مدرسه دارالفنون کجاست؟

حتما تا به حال نام بزرگ‌مردی همچون میرزا تقی‌خان امیر کبیر به گوشتان خورده است. مدرسه دارالفنون جزء یادگاری‌های ارزشمند امیر کبیر صدر اعظم ایران در دوران قاجار است. دارالفنون اکنون یکی از جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود  و هرساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی زیادی است. مدرسه دارالفنون به دست میرزا تقی‌خان امیر کبیر در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار برای آموزش علوم و فنون جدید در تهران ساخته شد. در حال حاضر ساختمان دارالفنون به عنوان یک موزه تاریخی در خیابان ناصرخسرو تهران و در مرکز شهر فعالیت می‌کند. در این مقاله یومگ قصد دارد به معرفی مدرسه دارالفنون بپردازد پس با ما همراه باشید و با نخستین مدرسه ایرانی آشنا شوید.

آنچه درباره‌ی مدرسه دارالفنون می‌خوانید:

• مدرسه دارالفنون تهران کجاست؟
• تاریخچه مدرسه دارالفنون
• نام‌گذاری مدرسه دارالفنون
• معماری ساختمان دارالفنون
• رشته‌های تحصیلی مدرسه دارالفنون
• اطلاعات بازدید از مدرسه دارالفنون
• جاذبه‌های گردشگری اطراف مدرسه دارالفنون
• بهترین زمان بازدید از مدرسه دارالفنون

مدرسه دارالفنون تهران کجاست؟

دارالفنون را در ایران به عنوان اولین مدرسه تاریخی می‌شناسند که فعالیت خود را از دوران قاجار آغاز کرده است. هدف از ساخت مدرسه دارالفنون افزایش علم و آگاهی مردم کشورمان بود که در این مسیر پیشرفت‌های سودمندی هم صورت گرفت. در زمان تاسیس و پیشنهاد ساخت این مدرسه مخالفت‌های زیادی شکل گرفت، اما سرانجام این مدرسه در دوران قاجار شروع به فعالیت کرد. اکنون بنای اصلی دارالفنون در طی بازسازی‌های متعدد در خیابان ناصر خسرو و در مرکز شهر تهران قرار دارد و امکان بازدید برای همگان فراهم است. مدرسه دارالفنون تاریخچه دور و درازی دارد که در ادامه یومگ همه چیز را درباره‌ی تاریخچه دارالفنون برایتان بازگو می‌کند.

تاریخچه مدرسه دارالفنون

میرزا تقی‌خان امیر کبیر حدود سه سال صدراعظم ایران بود و در این مدت‌زمان کوتاه برای پیشرفت و آبادانی ایران تلاش بسیاری کرد که تاسیس مدرسه دارالفنون حاصل تلاش این شخصیت محبوب ایرانی است. البته لازم است بدانید این مدرسه سیزده روز پیش از قتل امیر کبیر در حمام فین کاشان، با حضور ناصرالدین شاه و آقاخان (صدراعظم جدید)، گروهی از دانشمندان و معلمین ایرانی و اروپایی با 30 نفر شاگرد به صورت رسمی تاسیس شد.

امیر کبیر معتقد بود که دلیل اصلی شکست ایران از روسیه در جنگ به دلیل دانش و اطلاعات پایین ایرانی‌ها بوده است. صدراعظم ایران در سال 1244 هجری قمری سفری به روسیه داشت و در این سفر از مدارس و آموزشگاه‌های روسیه  بازدید کرد. پس از این که بازگشت، امیر کبیر متوجه شد که ایران به مرکز آموزش عالی احتیاج دارد، بنابراین تصمیم به احداث مدرسه‌ای گرفت که در آن علوم جدید آموزش داده شود اما متاسفانه میرزا تقی‌خان امیر کبیر در روز تاسیس این مدرسه حضور نداشت.
هدف اصلی و مهم میزرا تقی خان امیر کبیر از ساخت دارالفنون ارتقای سطح علم و دانش و افزایش آگاهی مردم ایران بود. مدرسه دارالفنون در روز یکشنبه ششم دی ماه سال 1230 برابر با پنجم ربیع‌الاول سال 1268 سیزده روز پیش از قتل امیر کبیر و بدون حضور وی به صورت رسمی تاسیس شد و فعالیت خود را آغاز کرد. میرزا محمدعلی خان شیرازی وزیر امور دولت خارجه مامور تنظیم و اداره مدرسه انتخاب شد و پس از تاسیس رسمی مدرسه اداره آن به عزیزخان آجودا محول شد. در آن زمان هفت معلم اتریشی آموزش شاگردانی را که اغلب از خانواده‎‌های مهم و بانفوذ ایرانی بودند، برعهده داشتند. اما عملیات ساختمانی مدرسه همچنان تا سال 1269 هجری قمری ادامه داشت. 

