موزه آستان قدس رضوی
- ...
- ...
- تعداد کلمات
موزه آستان قدس مشهد گنجینه‌ای از آثار نفیس و ارزشمندی است که در دل بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع)، حال عرفانی و ملکوتی حرم را با روح هنری ناب و خالصی که از دستان خلق‌کنندگان آثار این موزه برآمده، به زیبایی عجین کرده است. بدون‌شک انر‌ژی بی‌نظیری که در موزه آستان قدس جاری است را هیچ‌کجای شهر مشهد پیدا نخواهید کرد.
موزه آستان قدس مشهد که در لیست جاهای دیدنی نزدیک حرم مشهد قرار دارد، یک موزه معمولی نیست؛ در واقع مجموعه‌ای‌ست از چند موزه در موضوعات مختلف، که در کنار هم گنجینه بزرگ آستان قدس رضوی را به وجود آورده‌اند. موزه آستان قدس محل گردآوری آثاری است که توسط اشخاص یا هنرمندان وقف شدهاند تا در این موزه به نمایش گذاشته شوند. بدون‌شک بازدید از موزه آستان قدس مشهد، دید متفاوتی از تاریخ، هنر و ارزش‌های مذهبی مردمان این شهر را در اختیارتان قرار می‌دهد. برای آشنایی با این مجموعه بی‌‌رقیب و بی‌همتا در این مقاله همراه مجله گردشگری یومگ باشید.
آنچه درباره موزه آستان قدس رضوی می‌خوانید:
- موزه آستان قدس رضوی کجاست؟
- از تاریخچه موزه آستان قدس رضوی چه می‌دانید؟
- بخش‌های مختلف موزه آستان قدس رضوی را بشناسید
- ساعت بازدید و قیمت بلیط موزه‌های آستان قدس مشهد
- از موزه امام رضا تصاویر زیبا ببینید
موزه آستان قدس رضوی کجاست؟
اولین نکته‌ای که برای بازدید از یک جای دیدنی باید بدانیم، موقعیت مکانی آن است. با آگاهی از موقعیت مکانی، می‌توانیم تصمیم بگیریم که از چه وسیله نقلیه‌ای استفاده کنیم؟ چه ساعتی برویم بهتر است؟ اگر با ماشین شخصی برویم، جای مناسبی برای پارک کردن وجود دارد؟ طول مسیر رفت‌وبرگشت چقدر است؟ پاسخ این سوالات یک مسیر روشن برای شروع یک روز تفریحی خوب را می‌سازد.
موزه آستان قدس رضوی در محوطه حرم امام هشتم قرار گرفته است. به‌خاطر اهمیت حرم امام رضا (ع) و جذابیت گردشگر‌پذیری که دارد، از هر جای شهر مشهد که قصد عزیمت به موزه را کنید، حتما چند مسیر پیشنهادی عالی با دسترسی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی برای انتخاب کردن در اختیار خواهید داشت. بنابراین برای بازدید از موزه آستان قدس از این لحاظ نگرانی نداشته باشید.
موزه آستان قدس رضوی در ضلع جنوبی حرم امام رضا (ع)، در صحن کوثر قرار گرفته و یکی از بهترین موزه‌های مشهد است. ساختمان موزه با شیوه‌ای کاملا استادانه با درنظر گرفتن حفظ جلوه معنوی مجموعه حرم امام رضا (ع) طراحی و ساخته شده است. به راحتی می‌توان گفت مجموعه حرم امام هشتم (ع) خود به تنهایی یک موزه و گنجینه هنر معماری و عناصر چشم‌نواز و بی‌همتاست که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند. اما توجه و دقتی که در ساخت بنای موزه آستان قدس رضوی بکار گرفته شده است هم، در جای خود بسیار دیدنی و مدهوش کننده است.
ساختمان مجموعه موزه‌های آستان قدس از طبقات زیرزمینی تشکیل شده است. فضاهایی که نیازی به نور طبیعی ندارند و از نور مصنوعی می‌توان برای روشن نگهداشتن این فضاها استفاده کرد، در طبقات زیرین واقع شدهاند. مخزن‌ها، بخش‌های اداری، بخش‌های آموزشی، فضاهای تاسیساتی و بخش‌هایی که رویکرد آموزشی دارند از این دسته‌اند. طبقات منفی 1 و منفی 2 مخصوص نمایش آثاری هستند که میانه‌ای با نور زیاد و مستقیم ندارند. سکه‌ها، فرش‌ها، موزه تمبر و دیگر بخش‌های موزه به مراتب در طبقات بالاتر قرار گرفته‌اند.
