مسجد عمران بن شاهین ازجمله مساجد قدیمی و مهم شهر نجف است که به‌عنوان یکی از نمادهای مذهبی و تاریخی در کنار حرم امام علی (ع) قرار دارد. این مسجد با تاریخچه‌ای پر از روایت‌های گوناگون، جزو مقاصد اصلی زائرانی است که به‌دنبال کشف ابعاد فرهنگی و مذهبی این منطقه هستند. در مقاله، درباره موقعیت مکانی، تاریخچه، معماری و وضعیت کنونی این مسجد صحبت خواهیم کرد.
مسجد عمران بن شاهین کجاست؟
مسجد عمران بن شاهین یکی از جاهای دیدنی نجف است. موقعیت این مسجد در سمت شمالی صحن حرم امام علی (ع)، نزدیک درِ طوسی و کنار آرامگاه سیدمحمدکاظم یزدی، فقیه نامدار شیعه، قرار دارد و از مسیر اصلی ورودی حرم دسترسی به آن آسان است.
تاریخچه ساخت مسجد
ساخت این مسجد را به عمران بن شاهین، از فرمانروایان جنوب عراق و دوره آل‌بویه، نسبت می‌دهند. داستان ساخت مسجد یادشده نیز در کتاب «فرحة الغری» روایت شده است.
برپایه این روایت، عمران پس‌از فرار از خشم عضدالدوله دیلمی، در حرم امام علی(ع) پناه گرفت و با الهام از خوابی که دید، توانست با تدبیر خود بخشش عضدالدوله را جلب کند. او به پاس این نجات، مسجدی را در نزدیکی حرم بنا کرد.
ناگفته نماند که این روایت موافقان و مخالفانی دارد. برخی مورخان مانند سیدمحسن امین این روایت را تأیید و بر ساخت مسجد به‌دست عمران تأکید می‌کنند. بااین‌همه، عده‌ای مانند محمد کوفی‌غروی انتساب مسجد به عمران را رد می‌کنند و احتمال می‌دهند این بنا را نوادگان او ساخته باشند.
ویژگی های معماری
ویژگی‌های معماری مسجد عمران بن شاهین از این قرار است:
- مساحت: ۲۱۵ مترمربع
- سال ساخت: سده چهارم قمری
- سازه: چهار قوس متقابل که از کف تا سقف امتداد دارند و زیر هر قوس، فضایی حجره‌مانند شکل گرفته است.
- گنبد: گنبدی کوچک با ۱۲ نورگیر برفراز سقف
- ورودی‌ها: در گذشته دو در داشت: یکی به‌سمت صحن و دیگری به‌سمت ایوان العلما. امروزه، تنها درِ دوم فعال است.
در سال ۱۳۶۹ قمری، بخشی از مسجد به راهروی باب الطوسی الحاق شد. در سال ۱۴۲۸ قمری نیز پروژه بازسازی با تقویت سازه‌ها با بتن و تیرآهن ادامه یافت.
سخن آخر
مسجد عمران بن شاهین به‌عنوان بخشی از رواق شمالی حرم امام علی (ع) شناخته می‌شود. وجود مرقد سیدمحمدکاظم یزدی این مکان را به نقطه‌ای مهم برای زیارت و عبادت تبدیل کرده است. در‌حال‌حاضر، مسجد فقط یک ورودی فعال دارد که به ایوان العلما باز می‌شود. اگر برای زیارت حرم امام اول شیعیان عازم نجف شدید، حتما از این مسجد تاریخی نیز دیدن کنید. بلیط هواپیما نجف را هم می‌توانید با بهترین قیمت از ما بخواهید.
سوالات متداول
مسجد عمران بن شاهین کجاست؟
مسجد عمران بن شاهین در شهر نجف و سمت شمالی صحن حرم امام علی (ع) قرار دارد.
مسجد عمران بن شاهین در چه سالی تاسیس شد؟
این مسجد متعلق به سده چهارم قمری است.
داستان عمران بن شاهین چیست؟
برخی از منابع می‌گویند عمران بن شاهین به پاس نجاتش به‌دست امام علی (ع)، این مسجد را به‌عنوان ادای نذر ساخته است و برخی دیگر ساخت آن را به نوادگان عمران بن شاهین نسبت می‌دهند.
