مجموعه گنجعلی خان کرمان کجاست؟

مجموعه گنجعلی خان کرمان یکی از جاهای دیدنی کرمان و از زیباترین نمونه‌های معماری و تزئینات عصر صفوی است. این مجموعه شامل یک میدان است و بناهایی مثل کاروانسرا، مسجد، حمام، آب انبار و ضرابخانه گرداگرد آن را فراگرفته‌اند. در این مطلب از مجله گردشگری یوتراوز‌، سری می‌زنیم به این مجموعه تاریخی و با بخش‌های مختلف آن آشنا می‌شویم تا اگر برای سفر به کرمان بلیط هواپیما خریدید، بدانید در گوشه و کنار این مجموعه چندصدساله چه چیزی انتظارتان را می‌کشد.

آنچه در این مطلب درباره مجموعه گنجعلی خان کرمان می‌خوانیم:

• مجموعه گنجعلی خان کرمان کجاست؟
• رزرو هتل‌های نزدیک مجموعه گنجعلی خان کرمان از یوتراوز
• تاریخچه مجموعه گنجعلی خان کرمان
• بخش‌های مختلف مجموعه گنجعلی خان کرمان
• جاهای دیدنی نزدیک مجموعه گنجعلی خان کرمان

مجموعه گنجعلی خان کرمان کجاست؟

مجموعه گنجعلی خان کرمان در ابتدای بازار کرمان قرار دارد و برای رسیدن به آن باید خودتان را به میدان شهدا برسانید و مجموعه را حد فاصل خیابان امام و شریعتی پیدا کنید.

• 📍آدرس مجموعه گنجعلی خان: کرمان، در نزدیکی میدان شهدا، بین خیابان اصلی امام و خیابان شریعتی، ابتدای بازار کرمان، میدان گنجعلی خان، مجموعه تاریخی گنجعلی خان
• 📆 روزهای بازدید: همه روزه بجز روزهای تعطیل
• ⌚ ساعات بازدید: از 9 صبح تا 7 شب
• 💳 هزینه بازدید: برای بازدید از موزه‌های این مجموعه باید هزینه پرداخت کنید که عدد ثابتی نیست و هر ساله تغییر می‌کند.
• 📞 تلفن مجموعه گنجعلی خان کرمان:  03432225577

مسیر دسترسی به مجموعه گنجعلی خان

اگر نه ماشین شخصی دارید و نه تمایلی به تاکسی گرفتن، ایستگاه اتوبوس شریعتی درست در نزدیکی مجموعه واقع شده است. هر جای کرمان که هستید کافی است کمی پرس و جو کنید تا ببینید با کدام خط اتوبوس می‌توانید به ایستگاه شریعتی برسید.

مجموعه گنجعلی خان روی نقشه:

رزرو هتل‌های نزدیک مجموعه گنجعلی خان از یوتراوز

فرقی نمی‌کند بلیط هواپیما مشهد کرمان را خریده‌اید یا با خرید بلیط قطار مشهد کرمان از طریق مسیر ریلی، به این شهر سفر می‌کنید. اصلا شاید مبدا سفر شما جای دیگیر باشد. تهران، اصفهان، بندرعباس یا زاهدان! مهم این است که اقامت در یک هتل خوب یکی از آن مناسک سفر است که باعث می‌شود فارغ از هر چیز خاطره خوشی از سفر در ذهنتان باقی بماند. برای همین در ادامه لیستی از بهترین هتل‌های کرمان که در نزدیکی مجموعه گنجعلی خان کرمان واقع شده است آماده کرده‌ایم تا خیالتان بابت هتل در کرمان راحت باشد.

• 📍  هتل هزار کرمان: پارک نشاط، کوچه شماره پنج، خیابان سعدی (فاصله تا مجموعه گنجعلی خان کرمان: 1/5 کیلومتر، 8 دقیقه با ماشین).
• 📍  هتل شهباز کرمان: خیابان فردوسی، شماره 7 (فاصله تا مجموعه گنجعلی خان کرمان: 2/2 کیلومتر، 7 دقیقه با ماشین).
• 📍  هتل کلیاس کرمان: خیابان شهدا (زریسف)، کوچه شماره ۶، انتهای کوچه (فاصله تا مجموعه گنجعلی خان کرمان: 3/8 کیلومتر، 10 دقیقه با ماشین).
• 📍 هتل بوتیک کاروانسرای وکیل (کاروانیکا) کرمان: خیابان شریعتی ۲۰، جنب کلانتری ۱۱ (فاصله تا مجموعه گنجعلی خان کرمان: 250 متر، 3 دقیقه پیاده).
• 📍  هتل پویا کرمان: چهارراه ابوحامد، خیابان مهدیه، جنب کوچه ی شماره ۱ (فاصله تا مجموعه گنجعلی خان کرمان: 2/1 کیلومتر، 7 دقیقه با ماشین).

