روستای قلات شیراز
- ...
- ...
- تعداد کلمات
روستای قلات شیراز که در فاصله کوتاهی از شهر واقع شده، یکی از رویایی‌ترین جاذبه‌های اطراف شیراز است. اگر شما هم عاشق قدم‌زدن در کوچه‌باغ‌های سنگفرش قدیمی هستید، تا انتهای این مطلب همراه یومگ باشید.
کافی‌ست فقط 36 کیلومتر از شیراز فاصله بگیرید تا با یکی از متفاوت‌ترین روستاهای ایران آشنا شوید. روستای قلات شیراز، یکی از زیباترین جاهای دیدنی اطراف شیراز است که بر روی دامنه کوه قلات جاخوش‌کرده و مسیر سنگفرش آن از بین جاذبه‌های طبیعیِ فوق‌العاده‌ای می‌گذرد. کوچه‌های باریک، خانه‌های سنگی و خشت‌وگلی و سطح شیب‌دارِ سنگفرش‌شده، خاطره یک روز در روستاهایی اروپایی را در ذهنتان بیدار می‌کند. حتی اگر هیچوقت به آنها پا نگذاشته باشید. در این مطلب درباره ویژگی‌های این بهشت کوچک، جاهای دیدنی، آدرس و مسیرهای دسترسی به آن می‌خوانید.
آنچه از روستای قلات در این مطلب می‌خوانید:
- روستای قلات شیراز کجاست؟
- مسیر روستای قلات شیراز
- روستای تاریخی قلات شیراز
- قدمت روستای قلات فارس
- آبوهوای روستای قلات
- جاهای دیدنی روستای قلات
- تفریحات روستای قلات
- اقامت در روستای قلات شیراز
روستای قلات شیراز کجاست؟
روستای قلات در استان فارس، 36 کیلومتری شمال غرب شیراز واقع شده و نزدیک‌ترین راه برای رسیدن به آن از شیراز، مسیر جاده شیراز-اردکان-یاسوج است. در نقشه زیر محل دقیق این روستا را مشاهده می‌کنید.
- فاصله روستای قلات تا شیراز: 36 کیلومتر
- فاصله روستای قلات تا شیراز از مرکز شهر: 45 کیلومتر
مسیر روستای قلات شیراز
مسیر روستای قلات از شیراز، بسیار سرراست و کوتاه است. کافی‌ست از طریق بزرگراه دکتر حسابی از شیراز خارج شوید و مسیر جاده شیراز به اردکان و یاسوج را پیش بگیرید. تقریبا بعد از 25 کیلومتر رانندگی، زیرگذر روستای قلات را در سمت چپ خود می‌بینید. جاده روستا را مستقیم ادامه دهید و وارد خیابان گلستان شوید. انتهای خیابان گلستان به خیابان قزل ارسلان می‌رسد. ورودی بافت قدیمی (گردشگری) روستای قلات، سمت چپ این خیابان قرار گرفته است.
ورود به بافت قدیمی روستای قلات، با خودرو رایگان نیست و هزینه ورودی به ازای هر ماشین 10 هزار تومان است.
در جاده شیراز به یاسوج، کمی مانده به زیرگذر روستای قلات، یک خروجی دیگر در سمت راست خود می‌بینید. این خروجی جاده بیضاست که اگر آن را به سمت کامفیروز ادامه دهید، به یکی از زیباترین نقاط استان فارس یعنی تنگ بُستانک، بهشت گمشده شیراز می‌رسید.
روستای تاریخی قلات شیراز
قلات، روستایی تاریخی و بسیار زیبا در نزدیکی شیراز است که به عنوان یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگریِ این شهر شناخته می‌شود. اگر فقط 3 دلیل برای بازدید از این روستا بخواهید، طبیعت بی‌نظیر کوهستانی، حس قدم‌زدن در کوچه‌هایی شبیه کوچه‌های ایتالیا و کافی‌شاپ‌ها و رستوران‌هایی (حتی بهتر از شیراز)، دلایل من برای دوباره و سه‌باره دیدن روستای قلات هستند. اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم، روستای قلات روستایی ییلاقی از توابع دهستان دراک، بخش مرکزی شیراز است که در منطقه‌ای کوهپایه‌ای قرار دارد. این بهشت کوچک از سه طرف با صخره‌های سنگیِ کوه قلات (کوه سرخ) محصور شده و تنها راه رسیدن به آن از سمت شمال روستاست.
