خانه نصیرالملک در شیراز
- ...
- ...
- تعداد کلمات
خانه نصیرالملک در شیراز، خانه شخصی‌‌ِ کسی‌ست که احتمالا او را با معروف‌ترین مسجد شیراز، یعنی مسجد نصیرالملک یا مسجد صورتی می‌شناسید. اگر دوست دارید بدانید نصیرالملک که بود و این خانه کجاست، این مطلب از یومگ را از دست ندهید!
روبه‌رو و سمت چپ مسجد نصیرالملک، خانه‌ای بزرگ و قدیمی وجود دارد که روزگاری محل زندگی سازنده و واقف این مسجد باشکوه بود. «حاج حسنعلی نصیرالملک شیرازی»، در خانواده‌ای پرنفوذ و ثروتمند در دوران قاجار متولد شد و از جوانی تا زمانی که از دنیا رفت، بر فارس و ایلات آن حکومت کرد. این برگ از یومگ به داستان «خانه نصیرالملک در شیراز» اختصاص دارد. به خواندن ادامه دهید تا با آدرس، تاریخچه، معماری و اطلاعات بازدید یکی از قدیمی‌ترین خانه های تاریخی شیراز از دوران قاجار آشنا شوید.
در این مطلب از یومگ می‌خوانید:
- آدرس خانه نصیرالملک در شیراز
- درباره خانه نصیرالملک
- ساعت بازدید خانه نصیرالملک شیراز
- عکس‌های خانه نصیرالملک
- پیشنهاد یومگ برای شیرازگردی
آدرس خانه نصیرالملک در شیراز
بلوار زینبیه، محله گود عربان، خیابان لطفعلی‌خان زند، کوچه لطفعلی‌خان زند 37 (کوچه نصیرالملک)، نرسیده به مسجد نصیرالملک
مسیر دسترسی
از سمت بلوار زینبیه به سمت خیابان لطفعلی‌خان بروید و 800 متر جلوتر، وارد کوچه نصیرالملک (لطفعلی‌خان 37) شوید. انتهای کوچه، نرسیده به مسجد نصیرالملک (روبه‌رو و سمت چپ مسجد)، به این خانه تاریخی می‌رسید. اگر می‌خواهید از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید، بهترین گزینه اتوبوس‌های خط واحد شیراز هستند. کافی‌ست از خطوط زیر 👇 استفاده کنید و در ایستگاه نصیرالملک از اتوبوس پیاده شوید.
- خط 71: پایانه ولی‌عصر – پایانه نمازی
- خط 97: پایانه شهید دستغیب – بلوار نارنجستان
برای پیداکردن خط اتوبوس موردنظر خود می‌توانید از سایت اتوبوس‌های خط واحد شیراز استفاده کنید. کافی‌ست خیابان یا محله خود را در باکس خالی وارد کنید تا لیست خطوط و مسیرهای حرکت برای شما نمایش داده شود.
جاهای دیدنی نزدیک خانه نصیرالملک
خانه نصیرالملک در شیراز، در یکی از توریستی‌ترین خیابان‌های شهر، یعنی خیابان لطفعلی‌خان زند، واقع شده و جاهای دیدنی و تاریخی زیادی در این خیابان و در نزدیکی این خانه قرار گرفته‌اند. از جمله باغ نارنجستان قوام شیراز که خانه‌ی موروثی فرزندان برادر نصیرالمک (قوام‌الملک دوم) است و خانه زینت‌الملوک قوامی که در واقع بخش اندرونی همین خانه بوده و اکنون به‌صورت یک مجموعه جدا در دسترس بازدید عموم قرار دارد.
کمی آن‌طرف‌تر به مدرسه خان شیراز می‌رسیم که روزگاری محل زندگی و تدریس استاد بزرگ فلسفه، ملاصدرا بوده است. خانه نصیرالملک به حرم شاهچراغ شیراز و مجموعه وکیل (شامل مسجد، حمام و بازار وکیل) نیز بسیار نزدیک است و می‌توان با پای پیاده از تمام این دیدنی‌های کم‌نظیر شیراز دیدن کرد.
اما مهم‌ترین جای دیدنی نزدیک این خانه، مسجد نصیرالملک یا همان مسجد صورتی‌ست که به نظرم هیچ گردشگری نباید بدون دیدن کاشی‌های صورتی و شیشه‌های رنگی فوق‌العاده‌اش، شیراز را ترک کند.
درباره خانه نصیرالملک
نام دو بنای تاریخی بسیار دیدنی و معروف ایران، با نام نصیرالملک گره خوره است. اولین و مشهورترین بنا، مسجد نصیرالملک شیراز است که به نام مسجد صورتی هم شناخته می‌شود و دومی، عمارت سفید باشکوه باغ ارم شیراز است. هر دوی این بناها با سلیقه و هزینه شخصی نصیرالملک ساخته شده‌اند.
اما نصیرالملک که بود؟
میرزا حسنعلی شیرازی ملقب به نصیرالملک، سومین فرزند «میرزا علی‌اکبرخان قوام (قوام‌الملک اول)» بود که در زمان حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار، والی و حاکم فارس بود. او از خانواده‌ای ثروتمند و دیوان‌سالار بود و در طول حیاتش، مناصب دولتی زیادی به او محول شد. بااین‌وجود، تمام درآمد و ثروت او صرف ساختن بناهای مجلل نمی‌شد. از نصیرالملک همواره به عنوان حاکمی عادل، منصف، خیر و نیکوکار یاد می‌شود که بخش عمده‌ای از درآمد خود را صرف امور خیریه می‌کرد.