تاریخچه مجموعه گنجعلی خان کرمان

برای تاریخچه مجموعه گنجعلی خان باید برویم به دوران صفویه. در زمان سلطنت شاه عباس صفوی، فردی به نام گنجعلی خان حاکم کرمان بود و از همان روز اول حکومتش بر کرمان شروع کرد به اقدامات عمرانی اساسی. در همین راستا میدانی به طول 100 و عرض 50 متر در وسط شهر کرمان ساخت و دور تا دور آن مدرسه، مسجد، حمام، بازار، آب انبار، ضرابخانه و چهارسوق بنا کرد و به این ترتیب میدان تبدیل شد به یک مجموعه و به افتخار سازنده‌اش گنجعلی خان نام گرفت. اگر از این مجموعه دیدن کنید تندیس گنجعلی خان را هم در آن می‌بینید. معمار این مجموعه هم کسی نبود بجز استاد سلطان محمد یزدی؛ از نام‌آوران و سرآمدان فن و هنر معماری ایرانی اوایل قرن یازدهم هجری که در ساخت مجموعه گنجعلی خان کرمان حسابی گل کاشت.

بخش‌های مختلف مجموعه گنجعلی خان کرمان

خب با تاریخچه مجموعه گنجعلی خان آشنا شدیم، حالا برویم ببینیم در این مجموعه چه خبر است و چه بخش‌هایی دارد.

• میدان گنجعلی خان کرمان
• مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان کرمان
• بازار گنجعلی خان کرمان 
• حمام گنجعلی خان کرمان
• ضرابخانه گنجعلی خان کرمان 
• آب انبار گنجعلی خان کرمان
• بازار مسگری
• مسجد گنجعلی خان کرمان

میدان گنجعلی خان کرمان 

میدان گنجعلی خان در حاشیه بازار بزرگ واقع شده و عناصر شهری زیادی را حول خود شکل داده است. این میدان از سه طرف با بازار محاصره شده و از یک طرف هم با سرای گنجعلی خان. در حوالی این میدان بناهایی مثل حمام، آب انبار و ضرابخانه قرار دارد. طاق‌نماهای آجری، کاشی‌کاری، فضای سبز، حوض آب و سایر آثار، زیبایی چشمگیری به آن بخشیده است.

مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان کرمان 

به ضلع شرقی‌ میدان گنجعلی خان که نگاه کنید مدرسه و کاروانسرای گنجعلیخان را می‌بینید که روزگاری مدرسه‌ای پر رونق بوده و بعدها هم کاروانسرایی شلوغ. در حال حاضر هم یکی از حوزه‌های علمیه مشهور کرمان است. روی کاشی‌های سر در این مدرسه تاریخ ۱۰۰۷ ه‍.ق مطابق با ۱۵۹۸ میلادی حک شده. نکته تاسف‌برانگیز در مورد این مدرسه و کاروانسرای سابق این است که ظاهرا آقا محمدخان قاجار این مدرسه را از سر کینه‌توزی با صفویان تخریب کرده‌.

بازار گنجعلی خان کرمان

بازار مجموعه در بخش جنوبی میدان گنجعلی خان و بین چهارسوق و بازار اختیاری قرار گرفته. حمام تاریخی و هجده مغازه در سمت راست آن قرار دارند. طاق نماهای طراحی‌شده در سمت چپ آن هم منظره زیبایی به وجود آورده‌اند. طول این بازار نزدیک به ۹۳ متر و عرض آن ۷۵/۵ متر است و ۷۵/۵۳۴ متر مربع مساحت دارد و با ۱۶ طاق‌نما به میدان مربوط شده. بازار زرگری یا قیصریه هم در انتهای بازار مجموعه گنجعلی خان قرار دارد.

حمام گنجعلی خان کرمان

حمام گنجعلی خان داخل بازار واقع شده است. این حمام تا چندی پیش قابل استفاده بود اما در حال حاضر به موزه تبدیل شده. وارد حمام که بشوید با سه بخش رخت کن، گرمخانه و فضای واسطه روبرو می‌شوید. بر سردر این حمام شعری به خط نستعلیق بر روی مرمر حک شده که مصرع آخر آن سال ساخت بنا را به ابجد نشان می‌دهد: «کسی نداده نشان در جهان چنین حمام».

ضرابخانه گنجعلی خان کرمان

ضرابخانه در ضلع شمالی میدان قرار دارد. دیوارهای داخلی بنا با گچ‌بری تزیین‌شده و گنبدی در روی بنا جا دارد و بالای آن هم کلاه‌فرنگی را می‌بینید. در زیر نورگیر، حوض مربعی شکلی وجود دارد که نورپردازی جذابی را در فضای داخلی به وجود آورده است. امروز این ضرابخانه به موزه سکه تبدیل شده و افراد زیادی از آن دیدن می‌کنند.

