کریسمس در ایران
- ...
- ...
- تعداد کلمات
اقلیت‌های مذهبی در ایران همچون هم‌کیشان خود در سراسر جهان، روز تولد عیسی مسیح را گرامی می‌دارند. در حالی‌که برگزاری این مراسم در برخی کشورهای اسلامی مانند عربستان ممنوع است، اما مسیحیان ایران این روز را جشن می‌گیرند. جزییات بیشتر را در متن زیر بخوانید.
کریسمس آیینی است که مسیحیان جهان برای گرامی‌داشت زادروز حضرت عیسی مسیح برگزار میکنند. این جشن از 25 دسامبر آغاز می‌شود و تا جشن «خاج‌شویان» که از اعیاد مسیحی است (6 ژانویه) ادامه دارد. مردم در بسیاری از کشورهای جهان، کریسمس را مهم‌ترین رویداد مذهبی خود می‌دانند و زمان زیادی است که این روز، به عنوان یک جشن بین‌المللی هم در همه نقاط جهان برگزار می‌شود. ایران نیز یکی از کشورهایی است که کریسمس در آن با آداب‌ورسومی خاص خود انجام می‌شود. البته ناگفته نماند که برگزاری این جشن در ایران برخلاف کریسمس در استانبول، به‌واسطه اهداف گردشگری و برای جذب گردشگران بین‌المللی نیست، بلکه حضور هموطنان مسیحی، دلیل اصلی برگزاری «کریسمس در ایران» است. در این صفحه از مجله گردشگری یوتراوز همه‌چیز را درباره این جشن بزرگ در ایران، به شما می‌گوییم.
آنچه در این مقاله از کریسمس در ایران می خوانید:
- کریسمس در ایران چه روزی است؟
- درخت کریسمس در ایران
- غذای کریسمس در ایران
- آداب کریسمس در ایران
- کریسمس در خیابان‌های تهران
- کریسمس در محله جلفای اصفهان
- قدیمی‌ترین سکونت‌گاه مسیحیان در ایران
کریسمس در ایران چه روزی است؟
با وجود 300 تا 370 هزار مسیحی در ایران، تعجبی ندارد اگر کریسمس در ایران نیز برگزار می‌شود. جمعیت مسیحیان ایران که بیشتر در شهرهای ارومیه، تبریز و اصفهان زندگی میکنند، به دو بخش ارمنی‌ها و آشوری‌ها تقسیم می‌شوند که آیین‌های کریسمس را به شکل متفاوتی برگزار میکنند.
آشوری‌ها از اقوامی هستند که سالیان درازی در ایران کهن زندگی کرده‌اند و از بدو پیدایش مسیحیت به این آیین گرویده‌اند. آنها نیز مانند بیشتر مسیحیان در سراسر دنیا، 25 دسامبر را سالروز تولد عیسی مسیح دانسته و این روز را به جشن و پایکوبی می‌پردازند.
25 روز مانده به میلاد مسیح، مسیحیان آشوری روزه‌ای به نام روزه پرهیز می‌گیرند و در این مدت از خوردن گوشت و لبنیات خودداری میکنند. با رسیدن روز 25 دسامبر آشوریان روزه خود را بازکرده و با حضور در کلیسا، مراسم عشای ربانی را انجام می‌دهند. برخلاف مسیحیان در دیگر نقاط جهان که روز اول ژانویه را به عنوان روز آغازین سال نو می‌شناسند، این روز برای آشوری‌ها همزمان با روز 13 فروردین در ایران است.
اما ارامنه ایران - بر اساس تقویم مذهبی خود - 6 ژانویه را به عنوان روز کریسمس و میلاد حضرت مسیح گرامی می‌دارند. اگرچه همزمان با همه مسیحیان جهان، روز ۲۵ دسامبر هم مراسم کریسمس در کلیسای وانک و محله ارامنه‌نشین اصفهان برگزار می‌شود و در این روز آداب‌ورسوم سال نو و کریسمس همچون تهیه کیک مخصوص کریسمس، کارت تبریک سال نو میلادی، آویزان‌کردن جوراب‌های مخصوص کریسمس، درخت کاج تزیین‌شده به‌همراه بابانویل در این مراسم حضور دارند.