در سال 1304 هجری قمری، نیر الملوک (وزیر علوم) تالار نمایشی در مدرسه دارالفنون ایجاد کرد تا مکانی برای اجرای تئاتر باشد. از همان زمان تا به امروز درب اصلی این مدرسه در خیابان همایون بسته شد و دری در خیابان ناصریه سابق و ناصرخسرو فعلی گشوده شد.
با توجه به این که معلمان دارالفنون در ابتدا اتریشی بودند، این امر باعث اعتراض سفیر انگلستان به ملیت اتریشی این افراد شد. بنابراین چند استاد ایتالیایی، فرانسوی و آلمانی نیز به جمع اساتید دارالفنون پیوستند. پس از این موضوع سه استاد ایرانی طب، عربی و جغرافیا و یک استاد فرانسوی مقیم ایران نیز برای تدریس علوم جدید بهجمع اساتید این مدرسه اضافه شدند.

نام‌گذاری مدرسه دارالفنون

آنچه در مورد نام مدرسه می‌دانیم و از نامه‌های به جامانده و مندرجات روزنامه وقایع اتفاقیه و اسناد دیگر به نظر می‌رسد، این است که در آغاز نام خاصی را برای این مدرسه در نظر نداشتند. از این بنا هنگام ساخت با عناوینی همچون «مدرسه، مدرسه جدید، مکتبخانه پادشاهی، تعلیم خانه، معلم خانه و مدرسه نظامیه» یاد شده است. اما در آخرین نامه امیر کبیر به سفیر ایران در روسیه برای پیگیری جذب استادان اروپایی به این مرکز آموزشی، از این بنا به عنوان مدرسه نظامیه نام برده شده است.

معماری ساختمان دارالفنون

محل اصلی ساختمان دارالفنون را شخص میرزا تقی‌خان امیر کبیر، در مجاورت با کاخ‌های سلطنتی و در مکانی که سربازان آموزش می‌دیدند، با موافقت ناصرالدین شاه انتخاب کرد. سپس به میرزا رضاخان مهندس تبریزی (یکی از پنج محصل اعزامی به لندن در زمان عباس میرزا) دستور تهیه نقشه‌ی این ساختمان داده شد. نقشه ساختمان مدرسه با استفاده از طرح عمارت سربازخانه ولیچ انگلستان در اواخر سال 1229 آماده شد و محمدتقی معمارباشی مامور احداث این ساختمان شد و کار ساخت‌وساز را آغاز کرد و سرانجام قسمت شرقی بنای مدرسه در سال 1230 اتمام یافت. 

هشتاد سال پس از فعالیت این مدرسه، مجددا در سال 1308 ساختمان مدرسه به دستور اعتمادالدوله (وزیر وقت معارف) تخریب و سپس ساختمان فعلی دارالفنون با نقشه مهندس روسی ساخته شد.

ساختمان مدرسه چگونه است؟

ساختمان مدرسه دارالفنون در مجموع دارای پنجاه اتاق مربع‌شکل چهار در چهار است که این اتاق‌ها با کنده‌کاری و گچ‌بری‌های زیبایی تزئین شده‌اند. اتاق‌ها از لحاظ اندازه دقیقا شبیه هم هستند و فضای آرام و دل‌انگیزی دارند و مانند مدارس امروزی در هر یک از کلاس‌ها یک نوع درس به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شد. جلوی هر کدام از این اتاق‌ها ایوان و سایبانی ساخته شده بود. در دیوارهای اتاق‌ها و راهروهای دارالفنون می‌توان گچبری‌های بسیار زیبا و تزئینات چشم‌نوازی را دید. 