مسیر‌های دسترسی به موزه آستان قدس
اگر با خودرو شخصی به بازدید موزه آستان قدس می‌روید، می‌توانید از نزدیک‌ترین پارکینگ، یعنی پارکینگ شماره 1 حرم مطهر برای پارک خوردو خود استفاده کنید.
اما اگر سرویس حمل‌ونقل عمومی را ترجیح می‌دهید، باید بگوییم که در اطراف حرم (از ورودی‌های مختلف) دسترسی به ایستگاه‌های اتوبوس و مترو وجود دارد. اما بهترین و نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس نزدیک به موزه آستان قدس رضوی، ایستگاه اتوبوس روگذر حرم مطهر است که در خیابان آیت‌الله شیرازی، شیرازی 7 واقع شده است.
از تاریخچه موزه آستان قدس رضوی چه می‌دانید؟
قبل از اینکه به سراغ تاریخچه موزه آستان قدس مشهد برویم، با تاریخ موزه‌های بقاع متبرکه ایران آشنا شویم: اولین موزه بقاع متبرکه در ایران، موزه آستانه مقدسه قم است که در سال 1314 بازگشایی شد. دو سال بعد از آن- در سال 1316- مراحل اولیه ساخت موزه آستان قدس رضوی کلید خورد. سرانجام در سال 1324 موزه آستان قدس رضوی، به عنوان دومین و بزرگترین موزه بقاع متبرکه در ایران بازگشایی شد.
و اما قدیمی‌ترین بخش موزه آستان قدس رضوی مشهد، بخش خزانه آن است. قبل از ساختن طبقات بالایی و حتی قبل از اینکه نیاز به ساخت موزه‌ای به شکل امروزی، در حرم امام رضا (ع) احساس شود. اشیاء ارزشمند و قیمتی در محلی به نام خزانه نگهداری می‌شد. با توجه به ارادتی که زائرین به حرم مطهر داشتند، خیل عظیمی از هدایا و پیشکش‌ها همواره به سوی حرم مطهر روانه بود. تاجری که صحن‌های حرم را فرش می‌کرد، نقاشی که شمایل معصومین را می‌کشید و به حرم هدیه می‌کرد، صنعتگران، بافندگان، امیران، پادشاهان و... هرکدام بنا به مهارتی که داشتند آثاری را به‌عنوان پیشکش به حرم امام رضا (ع) هدیه می‌کردند. در ابتدا این آثار در محفظه‌های شیشه‌ای و ویترین مانند در خزانه نگهداری می‌شد، اما با گذشت زمان و زیاد شدن این هدایا و موقوفه‌ها، مجموعه موزه‌های آستان قدس مشهد به شکل امروزه ساخته شد.
بخش‌های مختلف موزه آستان قدس رضوی را بشناسید
وارد موزه آستان قدس رضوی که بشوید، دنیایی از عتیقه‌جات و آثار هنری و تاریخی را روبه‌روی خود خواهید داشت که خوشبختانه به تفکیک در بخش‌های جداگانه به‌نمایش گذاشته شدهاند. تنوع موضوعی موزه آستان قدس یکی از مهم‌ترین جذابیت‌های این مجموعه است. موزه آستان قدس به سه قسمت اصلی تقسم می‌شود که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
موزه مرکزی آستان قدس رضوی
ساختمان بخش مرکزی موزه آستان قدس در چهار طبقه (زیرزمین، همکف، طبقه اول و طبقه دوم) ساخته شده است. موزه مرکزی شامل 11 زیر مجموعه است که در ادامه شرح خواهیم داد.
موزه تاریخ - موزه سکه - موزه تمبر و اقلام پستی - موزه هنرهای تجسمی - موزه صدف - موزه سلاح - موزه ظروف - موزه مدال - موزه نجوم - موزه ساعت
موزه تاریخ حرم رضوی
موزه تاریخ آستان قدس یک کتاب قطور و ارزشمند از پیشینه و سرگذشت مشهد و حرم مطهر رضوی است. با بازدید از این موزه در لابه‌لای تاریخ غنی شهر مشهد قدم بزنید و هرآنچه در طول تاریخ بر پایتخت معنوی ایران گذشته است را مرور کنید. در موزه تاریخ آستان قدس می‌توانید گنج‌های ارزشمندی از ضریح‌های فولادی، محراب‌های طلاکوب، ابزارآلات روشنایی و تمام تجهیزات و لوازمی که در دکوراسیون حرم امام رضا بوده‌اند را از نزدیک ببینید.