خانه نصیرالملک در شیراز
روبه‌رو و سمت چپِ سردر ورودی مسجد نصیرالملک، خانه‌ای وجود دارد که تقریبا 2 قرن پیش، محل زندگی حاج حسنعلی نصیرالملک بود. او این خانه را به همراه فضای جلوخان (محوطه باز روبه‌روی خانه، مساجد و بناهای مهم)، مسجد، آب‌انبار و حمام ساخته بود. متاسفانه با احداث خیابان، قسمت جلوخان، حمام و بخش‌هایی از خانه تخریب شد و از میان رفت.
خانه نصیرالملک مانند هر خانه قاجاری از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل می‌شد. این دو بخش خانه، هر کدام حیاط جداگانه‌ای داشتند و در طول هم ساخته شده بودند. اکنون فقط اندرونی خانه با اتاق‌های اُرُسی‌اش حفظ شده و بخش بیرونی آن مدتی در اختیار کلانتری نیروی انتظامی قرار داشت. خانه نصیرالملک در سال‌های اخیر به همت سازمان میراث فرهنگی استان فارس مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و از آن به‌عنوان پایگاه پژوهشی بافت تاریخی شیراز، بهره‌برداری شده بود. اما در حال‌حاضر به حال خود رها شده است.
خانه نصیرالملک در شیراز، در تاریخ 30 اردیبهشت ماهِ سال 1354، با شماره 1068 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
معماری خانه
بخش‌های به‌جامانده از خانه نصیرالملک شامل تالار اصلی (تالار آینه)، قسمتی از حیاط اندرونی، بیرونی و زیرزمین آن می‌شود. تالار اصلی در مجموع از سه بخش تشکیل شده؛ شاه‌نشین و دو اتاق که در دو سمت آن ساخته شده است. این تالار کاملا به صورت قرینه است؛ علاوه‌بر اتاق‌های کناری، در شمال و جنوب آن دو درک با ارسی‌های بزرگ به صورت قرینه وجود دارد که مزین به گره‌چینی‌های ظریف و شیشه‌های رنگی هستند و به حیاط بیرونی و اندرونی دسترسی دارند.
سقف تالار آینه و تمام درهایی که به آن باز می‌شوند، چوبی‌ست و به رسم خانه‌های اشرافی قاجاری، با نقش‌های ظریف نقاشی شده است. نقاشی‌ها به سبک اروپایی هستند و تصاویر خانه، کلیسا و چهره‌های اروپایی در آن‌ها دیده می‌شود.
در طبقه دوم و بالای اتاق‌های شرقی و غربی تالار، دو اتاق ساخته شده که از طریق پنجره‌های ارسی به تالار اصلی دید دارند. این اتاق‌ها برای شرکت و حضور غیرمستقیم خانم‌ها در مراسم و مهمانی‌ها ساخته شده‌اند. راه‌پله‌هایی که به اتاق‌های طبقه دوم می‌رسند، در دو طرف تالار اصلی قرار داشتند که یکی از این پله‌ها در جریان خیابان‌سازی، تخریب شد. اما خوشبختانه در آخرین مرمت‌های خانه، قسمتی از این راه‌پله را بازسازی کردند. در امتداد راهرو شرقی (که در مجاورت تالار اصلی واقع شده)، گاوچاهی وجود دارد که قسمت‌هایی از حوض و راه‌جلوی آن به‌جامانده است.
زیرزمین این خانه هم به لحاظ معماری، ویژگی‌های جالب‌توجهی دارد. این زیرزمین با وسعت زیاد و به‌صورت پیج‌درپیچ ساخته شده و روشنایی آن با نورگیرهای مشبکی که در پایین بنا دیده می‌شوند، تامین می‌شده است.
عمده تزئینات خانه گچ‌کاری با الهام از سبک معماری ساسانی و آینه‌کاری است. به‌خصوص آینه‌کاری‌های تالار اصلی که با جزئیات و ظرافت بسیار زیادی ساخته شده‌اند.
ساعت بازدید خانه نصیرالملک شیراز
این خانه تاریخی، همه‌روزه از ساعت 15 الی 18 در دسترس بازدید قرار دارد.
عکس‌های خانه نصیرالملک
در مجموعه کوچک پیش‌رو, جزئیات بیشتری از این خانه مشاهده می‌کنید.
پیشنهاد یومگ برای شیرازگردی 🚊
اگر نمی‌دانید شیرازگردی را از کجا شروع کنید، پیشنهاد یومگ این است که صبح را با تماشای نورهای رنگی مسجد نصیرالملک شروع کنید. (ساعات ابتدایی روز که خورشید با نور ملایم‌تری می‌تابد، بهترین زمان برای دیدن شکوه شبستان و نورهای رنگی پنجره‌های آن است) بعد از بازدید از این مسجد و ثبت خاطره‌های‌تان، می‌توانید به آن دست خیابان، کوچه لطفعلی‌خان زند 36 بروید و پلاک 10 را پیدا کنید. یکی از بهترین رستوران‌های سنتی شیراز که با نام خانه پرهامی شیراز شناخته می‌شود، در این خانه قاجاری قرار گرفته است.
بعد از صرف یک وعده غذای شیرازی درجه یک، می‌توانید به کوچه مسجد برگردید و این‌بار از خانه کسی که این بنای باشکوه را از خود به جا گذاشت، دیدن کنید. خانه نصیرالملک در شیراز، جزو جاهای دیدنی معروف شیراز نیست، اما ارزش ماجراجویی را دارد. اگر دوست دارید به دنیای حاکم فارس در دو قرن پیش، کمی نزدیک شوید، بازدید از این خانه را به لیست شیرازگردی خود اضافه کنید!
