خانه ضیائیان شیراز

ماجراجویی در شیراز پایانی ندارد. بافت تاریخی این شهر پر است از خانه‌های تاریخی که هر کدام به‌شکلی زیبا و منحصربه‌فردند. خانه ضیائیان در این بین، از معروف‌ترین خانه های تاریخی شیراز نیست. درواقع این خانه در مقایسه با دیگر خانه‌های قاجاری مانند خانه زینت‌‌الملک قوامی، تزئینات زیادی ندارد و بسیار ساده‌تر است. پس چرا اصلا به دیدن این خانه برویم؟ جواب این سوال را در ادامه مطلب می‌خوانید.

در این مطلب می‌خوانید:

• آدرس خانه ضیائیان شیراز
• درباره خانه تاریخی ضیائیان
• تاریخچه خانه ضیائیان
• معماری خانه ضیائیان شیراز

آدرس خانه ضیائیان شیراز (+نقشه)

• شیراز، خیابان قاآنی، کوچه مقنی‌ها، پلاک 12

خانه ضیائیان در کوچه‌پس‌کوچه‌های بافت تاریخی شیراز جا خوش کرده است. برای بازدید از این خانه می‌توانید از سمت خیابان قاآنی شمالی به سمت کوچه مقنی‌ها بروید. یا می‌توانید از بلوار دستغیب وارد گذر تاریخی و محله قدیمی سنگ‌سیاه شوید و مسیر خود را مستقیم ادامه دهید تا در تقاطع کوچه مقنی‌ها و گذر سنگ‌سیاه به خانه ضیائیان برسید.

خوب است بدانید که محله سنگ‌سیاه، یکی از محله‌های بسیار قدیمی شیراز است که تا به امروز به تاریخ قاجاری خود پایبند مانده و خانه‌هایی با قدمت چند صدساله را در پناه خود حفظ کرده است. خانه سعادت، موزه خاتم شیراز یکی دیگر از خانه‌های قدیمی این محله است که در چند قدمی خانه ضیائیان واقع شده و خانه فروغ‌الملک | موزه هنر مشکین‌فام نیز خانه معروف دیگری‌ست که در ابتدای این گذر قرار دارد. (این دو خانه تاریخی اکنون با کاربری موزه در دسترس بازدید عموم قرار دارند.)

درباره خانه تاریخی ضیائیان

اول از هر چیزی بیایید به سوال اول‌مان برگردیم و بگوییم که چه چیزی در این خانه ساده قاجاری ارزش دیدن دارد؟

کاشی‌ها!

کاشی‌کاری‌های مصور این خانه پر از تصاویر چهره افراد برجسته دنیاست، از کارل مارکس (فیلسوف آلمانی) گرفته تا ناپلئون و تمثال ائمه. این کاشی‌های مصور که در جای‌جای خانه دیده می‌شوند، خانه ضیائیان را به یکی از جالب‌ترین خانه‌های تاریخی شیراز تبدیل کرده است. البته این موضوع فقط منحصر به این خانه نیست و کاشی‌های مصور در خانه‌های قاجاری دیگر هم دیده می‌شود.

در حقیقت، شیراز مهم‌ترین مرکز کاشی‌های هفت‌رنگ و مصور در زمان قاجار بود و خانه‌های تجار و بازرگانان، نمایشگاه بزرگی از این کاشی‌‌ها محسوب می‌شد. از آن‌جایی‌که سلیقه شخصی مالکان در تصاویر کاشی‌ها دخیل بود، هر خانه‌ نمایشگاه متفاوتی با جزئیات مختلف و منحصر به خود بود. برای مثال، طرح یک ماشین فورد بر روی کاشی‌های خانه توکلی شیراز وجود دارد که گفته‌ می‌شود تصویر ماشین شخصی صاحب‌خانه بوده است.