موزه سکه و اسکناس
موزه سکه و اسکناس آستان قدس رضوی معدنی از سکه‌های با ارزش و تاریخی و اسکناس‌هایی است که قدمت زیادی دارند. این اقلام، اعتبار مادی و سرمایه دوران مختلف تاریخ هستند و اطلاعات جالبی را از گذشتگان در اختیارمان می‌گذارند. زحمت زیادی برای جمع‌آوری آثار موجود در موزه سکه و اسکناس آستان قدس کشیده شده است. هرکدام از سکه‌ها و اسکناس‌های این موزه سفری طولانی در تاریخ داشته‌اند. قسمت سکه در موزه آستان قدس رضوی در سال 1388 شمسی افتتاح شد. در بین این سکه‌ها، سکه‌های ضرب تبریز که متعلق به 7 قرن پیش هستند در کنار هزاران برگ اسکناس قدیمی به چشم می‌خورند. سکه‌های طلا و نقره مربوط به دوران ایلخانیان، صفویان، قاجاریه، زندیه و... از آثار این موزه دیدنی و جذاب هستند.
موزه تمبر و اقلام پستی
غنی‌ترین مرجع تمبر‌ها و اقلام پستی در موزه تمبر آستان قدس نهفته است. نخستین تمبر چاپ شده در جهان، تمبر‌های دوره ایلخانیان مغول و عباسیان، که تصاویر مساجد ایران روی آنها نقش بسته است، تمبر معروف یادبود خلیج فارس، تمبر‌های یادبود ولادت امام رضا (ع) از سال 1365 تا سال 1383، سری تمبر کنگره بزرگداشت فردوسی، سری تمبر جشن هزارساله ابن سینا و تمبر‌های پست ایران که در سال‌های 1299-1300 چاپ شدهاند، نمونه‌ای از آثاری هستند که در موزه تمبر و اقلام پستی آستان قدس به نمایش گذاشته شدهاند.
موزه هنرهای تجسمی
در تمام دوران تاریخ، هنر جزء جدانشدنی فرهنگ و تمدن کشور ما بوده است. در موزه آستان قدس مشهد در بخش هنرهای تجسمی نمونه‌های بارزی از تابلوهای پر نقش و‌نگار و خیره‌کننده را خواهید دید که مطمئنا از تماشایشان سیر نمی‌شوید.
نزدیک به27 تابلو نفیس اثر نقاشان ایرانی و اروپایی، 3 تابلو نفیس قلم‌زنی و جنده کاری (یکی ازسبک‌های هنر قلم‌زنی)، 2 مجموعه منبت‌کاری و... از سبک‌های هنری هستند که در موزه هنرهای تجسمی آستان قدس می‌توانید ببینید. همچنین در این موزه تابلوهای معروفی همچون رودخانه شیلات فرح‌آباد، منظره روستای پور کجور، اشرف‌البلاد، پل رودخانه تجن، کویر و ده، پاییز زشک و غروب پاییز در دسته آثار ایرانی و تابلوهایی مانند ایالت سوره انگلیس، شهر ونیز، طبیعت بی‌جان میوه، باتلاق و قایق در دسته تابلوهای غیر ایرانی در معرض بازدید عموم قرار گرفته‌اند.
موزه صدف آستان قدس رضوی
موزه صدف یا در واقع موزه آبزیان دریایی مجموعه آستان قدس، محل نمایش فسیل‌های آبزیان و یا نمونه‌ای تاکسی‌درمی شده از موجودات زیر آب هستند. مساحت موزه آبریان آستان قدس چیزی در حدود 450 متر است که شامل بخش‌های نرمتنان و آبزیان تاکسی‌درمی شده است.
بخش بزرگی از نمونه‌های به نمایش گذاشته‌شده در موزه آبزیان آستان قدس موقوفه یک زائر سوری هستند که در سال 1364 به این موزه اهدا شدهاند. « محمد سعيد فواد وهبه» یک کلکسیون شخصی از موجودات دریایی به تعداد 1282 را وقف موزه آبزیان آستان قدس مشهد کرده‌است. در این موزه نمونه‌های نادر و کمیابی از موجوداتی همچون: شیطان دریایی، ماهی فوگل، اسب دریایی، ستاره دریایی، انواع مرجان‌ها، تمساح، لاک‌پشت وخارتنان، سخت‌پوستان و... در معرض دید بازدیدکنندگان دارد.