آب انبار گنجعلی خان کرمان

در ضلع مقابل کاروانسرا آب انبار تاریخی گنجعلی خان قرار دارد که محلی برای ذخیره آب شهر بوده است.

بازار مسگری

بازار مسگری شامل دو بخش شرقی-غربی و شمالی-جنوبی است و قسمت شرقی-غربی این بازار از ورودی مجموعه تا ابتدای بازار کلاه مالی امتداد دارد. موزه ضرابخانه هم داخل آن است و قسمت شمال-جنوبی آن نیز از ورودی شمالی مجموعه شروع می‌شود و تا چهارسوق گنجعلی خان ادامه دارد

مسجد گنجعلی خان کرمان

مسجد مجموعه گنجعلی خان در ضلع شمال شرقی میدان واقع شده و به نظر می‌رسد که مجاور نمازخانه کاروانسرای بزرگ مجموعه بوده ‌است. این مسجد کوچک دارای شبستانی به ابعاد ۵×۲۵/۵ متر و ایوان ورودی ساده‌ای است که بر روی سقف آن، طرح‌هایی هندسی بر روی گچ کشیده‌اند. کف ایوان سنگی است و بالای در چوبی‌اش، کتیبه‌ای سنگی در مدح شاه عباس نصب شده. بعد از ایوان وارد راهرویی باریک و تاریک با سقفی کوتاه می‌شوید و از راهرو که بگذرید می‌رسید به فضای شبستان. در گنبد این شبستان 12 نورگیر تعبیه شده است که فضا را غرق نور می‌کند. در یک ضلع این شبستان هم بالکن یا رواقی را روی دو ستون برپا کرده‌اند که از طریق پلکان می‌توانید به آن راه پیدا کنید. در قبله مسجد هم محرابی وجود دارد که در میانه‌اش، لوحی بزرگ و مرمرین با نقش گلدان به چشم می‌خورد. تزیینات شبستان شامل نقاشی، گچ‌بری، مقرنس‌کاری و کاربندی است. این مسجد اخیرا تعمیر و مرمت شده و امروزه تنها برای بازدید علاقه‌مندان مورد استفاده قرار می‌گیرد و در آن نماز برگزار نمی‌شود.

جاهای دیدنی نزدیک مجموعه گنجعلی خان کرمان

اگر از مجموعه گنجعلی خان کرمان بازدید کردید و سر ذوق آمدید، از دیدن جاهای دیدنی اطرافش هم غافل نشوید. 

• 📍 بازار تاریخی کرمان: میدان ارگ، بازار کرمان (160 متر، 2 دقیقه).
• 📍 موزه مردم‌شناسی بی بی جان حیاتی: بازار کرمان و در خیابان کرمانی، خیابان بازار مظفری، خیابان بازار وکیل (300 متر، 4 دقیقه).
• 📍 میدان ارگ کرمان: خیابان غزه، عدالت، بین میدان توحید و سرمست (فاصله تا مجموعه گنجعلی خان: 300 متر، 5 دقیقه).

سخن پایانی

مجموعه گنجعلی خان کرمان یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های عصر صفوی است که معمارش در خلق آن سنگ تمام گذاشته‌. این مجموعه از نظر تنوع و مهارت در نقش‌پردازی و تزئینات با سایر آثار این عصر فرق می‌کند؛ تلفیق نقوش ایرانی دوره‌های قبل با نقوشی که در زمان صفویه توسط بازرگانان شرقی و غربی به کرمان وارد شد، وضعیتی منحصر به فرد ایجاد کرده که در کلام نمی‌‌گنجد؛ باید خودتان بروید از نزدیک ببینیدش. طبق معمول بلیط هواپیما کرمان و بلیط قطار کرمان را هم می‌توانید از ما بخواهید.

سوالات متداول

مجموعه گنجعلی خان کرمان متعلق به کدام دوره تاریخی است؟

دوره صفوی

مجموعه گنجعلی خان به دستور چه کسی ساخته شد؟

گنجعلی خان، حاکم وقت کرمان.

آدرس مجموعه گنجعلی خان کرمان کجاست؟

کرمان، در نزدیکی میدان شهدا، بین خیابان اصلی امام و خیابان شریعتی، ابتدای بازار کرمان، میدان گنجعلی خان، مجموعه تاریخی گنجعلی خان.

ساعات بازدید از مجموعه گنجعلی خان به چه صورت است؟

از 9 صبح تا 7 شب

آیا بازدید از مجموعه گنجعلی خان رایگان است؟

بله فقط برای بازدید از موزه‌های این مجموعه باید هزینه پرداخت کنید.

سبک معماری مجموعه گنجعلی خان کرمان چیست؟

سبک اصفهانی.