به دلیل این‌که روستا روی کوهپایه ساخته شده، معماری خانه‌ها مانند ماسوله گیلان به‌شکل پلکانی‌ست. اما این طرح پلکانی پشت درختان انبوه پنهان شده است و نمی‌توان از فاصله دور متوجه آن شد. بافت روستا به دو بخش بافت جدید و قدیم تقسیم می‌شود و همانطور که می‌توانید حدس بزنید، جاذبه‌های تاریخی و طبیعی آن در بافت قدیمی روستا قرار دارند. (بافت جدید در ابتدای روستا واقع شده است و برای رسیدن به بخش‌های هیجان‌انگیز روستا، باید به سمت خیابان قزل ارسلان بروید.)
از همان ابتدای ورود به بافت تاریخی روستای قلات، می‌توانید تغییر اتمسفر را حس کنید. اغلب خانه‌ها در این قسمت از روستا یک یا دو طبقه هستند و با مصالحی مثل خشت‌وگِل، سنگ، گچ و چوب ساخته شده‌اند. کوچه‌های باریک و پیچ‌درپیچ روستا از میان انبوه درختان و باغ‌ها می‌گذرند و رودخانه قره آغاج نیز به روستا زندگی می‌بخشد. روستای تاریخی قلات در تاریخ 18 اردیبهشت‌ماهِ سال 1398 با هدف جذب گردشگر بیشتر، به‌عنوان اولین بافت روستایی تاریخی-طبیعی ایران به فهرست میراث ملی اضافه شد.
اطلاعات عمومی روستای قلات
- موقعیت جغرافیایی: فارس، شیراز، بخش مرکزی شهرستان شیراز، دهستان درک
- ارتفاع از سطح دریا: 2019 متر
- جمعیت: 3953 نفر (طبق سرشماری سال 1395)
دانستنی‌های فرهنگی روستای قلات
- گویش مردم قلات، بازمانده گویش فارسی میانه جنوب‌غربی (نیمه‌لری یا پارسینگ) است. این گویش، زبانی‌ست که مردم فارس در زمان ساسانیان با آن سخن می‌گفتند.
- مردم روستا زندگی نیمه‌سنتی دارند و شغل اغلب آنها کشاورزی و باغ‌داری است.
- مردم روستای قلات لباس‌های قشقایی می‌پوشند.
- سازهای محلی این روستا، ضرب، ویولن، دهل و سرنا هستند.
- زنان قلات در عروسی‌ها، واشنگ می‌خوانند. واشنگ یک نوع آواز و هم‌خوانی‌‌ست.
- از رایج‌ترین بازی‌های محلی در این روستا می‌توان به سنگ‌بازی، شش‌خانه، چوب‌بازی یا ترکه‌بازی (مخصوص مراسم‌های عروسی) و ترنه‌بازی (مخصوص فصل بهار) اشاره کرد.
- گیوه‌بافی یکی از صنایع پررونق در این روستاست و عده زیادی به این حرفه مشغولند. گیوه، یک نوع کفش مخصوص است که با استفاده از مواد طبیعی مانند چرم و پارچه ساخته می‌شود. این نوع کفش برای اقلیم کوهستانی بسیار مناسب است چراکه مقاومت زیادی در برابر تغییرات آب‌وهوایی دارد.
قدمت روستای قلات فارس
قدمت روستای قلات شیراز به پیش از اسلام و به 5 هزار سال پیش برمی‌گردد. درختان کهنسال روستا و جمعا 12 اثر تاریخی، که از دوره‌های مختلف به‌جا مانده‌اند، گواهی بر قدمت چندهزار ساله قلات هستند. طبق روایت‌های به‌جامانده، این روستا که در گذشته به آن "کلات*" گفته می‌شد، روزگاری گردشگاه پادشاهان و حاکمان بود.
*کلات در لغت به معنی ده یا قلعه‌ای‌ست که بر روی کوه ساخته شده است.
روستای قلات به‌علت وجود رودخانه و چشمه‌های آب زلال و موقعیت دفاعی خوبی که داشت، برای سال‌ها محل نزاع و درگیری بود. ایل‌ها وعشایر زیادی از این منطقه خوش‌آب‌وهوا گذر می‌کردند و هر قومی تمایل داشت این بهشت کوچک را تصاحب کند. همچنین این روستا در سال‌های پس از جنگ جهانی اول، منطقه‌ای تجاری برای رهگذرهای مسیحی به‌حساب می‌آمد. بقایای کلیسایی که هنوز هم در ضلع شمالی این روستا پابرجاست، این ادعا را تایید می‌کند. قلعه قزل ارسلان، مسجد دوره صفوی، آسیاب‌های قدیمی قاجاری و حمام دوره زندیه از دیگر آثار تاریخی روستا هستند.