موزه سلاح
معمولا در تاریخ هر سرزمینی اثری از جنگ‌های داخلی و خارجی دیده می‌شود که با اهداف کشورگشایی یا جنگ‌های مذهبی، قومی و ملیتی و... انجام شده است. در موزه آستان قدس مشهد مجموعه کاملی از سلاح‌های سرد و گرم تاریخی جمع آوری شده است. از مقایسه سلاح‌های قدیمی که با دست ساخته شدهاند با سلاح‌های پیشرفته امروزی نتایج تامل برانگیزی به دست خواهد آمد که یکی از جذابیت‌های بازدید از موزه سلاح آستان قدس است.
موزه ظروف
بخش ظروف مجموعه آستان قدس در طبقه فوقانی ساختمان موزه، در مساحتی به وسعت 457متر گسترده شده است. آثاری که در این موزه به نمایش گذاشته شدهاند، عبارتند از:
- ظروف مسی و برنجی قلم‌زنی شده از دوران تیموریان، قاجاریان و صفویان، که معروف‌ترین آنها قدح مسی قلم‌زنی شده مزین به صلوات خاصه امام رضا (ع) است.
- گلابدان فولادکاری شده، یادگار دوران صفویه
- ظروف سفالی عتیقه مربوط به 1200 سال قبل از میلاد مسیح
- ظروف چینی پنج رنگ مربوط به دوره تاریخی قرن هشتم تا قرن چهاردهم
موزه مدال
برخی از ورزشکاران و مدال‌آوران کشورمان با توجه به ارادتی که به ساحت مقدس امام هشتم (ع) و زائرین حرم آن بزرگوار دارند، افتخارات ورزشی خود را به گنجینه آستان قدس رضوی اهدا کرده‌اند. 40 مورد از مدال‌های این موزه مربوط مسابقات پارالمپیک و اهدایی بزرگانی همچون عوض آزموده، محمدرضا محمدی، کاظم برونجانی، بهمن گلبادنژاد، مهران حسین‌زاده و میثم شجاعیان است. می‌توان گفت گل سرسبد موزه مدال‌های آستان قدس رضوی، «توپ طلای خداداد عزیزی» است.
موزه نجوم
در موزه نجوم آستان قدس می‌توانید شاهد ابزارآلات و تجهیزات بسیار قدیمی و ابتدایی باشید که در قدیم برای راه‌یابی و تعیین جهت قبله و کسب اطلاعات از طریق علم نجوم و ستاره‌شناسی به کار گرفته شده است. علاوه‌بر آن از نمونه‌های تاریخی انواع تلسکوپ، وسایل نجوم دریایی، دستگاه‌های زلزله‌نگار، وسایل اندازه‌گیری زاویه‌های عمودی هم در این موزه می‌توانید بازدید کنید.
موزه ساعت
موزه ساعت آستان قدس، بخش کوچکی از مجموعه آستان قدس را تشکیل داده است اما اطلاعات و داده‌های زیادی را در اختیارتان خواهد گذاشت. تنها دو ویترین از مجموعه موزه مرکزی به نمایش ساعت‌های آفتابی و مکانیکی مختلف اختصاص دارد. قطب‌نما، ساعت‌های آفتابی‌استوایی، ساعت‌های آفتابی عمودی و افقی، ساعت آفتابی با توپ خورشیدی و... از آثاری هستند که در بخش موزه ساعت قرار گرفته‌اند.
موزه فرش آستان قدس
موزه فرش آستان قدس مشهد گنجینه‌ای نفیس از بهترین فرش‌هایی است که تابحال دیده‌اید! در این موزه بیش از 100 تخته قالی و قالیچه به نمایش گذاشته شده است که هرکدام در نوع خود خاص و منحصر به‌فرد هستند. گفتنی است که قدمت بعضی از این فرش‌ها به 500 سال پیش برمی‌گردد. روح هنرمندانه بافندگان فرش‌های موزه آستان قدس با حس و حال معنوی حرم یک ترکیب فوق‌العاده را به وجود آورده است. حتما با بازدید از موزه فرش متوجه حس‌وحال خوبی که بر فضا حاکم است، خواهید شد. نمونه‌های زیادی از فرش‌هایی که در این موزه می‌بینید با موضوعات مذهبی و دینی عجین شده است. بارزترین نمونه آن هم قالی معروف «هفت شهر عشق» است که نمایی از هفت شهر مهم مذهبی مسلمانان (مکه، مدینه، نجف، کربلا، کاظمین، سامرا، مشهد) در تاروپود آن به تصویر کشیده شده است.