درخت کریسمس در ایران
درخت کریسمس و تزیین آن ریشه در فرهنگ بومی آلمانی‌ها دارد؛ آنچه که امروز به عنوان درخت کریسمس در بین مسیحیان جهان رواج یافته برای اولین‌بار توسط مارتین لوتر آلمانی ابداع شده است. او شاخه‌های درخت کاج را به خانه می‌آورد و آن را برای شادی کودکان با ستاره‌های درخشانی که نماد و روشنی تولد حضرت مسیح بودند، تزیین می‌کرد. این رسم سال‌ها بعد به انگلستان، آمریکا و سایر کشورهای اروپایی راه پیدا کرد و درخت کریسمس علاوه بر ستاره‌های درخشان و نوارهای رنگارنگ با گوی‌های رنگین، تندیس‌های کوچکی از فرشتگان، جوراب‌های پرنقش‌ونگار، چراغ‌های کوچک و روشن و هدایایی برای همه افراد خانواده تزیین شد.
در ایران باستان نیز، درخت و هرنوع گیاهی همیشه مقدس و مورد احترام مردم بوده است. اگرچه درخت کاج اولین‌بار از آداب‌ورسوم کریسمس در آلمان وارد فرهنگ سال نو میلادی و جشن کریسمس شده است، اما مسیحیان ایران همیشه از درخت به‌عنوان نماد ارزشمندی از طبیعت برای جشن سال نو و کریسمس استفاده کرده‌اند و آن را مقدس دانسته‌اند. بنابراین هیچ کریسمسی در ایران بدون تبرک جستن از درخت کریسمس و تزیینات آن برگزار نمی‌شود.
غذای کریسمس در ایران
در حالی که سایر مسیحیان جهان شب کریسمس را با خوراک بوقلمون شکم‌پر جشن می‌گیرند، ارامنه ایران، سبزی پلو با ماهی به همراه کوکوی سبزی بر سر میز شام کریسمس‌شان سرو میکنند. این غذای کاملا ایرانی با دسری از شیرینی‌های پیروک و گاتا که این روز‌ها در هر شیرینی‌فروشی می‌توان آن را یافت همراه می‌شود. گاتا نوعی شیرینی لایه‌ای و از نوع شیرینی‌های خشک است که بین لایه‌لای آن را با کره و گردو پر میکنند و پیروک نوعی شیرینی مغزدار است که از مارمالاد برای لایه میانی آن استفاده میکنند.
آداب کریسمس در ایران
خانواده‌های ارمنی پس از خوردن شام مخصوص کریسمس «کوکو + سبزی‌پلو» به کلیسا می‌روند و به گفت‌وگو و روبوسی با یکدیگر می‌پردازند. کشیش‌ها در محراب مشغول دعا خواندن می‌شوند و شمع‌های روشن کلیسا فضایی آرام و رویایی به کلیسا می‌بخشند. مسیحیان تا نیمه‌شب کنار یکدیگر می‌مانند. درست تا زمانیکه ناقوس کلیسا در ساعت 12 به صدا درآید. در این لحظه همه در سکوتی محض به آسمان نگاه کرده و مشغول راز و نیاز با خدای خود می‌شوند.
کریسمس در خیابان‌های تهران
حس‌وحال مسیحیان ایرانی دیرزمانی است که به سایر ایرانی‌ها نیز سرایت کرده است. درخت‌های کاجی که با گوی‌های رنگی تزیین می‌شوند، بابانویل‌های قرمزپوش که کلاه سفیدی بر سر دارند، فروشگاه‌هایی که انواع تزیینات درخت کریسمس و هدایای ویژه کریسمس را می‌فروشند، محله‌های ارمنی‌نشین که با ریسه‌های درخشان و رنگی تزیین می‌شوند، همگی بخشی از زیبایی‌های کریسمس در ایران هستند.
کریسمس در پایتخت کشورمان، با ویترین‌های رنگارنگ و درختان کاج تزیین‌شده آغاز می‌شود. کافی‌ست سری به محله‌های ارمنی‌نشین پایتخت بزنید تا شور و حال کریسمس را به چشم خود ببینید و از این همه زیبایی به وجد آیید. خیابان میرزای شیرازی، خیابان سنایی و خیابان نجات‌اللهی از محله‌هایی هستند که می‌توانید در آنها قدم بزنید و از تماشای جشن کریسمس در ایران لذت ببرید.
تهرانی‌ها جشن‌های مختلفی در این روز برگزار میکنند که برخی از آنها ورودی‌های گران‌قیمتی دارند. باشگاه آرارات تهران، یکی از مکان‌های شناخته‌شده در تهران است که هرساله جشن‌های مخصوص کریسمس را برگزار می‌کند. در این باشگاه، یک بازارچه خیریه برپا می‌شود که با موسیقی و خوراکی‌های مخصوص از بازدیدکنندگان استقبال می‌کند.
