خواجوی کرمانی (از شاعران قرن هشتم) فضای روبازی‌ست که در تنگ الله اکبر و در بوستان خواجو کرمانی قرار دارد. بنای آرامگاه از کنار دروازه قرآن شروع می‌شود و قبر خواجو کمی بالاتر، بر روی کوه صبوی (باباکوهی) قرار گرفته و مشرف به دروازه قرآن است. آب چشمه معروف رکن‌آباد هم از کنار مقبره این عارف می‌گذرد که فضا را بیشتر از پیش تلطیف می کند. بازدید از آرامگاه خواجو رایگان نیست و برای بازدید از آن باید 3 هزار تومان بپردازید.

آرامگاه خواجه عمادالدین محمود

در بوستان خواجو، کمی بالاتر از قبر خواجو کرمانی، به 3 غار برمی‌خوریم. یکی از غارها که طاقی مضربی از جنس سنگ و آجر دارد، محل دفن خواجه عمادالدین محمود است. این شخص وزیر معروف دربار شیخ ابواسحاق اینجو و یکی از عارفان و سالکان در عهد خود بود که در این غار به عبادت و ریاضت می‌نشست. نقل است که این غارها محل عبادت مشایخ و زاهدان بوده‌اند و خواجو کرمانی نیز مدتی در آن‌ها به عبادت می‌نشسته است.

نقش برجسته رستم

در کنار غاری که محل دفن خواجه عمادالدین است، نقش برجسته‌ای از تصویر رستم در حال نبرد با شیر دیده می‌شود. قدمت این اثر تاریخی به دوران قاجار برمی‌گردد و به دستور حسینعلی میرزا فرمانفرمای فارس در سال 1318 هجری‌قمری بر روی کوه صبوی حجاری شده است. نقش برجسته رستم در تنگ الله اکبر شیراز در سال 1384 با شماره 14773 به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد.

نقش برجسته فتحعلی‌شاه

در کنار نقش برجسته نبرد رستم با شیر، نقش برجسته ناقصی دیده می‌شود که تصویری از فتحعلی‌شاه قاجار و دو تن از پسرانش است. دو طرف این نقش‌برجسته دو ستون به سبک ستون‌های زندیه به‌چشم می‌خورد.

جاهای دیدنی و معروف شیراز نزدیک به تنگ الله اکبر

به غیر از دیدنی‌هایی که در تنگ الله اکبر وجود دارند، جاهای دیدنی معروف زیادی در نزدیکی آن قرار دارند. می‌توانید صبح یا عصر را به بازدید از این جاذبه‌ها اختصاص دهید و برای حسن ختام، گردش دلچسبی در کنار دروازه قرآن داشته باشید.

یکی از این جاذبه‌های دیدنی نزدیک، باغ جهان نمای شیراز است که می‌توانید با 10 الی 15 دقیقه پیاده‌روی به آن برسید. این باغ زیبا به‌عنوان قدیمی‌ترین باغ تاریخی شیراز شناخته می‌شود. یک عمارت کلاه‌فرنگی زیبا نیز در وسط باغ جا خوش کرده و موزه‌ای از آثار تاریخی مثل تابلوهای سیاه‌قلم جهانگردان خارجی از شیراز، مدال، تمبر و اشیا تاریخی دیگر در آن پابرجاست.

حافظیه شیراز نیز در 500 متری باغ جهان‌نما واقع شده است. اگر المان‌های طاقی شکل در دامنه کوه چهل‌مقام را به سمت شهر ادامه دهید، به پارک کوهپایه شیراز می‌رسید که بوستان مفرحی برای بازی کودکان و پیکنیک‌کردن است. گهواره دید شیراز نیز در این کوه قرار دارد و مسیر دسترسی به آن از پارک کوهپایه شروع می‌شود. گهواره دید که در زبان عامیانه به آن گهواره دیو هم می‌گویند، بنایی تاریخی‌ست که از قدیم‌الایام برج دیدبانی و اطلاع‌رسانی بوده است.

در نهایت اگر تنگ الله اکبر شیراز را به سمت بلوار هفت‌تنان ترک کنید، با ده دقیقه پیاده‌روی به باغ و موزه هفت‌تنان شیراز می‌رسید. باغ هفت‌تنان که هفت پیکر ناشناس را در خاک خود جا داده است، به موزه بسیار جالبی از سنگ‌های تاریخی با قدمت‌های مختلف تبدیل شده است. عمارت بسیار زیبایی از دوران کریم‌خان نیز در آن وجود دارد که نقاشی‌های ایوان آن خودشان به تنهایی می‌توانند نمایشگاه و موزه‌ای دیدنی باشند.

پیشنهاد یومگ

محوطه اطراف دروازه قرآن، از قدیم‌الایام به تنگ الله اکبر شیراز معروف بوده است. از صدها سال پیش مسافران با رسیدن به این نقطه و دیدن چشم‌انداز زیبای شهر، ناخودآگاه زبان به تحسین باز می‌کردند. اگر از شب‌گردی و قدم‌زدن در شهر لذت می‌برید، تنگ الله اکبر بهترین فرصت برای یک عصر خاطره‌انگیز است. امیدوارم که اطلاعات موردنیاز خود را به راحتی در این مطلب پیدا کرده باشید.

سوالات متداول

کوه‌های‌ تنگ الله اکبر چه نام دارند؟

تنگ الله اکبر دره‌ای‌ست که میان دو کوه چهل مقام و کوه صبوی که به باباکوهی شهرت دارد، قرار گرفته است.

علت نام‌گذاری تنگ الله اکبر چیست؟

تنگ الله اکبر شیراز مشرف به شهر است و نقل است که از قدیم‌الایام هر کس به این نقطه می‌رسید، ناگهان با چشم‌انداز زیبای شهر مواجه می‌شد و از فرط حیرت الله‌اکبر می‌گفت.