آبوهوای روستای قلات
روستای قلات در استان فارس، روستایی ییلاقی‌ست که در منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر قرار دارد. آبوهوای روستا در 6 ماه اول سال خنک و دلچسب است و در 6 ماه دوم برفی و بارانی می‌شود. درختان، رودخانه و جوی‌های آبی که در روستا جاری‌اند، هوا و فضا را مطبوع‌تر و دلپذیرتر می‌کنند.
جاهای دیدنی روستای قلات
در چند پاراگراف بعدی، کمی بیشتر با جاذبه‌های گردشگری روستای قلات شیراز آشنا می‌شوید. این روستای تاریخی علاوه‌بر بافت سنتی و معماری جالب خانه‌هایش، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و تفرجگاه‌های دیگری هم دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
- کلیسای تجلیل مسیح قلات
- هاستل و موزه هنر روستای قلات
- قلعه قزل ارسلان
- آثار تاریخی دیگر
- آبشارهای روستای قلات
- پاچنار
- گردشگاه شب‌شُتُری
کلیسای تجلیل مسیح قلات
خواندیم که روستای قلات شیراز پس از جنگ جهانی اول، به منطقه‌ای تجاری برای رهگذرهای مسیحی تبدیل شده بود. این کلیسا که در ضلع شمالی روستا واقع شده و قدمت آن به دوره پهلوی اول برمی‌گردد، بین دو جنگ جهانی اول و دوم توسط مبلغان مذهبی ساخته شد. از سنگ و ساروج برای ساخت آن استفاده کرده‌اند و یک سرسرا و دو اتاق تودرتو، کل بنا را تشکیل می‌دهند. طاق‌ها و تویزه‌ها (قوس‌ها)ی کلیسا نیز از شاخصه‌های معماری این بنا هستند.
کلیسای تجلیل مسیح در تاریخ 2 آبان 1382، با شماره 10497 به فهرست آثار ملی ایران پیوست. اما با کمال تاسف، درحال‌حاضر به شکل مخروبه به‌حال خود رها شده است.
هاستل و موزه هنر روستای قلات
در یکی از کوچه‌های زیبای قلات به دری به شکل طاق برمی‌خورید که بالای آن نوشته شده؛ خانه، موزه و گالری نقاشی. این خانه، یکی از بناهای قدیمی به‌جامانده در روستاست که با همت یکی از هنرمندان قلات به نام رامین باقی، به شکل موزه و اقامتگاهی جالب برای گردشگران درآمده است. ورود به این موزه برای تمام گردشگران آزاد و رایگان است و داخل اتاق‌های تودرتوی آن می‌توانید از نزدیک به تماشای انواع سازها و آثار تاریخی ثبت‌شده بنشینید. یکی از اتاق‌های موزه نیز به نقاشی‌های رامین باقی اختصاص دارد.
آقای رامین باقی، دانش‌آموخته رشته موسیقی و نوازنده ساکسیفون است و اغلب گردشگران به‌دلیل اتمسفر جالب و امکان اجرا و گوش‌سپردن به موسیقی در این اقامتگاه، به سمت آن کشیده می‌شوند. جالب است بدانید که تاکنون موزیسین‌های بزرگی از سراسر دنیا مهمان این خانه و موزه زیبا بوده‌اند.
آقای باقی، شخصا از مهمانان خود پذیرایی می‌کند و تمام خانه را به آنها نشان می‌دهد. مهمانان نیز اغلب به کارهای اقامتگاه و تمیز نگه‌داشتن آن کمک می‌کنند. مردم محلی هم نقش پررنگی در رونق موزه دارند و به‌محض این‌که شی‌ای قدیمی در روستا پیدا می‌کنند، آن را به موزه اهدا می‌کند. آثار دیگری که در این موزه به نمایش درآمده، عبارتند از؛
- انواع سازها و ادوات موسیقی
- سکه‌ها و اسکناس‌های قدیمی
- رادیوها و دوربین‌های قدیمی
- ابزارآلات گیوه‌دوزی
شماره تلفن خانه و موزه روستای قلات شیراز: 09178049442
قلعه قزل ارسلان
اگر مسیر روستا را به سمت بالای کوه ادامه دهید، به خرابه‌‌ای می‌رسید که روزگاری قلعه اتابکان فارس* بود. طبق روایت‌های به جامانده، اتابکان آذربایجان برج و باروت‌های این قلعه را در دوره «اتابک عثمان بن ایلدگز قزل ارسلان**» بازسازی کردند و از آن پس، این قلعه به قلعه قزل ارسلان مشهور شد. بقایای قلعه را می‌توانید در نزدیکی کلیسای تجلیل مسیح پیدا کنید.