کافه قنادی لرد هم، از آن مکان‌های محبوب و خوشمره در تهران است که با پیراشکی‌ها و شیرینی‌های خوش‌طعم خود وسوسه‌‌تان می‌کند. این کافه در ابتدای خیابان ویلا قرار دارد. با فاصله کمی از کافه قنادی لرد، به خیابان سنایی می‌رسید که در چله زمستان، گرما را برایتان به ارمغان می‌آورد. وجود بابانویل‌های مهربان با آن لباس معروف، کاج‌های مصنوعی سبز و تزیین‌شده، زرق‌وبرق فروشگاه‌ها، مردمی که با علاقه مشغول خرید سال نو هستند، همه دلتان را گرم به زندگی میکنند.
کریسمس در محله جلفای اصفهان
داستان ارامنه ساکن در اصفهان به سال 1014 هجری قمری برمی‌گردد. زمانی که به دستور شاه عباس برخی از ارامنه از جلفا به اصفهان کوچ کردند تا در کنار زاینده‌رود سکنی گزینند. از آنجا که جلفا در کرانه رودخانه ارس سکونت‌گاه پیشین آنها بود، ارامنه به یاد موطن سابق خویش نام جلفا را برای محل جدید زندگیشان برگزیدند.
کریسمس در اصفهان، با جلفا معنی پیدا می‌کند؛ محله‌ای که با ریسه‌های نورانی و کاج‌های تزیین‌شده به استقبال کریسمس می‌رود. مغازه‌های ارامنه در این روز به شدت شلوغ می‌شوند و بازار عکاسی بابانویل حسابی داغ می‌شود. قدم‌زدن در جلفا میان سنگ‌فرش‌های مدرن و کافه‌های زیباییش در حالی‌که همه‌چیز حال‌وهوای کریسمس را دارد، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است. محله جلفا سبک معماری ایرانی - اروپایی دارد و کافه‌هایش زبان‌زد تمامی ایرانیان است.
جشن کریسمس همزمان با همه مسیحیان جهان در روز 25 دسامبر، در کلیسای وانک اصفهان واقع در محله جلفا برگزار می‌شود.
قدیمی‌ترین سکونت‌گاه مسیحیان در ایران
وجود 187 کلیسا و دیر در نقاط مختلف آذربایجان شرقی و غربی، نشانی از قدمت حضور و سکونت مسیحیان ایران در این سرزمین کهن دارد. کلیسای قره در چالدران (مربوط به دوره صفوی)، کلیسای استپانوس مقدس در جلفای ارس (در سده نهم میلادی)، کلیسای زور‌زور در چالدران (مربوط به دوره صفوی)، کلیسای مریم مقدس (در سده شانزدهم میلادی) و کلیسای وجومبار از برخی کلیساهای ارامنه در آذربایجان شرقی و غربی هستند.
سخن آخر
جشن کریسمس مسیحیان ایران همانند نوروز از جشن‌های پراهمیت مذهبی و ریشه‌دار ایرانی‌هاست. متاسفانه برخی از این جشن‌ها به قدری تجملاتی و پرهزینه برگزار می‌شوند که دیدگاه افراد را نسبت به اهمیت برگزاری مراسم آیینی تغییر می‌دهد. چه خوب است که حواسمان باشد سنت‌های خود را پاس بداریم و در حفظ آنها کوشا باشیم.
🔔یکی از بهترین و اصلی‌ترین راه‌های آشنایی با سنت‌ها و فرهنگ‌های مختلف، سفر است. اگر شما هم به کسب تجربیات تازه در سفر به شهرها و کشورهای مختلف دنیا علاقه‌مندید، یوتراوز در این ماجراجویی همراه شماست. ما با ارائه بهترین خدمات سفر (خرید بلیط ارزان هواپیما، خرید بلیط ارزان قطار و رزرو هتل ) تجربه سفر را برایتان شیرین‌تر می‌کنیم.
سوالات متداول
کریسمس در ایران چه تاریخی است؟
کریسمس در ایران - بر اساس تقویم ارامنه ایران - همزمان با روز 6 ژانویه (16 دی‌ماه 1400) است. اما در سایر کشورهای مسیحی جهان، جشن روز کریسمس 25 دسامبر (4 دی‌ماه 1400) برگزار می‌شود.