حیاط دارالفنون

حیاط مدرسه جزو بخش‌های زیبا و تماشایی دارالفنون است. در وسط حیاط حوض بزرگی قرار دارد و اطراف آن باغچه‌هایی برای کاشت درخت و ایجاد فضای سبز و گلکاری ایجاد شده است. امروز هم در بیشتر اوقات، درون حوض آب زلالی وجود دارد. جالب است بدانید حد فاصل باغچه‌ها را خیابان‌کشی کرده‌اند و با آجرهای بزرگی معروف به قزاقی فرش کرده‌اند. در پشت کلاس‌های مدرسه تعدادی کلاس و چندین مغازه ساخته بودند که وزارت علوم و معارف در بالای آن‌ها مستقر بود. همچنین مدرسه دارالفنون مجهز به آزمایشگاه فیزیک، شیمی و داروسازی، چایخانه، کتابخانه و سفره‌خانه یا غذاخوری بود. در یکی از اتاق‌ها دو اسکلت برای آموزش دانشجویان پزشکی نگهداری می‌شد.

رشته‌های تحصیلی مدرسه دارالفنون

از رشته‌های تحصیلی مدرسه دارالفنون می‌توان به پیاده نظام، سواره نظام، توپ‌خانه، مهندسی، پزشکی و جراحی، داروسازی و کانی‌شناسی اشاره کرد. دروس مشترک برای همه رشته‌ها در دارالفنون شامل زبان فرانسه، علوم طبیعی، ریاضی، تاریخ و جغرافیا بود. همچنین بعدها دروسی همچون انگلیسی، روسی، نقاشی و موسیقی نیز اضافه شد.

اطلاعات بازدید از مدرسه دارالفنون + مسیر دسترسی

• آدرس مدرسه دارالفنون: تهران، میدان امام خمینی (توپخانه)، خیابان ناصر خسرو - شماره 266

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ساعات بازدید از مدرسه دارالفنون می‌توانید با شماره 02133113782 تماس بگیرید.

برای رفتن به مدرسه دارالفنون در سفر به تهران می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی همچون اتوبوس و تاکسی استفاده کنید. اگر قصد دارید با اتوبوس بروید باید بهاز ایستگاه امام خمینی واقع در خط‌های یک و دو متروی تهران استفاده کنید. پس از خروج از ایستگاه به سمت خیابان ناصر خسرو حرکت کنید تا به دارالفنون برسید. خوشبختانه در تهران اتوبوس‌های شهری و خط‌های بی آر تری فراوان است و در میدان امام خمینی هم پایانه‌ای وجود دارد که خطوط اتوبو‌س‌های زیادی برای نقاط مختلف شهر در نظر گرفته شد و شما می‌توانید از این اتوبوس‌ها برای جا به جایی و رفتن به دارالفنون استفاده کنید. با تاکسی هم می‌توانید از هر نقطه‌ی شهر تهران به دارالفنون بروید.

جاذبه‌های گردشگری اطراف مدرسه دارالفنون

از جاذبه‌های گردشگری اطراف مدرسه دارالفنون می‌توان به موزه پست، سردر باغ ملی، بازار بزرگ تهران، کاخ گلستان، شمس‌العماره، موزه جواهرات و کاخ دادگستری اشاره کرد که یومگ توصیه می‌کند حتما از این بناهای تاریخی هم بازدید کنید.

بهترین زمان بازدید از مدرسه دارالفنون

در هر چهار فصل سال که به تهران سفر کنید می‌توانید از مدرسه دارالفنون نیز بازدید کنید. به‌طور کلی باید بگوییم تهران تابستان‌های بسیار گرم و خشک و زمستان‌های سردی دارد. بهترین زمان برای بازدید از مدرسه دارالفنون فصل‌ پاییز و اوایل بهار است که در این زمان آب‌وهوای تهران بسیار مطلوب و دلچسب است. تابستان هم زمان مناسبی برای بازدید است چراکه بسیاری از خانواده‌های تهرانی پس از تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها به به مسافرت تابستانی می‌روند بنابراین خیابان‌های تهران در مقایسه با زمان‌های دیگر خلوت‌تر است.
اگر تجربه بازدید از مدرسه دارالفنون را در سفر به تهران دارید حتما با سایر خوانندگان یومگ به اشتراک بگذارید و ما منتظر نظرات شنیدنی شما هستیم. سپاس‌گزاریم که ما را تا پایان مقاله همراهی کردید.