*اتابکان فارس (سَلغُریان) گروهی از ترکمانان بودند که در اواسط قرن 6 هجری، با استفاده از ضعف دولت سلجوقی بر حکومت فارس مسلط شدند.
**اتابک عثمان بن ایلدگز قزل ارسلان، پسر اتابک شمس‌الدین ایلدگز (بنیان‌گذار دودمان اتابکان آذربایجان) است.
جالب است بدانید که سعدی هم در مورد این قلعه شعر سروده است. در بوستان می‌خوانیم؛
قزل ارسلان قلعه‌ای سخت داشت
که گردن به الوند بر می‌افراشت
آثار تاریخی دیگری که در قلات به آنها برمی‌خورید:
- اولین محراب مسلمانان در روستا پس از ورود اسلام به ایران
- بقایای یک حمام از دوره زندیه
- بقایای دو آسیاب قدیمی از دوره قاجار
- مسجدی با یک گلدسته کاشی‌کاری‌شده از دوران صفویه
- مسجدی قدیمی با قدمت 250 سال
- امام‌زاده آقام پینو (پیر نو) قلات
آبشارهای روستای قلات
اگر مسیر رودخانه روستا را ادامه دهید، بعد از 30 دقیقه به آبشار کوچک و باصفایی می‌رسید که از لابه‌لای صخره‌های درهم تنیده راه خود را به بیرون باز کرده است. این آبشار که انتهای بافت قدیمی روستا قرار دارد، کوچک‌ترین آبشار قلات است. در حاشیه روستای قلات شیراز، 2 آبشار دیگر هم وجود دارد که می‌توانید آدرس دقیق این آبشارها را از مردم محلی یا راهنمای تور خود بپرسید.
پاچنار
یکی دیگر از مناطق گردشگری قلات که برای مردم محلی بسیار مورد احترام است، پاچنار نام دارد. پاچنار درواقع 4 درخت چنار است که مردم روستا در روزهای عاشورا و تاسوعا درون آنها آتش روشن می‌کنند و آش نذری می‌پزند. روی تنه یکی از این درختان تعداد زیادی آدامس رنگی چسبانده شده و هر سال به تعداد آنها اضافه می‌شود.
گردشگاه شب‌شُتُری
در حدود 2 کیلومتری روستای قلات، تنگه‌ای وجود دارد که یکی از محبوب‌ترین تفرجگاه‌های قلات در بین گردشگران و مردم محلی‌ست. این پارک تفریحی، منطقه‌ای سرسبز و زیباست که آب زلال رودخانه شب‌شتری از میان عبور می‌کند. پوشش گیاهی زیبا، درختان انبوه، آبوهوای مطبوع و جویبارهای روان، این منطقه را به یکی از دلچسب‌ترین مناطق تفریحی تبدیل کرده است.
تفریحات روستای قلات
گردش و پیاده‌روی
یکی از بهترین و ارزان‌ترین تفریحات در روستای قلات شیراز، قدم‌زدن در کوچه‌های باریکِ سنگفرش‌شده و تماشای معماری منحصربه‌فرد و سنتی روستاست. بافت قدیمی و گردشگری روستا روی شیب کوه ساخته شده و در همان ابتدای ورود لازم است سربالایی تندی را بالا بروید. (این مسیر را به سالمندان و افرادی که مشکلات جسمی دارند، پیشنهاد نمی‌کنم.) می‌توانید این مسیر را با خودرو شخصی طی کنید. اما شلوغی روستا در روزهای تعطیل و معابر باریک آن، قطعا برایتان دردسر ایجاد می‌کند. به‌علاوه، فرصت خیال‌پردازی و لذت‌بردن از فضای متفاوت روستا را هم از دست می‌دهید.
رستوران و کافه‌گردی
مسیر اصلی و گوشه‌کنار روستای قلات، پر است از رستوران‌ها و کافه‌هایی که با حفظ نمای سنتی و بافت اصیل روستا، تغییر کاربری داده‌اند. البته بناهای جدیدتر و مدرن‌تری هم به آنها اضافه شده که تضاد جالبی ایجاد کرده و فضا را از یکنواختی خارج کرده‌اند. تنوع رستوران‌ها و کافه‌ها واقعا زیاد است. تا جایی که می‌توانید از غذاهای محلی شیراز گرفته تا غذاهای محلی گیلکی و حتی غذاهای ایتالیایی را در این روستای کوچک پیدا کنید.