از دیگر فرش‌های موجود در این موزه می‌توان به: قالی‌های دستباف و نفیس مناطق مرکزی کشور (اراک، کاشان، کرمان و خراسان)، قالی‌های پرده‌ای، قالی‌های دوره صفویه، قالی‌های مناطق غرب و شمال‌غرب کشور (آذریایجان، همدان و سنندج)، قالیچه‌های بافت ایلات و عشایر و.. اشاره کرد.
موزه قرآن آستان قدس رضوی
موزه قرآن مشهد، یک موزه تخصصی با رویکرد حفظ نسخ گرانبها و تاریخی از این کتاب آسمانی است.در مخزن مجموعه موزه‌های آستان قدس، نزدیک به 22هزار جلد قرآن نفیس موجود است که با همت وقف‌کنندگان و مسئولین موزه، گردآوری شدهاند. نسخه‌هایی که در بخش موزه قرآن و نفایس آستان قدس به نمایش گذاشته‌شده‌اند، نمونه‌های گلچین شده‌‌ای هستند که به لحاظ هنری و یا قدمت دارای ارزش و اهمیتی بیش‌تری هستند.
ساعت بازدید و اطلاعات تماس موزه‌های آستان قدس مشهد
موزه آستان قدس مشهد، به علت قرار گرفتن در مجموعه حرم مطهر در اکثر روزهای سال بازدیدکنندگان نسبتا زیادی دارد. اما در 6 ماه اول سال (به‌خصوص تعطیلات عید نوروز و تابستان) اوج شلوغی را در این موزه‌ها مشاهده خواهید کرد. بنابراین اگر ترجیح می‌دهید با آرامش هرچه تمام‌تر و دور از ازدحام جمعیت به بازدید از موزه‌های آستان قدس بروید، بهتر است 6 ماه دوم سال را انتخاب کنید. برای اطلاع از هزینه بلیط موزه آستان قدس می‌توانید با یکی از شماره‌های زیر تماس بگیرید.
ساعت بازدید از موزه مرکزی آستان قدس:
- روزهای بازدید: همه روزه به‌جز روزهای 1 و 13 فروردین و ایام شهادت امام علی (ع) و عاشورا.
- ساعت بازدید : از 8 صبح تا 16:45
- شماره تماس: 05132235330
- وب سایت موزه مرکزی آستان قدس رضوی: https://museum.razavi.ir/fa
ساعت بازدید از سایر موزه‌های آستان قدس:
- روزهای بازدید: همه روزه به‌جزء روزهای 1 و 13 فروردین و ایام شهادت امام علی (ع) و عاشورا
- ساعت بازدید: از 8 الی 12
- شماره تماس: 05132241105
از موزه امام رضا تصاویر زیبا ببینید
علاوه‌بر بخش‌هایی که تا به اینجا از موزه‌های آستان قدس مشهد شرح داده شد، گنجینه‌های ارزشمند دیگری هم در این مجموعه قرار دارد که به اختصار در ادامه توضیح خواهیم داد:
تالار استاد فرشچیان
تالاری مملو ار آثار هنری بزرگترین نقاش ایرانی معاصر، یعنی استاد محمود فرشچیان. در این تالار تابلوهای بنامی مثل پنجمین روز آفرینش، ضامن آهو و عصر عاشورا به نمایش در‌آمده است. به راحتی می‌توان گفت نمایش این آثار به اعتبار موزه آستان قدس مشهد افزوده است.
موزه هدایای مقام معظم رهبری
مجموعه‌ای از آثار هنری خط، تذهیب، نقاشی، مدال‌ها و پیشکشی‌هایی که به رهبر انقلاب هدیه داده شده است. امروزه در بخشی با عنوان موزه هدایا مقام معظم رهبری، نگهداری می‌شود.
موزه مردم‌شناسی مهدی قلی بیگ:
موزه مردم شناسی مشهد جزو مجموعه بهم پیوسته آستان قدس نیست و در بیرون حرم امام رضا (ع) قرار گرفته است. این موزه یک حمام تاریخی تغییر کاربری داده شده است. معماری سنتی حمام مهدی قلی بیگ بسیار دیدنی و خیره‌کننده است. این بنا در دوره شاه عباس صفوی ساخته‌شده و در دوران قاجاریه بازسازی شده‌است.