• ساعت بازدید از خانه ضیائیان: 8:30 الی 12:00 و 15:00 الی 19:00
• هزینه بازدید از خانه ضیائیان: رایگان

تاریخچه خانه ضیائیان

می‌توانید حدس بزنید که این خانه‌ی ارزشمند تاریخی متعلق به خانواده‌ای به نام ضیائیان بوده است. خاندان ضیائیان یکی از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین خانواده‌های شیراز بودند که شغل خانوادگی‌شان، تجارت دارو و گیاهان دارویی بود. درباره تاریخ دقیق ساخت خانه، اطلاعات زیادی در دسترس نیست. همین‌قدر می‌دانیم که قدمت این خانه، باتوجه به سبک و عناصر مورداستفاده در معماری آن، به زمان قاجار برمی‌گردد و احتمالا 110 الی 150 سال از زمان ساخت آن می‌گذرد.

این خانه ارزشمند، در تاریخ 26 اردیبهشت 1357 و با شماره 1603، به لیست آثار ملی ایران اضافه شد.

جالب است بدانید که به‌دلیل هنر کم‌نظیری که در کاشی‌کاری‌های خانه ضیائیان به‌کاررفته، از چندین‌سال پیش به آن لقب هنرسرای شیراز داده‌اند و بازدید از آن هم رایگان است. این خانه در سال 1383 توسط مالک اصلی به شهرداری وقت فروخته شد و با همکاری اداره میراث فرهنگی مورد مرمت قرار گرفت. از سال 1387 نیز این خانه میزبان کارگاه‌های هنرهای سنتی بود. درحال‌حاضر مالکیت این بنای تاریخی در اختیار اداره بازآفرینی محلات شهری شهرداری تعلق دارد.

معماری خانه ضیائیان شیراز

خانه ضیائیان مانند هر خانه قاجاری هم‌عصر خود، از دو بخش بیرونی و اندرونی تشکیل شده است. در ورودی خانه به دالان باریکی برمی‌خوریم که در گذشته به عمارت کناری راه داشته که گفته می‌شود عمارت برادر صاحب خانه بوده است. خانه، باز هم مانند هر خانه قاجاری، در دو طبقه ساخته شده و طبقه زیرین به فضاهای خدماتی مثل مطبخ، اصطبل، سرداب و انبار اختصاص دارد.

طبقه دوم نیز شامل شاه‌نشین، اتاق چهاردری، اتاق‌های سه‌دری و دودری می‌شود که هر کدام از آن‌ها کاربری خاص خود را داشته‌اند. اتاق‌های سه‌دری در ضلع شرقی خانه واقع شده‌اند و به یک ایوان بزرگ باز می‌شوند. این اتاق‌ها معمولا به صورت تودرتو ساخته شده و به همدیگر راه دارند.

سیستم گرمایشی خانه از کف و از طریق کانال‌هایی که به آن‌ها گربه‌رو می‌گفتند انجام می‌شده است. به‌این‌صورت که جریان هوای گرم از طریق بخار آبی که در حمام گرم می‌شد، نقاط مختلف خانه را با استفاده از این کانال‌ها گرم می‌کرده است.

عکس‌های نزدیک از کاشی‌کاری‌های خانه

پیشنهاد یومگ

اگر دوست دارید یک روز در عهد قاجار زندگی کنید، سری به بافت قدیمی شیراز بزنید و از خانه‌های تاریخی‌اش دیدن کنید. بعضی از این خانه‌ها با تبدیل کاربری به رستوران، کافی‌شاپ، اقامتگاه، موزه و کارگاه‌های هنری، احیا شده‌ و برخی هم با همان خاطرات خوب گذشته حفظ شده‌اند. گردش در این قسمت کمترشناخته‌شده شیراز، فرصتی‌ست که تعداد زیادی از گردشگران از آن بی‌خبرند. پس اگر به دنبال ماجراجویی و تفریحی کم‌هزینه در دل تاریخ شیراز هستید، یومگ به شما بازدید از خانه‌های تاریخی شهر را پیشنهاد می‌کند. برای پیداکردن این نقاط دیده‌نشده شیراز، در قسمت شیرازگردی همراه مجله یومگ باشید.