از لحاظ کیفیت غذا هم نگران نباشید. این منطقه به رستوران‌ها و کافه‌هایش معروف است و به جرئت می‌توانم بگویم که کیفیت بعضی از رستوران‌های آن از شیراز هم بهتر است. اگر تجربه مزه‌های جدید را دوست دارید، حتما خوراکی‌ها و غذاهای محلی و معروف روستای قلات را امتحان کنید.
خوشمزه‌ترین‌های قلات:
- بستنی سنتی با شیر محلی
- آش رشته‌های مخصوص غلات
- کشک پیاز
- کشک گردو
- عدسی
- کله پاچه
خرید سوغات قلات
بازار و قدیمی سنگفرش روستا، یکی دیگر از جاذبه‌های بسیار زیبای قلات است که می‌توانید بهترین سوغات روستا را از آن تهیه کنید. در ادامه، صنایع‌دستی زیبایی که می‌توانید از روستای قلات شیراز به یادگار ببرید را مشاهده می‌کنید.
- گیوه (نوعی کفش)
- گره دولک (ظرف بافته‌شده)
- سبد دستباف
- وسایل چوبی
حیف است دست‌خالی برگردید و از خوراکی‌جات تازه و باکیفیت روستا بی‌نصیب بمانید. اگر زیاد اهل خرید صنایع‌دستی نیستید، از سوغاتی‌های خوشمزه روستا غافل نشوید.
- بادام
- گردو
- انگور
- انجیر
- انار
- زردآلو
- گوجه سبز
- شیره انگور
- رب انار
- آبغوره
- مشک
طبیعت‌گردی و کوه‌نوردی
روستای قلات شیراز با صخره‌های سنگی کوه سرخ محاصره شده است و محل بسیار خوبی برای ورزش کوه‌نوردی و ماجراجویی در بالاترین نقطه روستاست. آبشارها، چشمه‌ها، تنگه شب‌شتری و طبیعت بی‌نظیر منطقه، یکی از بهترین فرصت‌ها را برای گشت‌وگذار در طبیعت فراهم کرده است.
اقامت در روستای قلات شیراز
باتوجه به این‌که روستای قلات فاصله کمی با شیراز دارد و امکانات اقامتی خوبی هم در آن پیدا می‌شود، بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند یکی دو روز از سفر خود را در قلات بگذرانند. فرقی نمی‌کند اگر اقامت در هتل‌های مجلل را دوست دارید یا طرفدار اقامتگاه‌های بومگردی هستید، گزینه‌های زیادی برای اقامت در این روستای گردشگری وجود دارد. هتل، باغ ویلا، اقامتگاه، سوئیت و خانه‌های اجاره‌ای، گزینه‌های مختلف گردشگران برای اقامت درقلات هستند.
- هتل یازده قصر (Eleven Palace Hotel)
- هتل مونت قلات
- اقامتگاه بومگردی کوهستان قلات
- اقامتگاه بومگردی کومه قلات
- اقامتگاه بومگردی مهراد
- هاستل و موزه هنر قلات
پیشنهاد یومگ
تجربههای جدید همیشه هیجان‌آور و خاطره‌انگیزند. روستای تاریخی قلات شیراز، یکی از متفاوت‌ترین روستاهای ایران است که بافت سنتی، کوچه‌های باریک و پیج‌درپیچ و طبیعت بکرش، اتمسفر بسیار جالبی به آن داده‌اند. اگر دنبال تجربههای تازه هستید و اگر دوست دارید در یکی از خیال‌انگیزترین نقاط شیراز قدم بردارید و آب‌وهوایی تازه کنید، حتما سری به این روستای تاریخی و گردشگری بزنید. می‌توانید در قسمت کامنت‌ها تجربه سفر خود را با ما در میان بگذارید و هر سوالی که دارید بپرسید.
سوالات متداول
روستای قلات شیراز کجاست؟
روستای قلات در استان فارس، 36 کیلومتری شمال غرب شیراز، در جاده‌‌ی شیراز به یاسوج قرار دارد.
جمعیت روستای قلات چه‌قدر است؟
جمعیت این روستای تاریخی و گردشگری در آخرین سرشماری کشور (سال 1395)، نزدیک به چهار هزار نفر (3953 نفر) اعلام شده است.
قدمت روستای قلات شیراز چه‌قدر است؟
روستای تاریخی قلات در استان فارس، بیش از 5 هزارسال قدمت دارد.
