کلیساهای معروف مسکو

کلیساها در همه نقاط جهان محلی هستند برای عبادت و اتفاقات مهمی که پیروان دین مسیح نقش اول آن را ایفا می‌کنند. در این مقاله قرار است درباره کلیساهای معروف مسکو بگوییم. کلیساهایی که رنگارنگ بودن آن‌ها بسیار موردتوجه است و نظر افراد بسیاری از گردشگران بین‌المللی را به خود جلب می‌کنند. همراه ما با یومگ باشید تا در ادامه برخی از این کلیساها را به شما نیز معرفی کنیم.

آنچه در این مقاله در رابطه با کلیساهای مشهور مسکو خواهید خواند:

• کلیسای مسیح نجات‌دهنده؛ مرتفع‌ترین کلیسای ارتدکس دنیا
• کلیسای سنت باسیل؛ کلیسایی شبیه به قصرهای رویایی دیزنی‌لند
• کلیسای جامع دورمیشن معروف به عروج مریم مقدس
• صومعه نوودویچی؛ کرملین در ابعاد مینیاتوری

کلیسای مسیح نجات‌دهنده؛ مرتفع‌ترین کلیسای ارتدکس دنیا

کلیسای مسیح نجات‌دهنده (Cathedral of Christ the Saviour) مرتفع‌ترین معبد ارتدکس دنیا و جایگاه سراُسقف مسکو و کل روسیه است. این کلیسا مکان ایده‌آلی برای حضور در آیین مذهبی ارتدکس‌ها یا بالارفتن از برج‌های کلیسا برای دیدن چشم‌انداز پانورمای زیبای مسکو است. این کلیسای بزرگ و باشکوه در سال 1997 میلادی، درست به موقع برای جشن‌های 850 سالگی مسکو تکمیل شد.
کلیسای مسیح نجات‌دهنده در قرن 19 میلادی برای بزرگداشت پیروزی روسیه بر ناپلئون، در محل کلیسایی به همین نام ساخته شد. کلیسای اصلی در سال 1931 در جریان تندروی‌های استالین در گسترش سکولاریسم تخریب شد و به مدت 50 سال بزرگ‌ترین استخر جهان را در خود جای داده بود.
کلیسای جدید از بسیاری جهات شبیه به کلیسای اولیه ساخته شد. به‌طوری‌که محراب مرکزی به تولد مسیح و دو محراب دیگر به سنت نیکلاس (St. Nicholas) و الکساندر نوسکی (Alexander Nevsky) تعلق دارد و نقاشی‌های دیواری اطراف راهرو اصلی صحنه‌هایی از جنگ جهانی سال 1812 را به تصویر می‌کشد و پلاک‌های مرمر یادآور شرکت‌کنندگان جنگ است. تزئیناتی مانند سنگ‌ها و گرانیت‌های رنگارنگ و نیز آیکونوستاسیس (iconostasis) دیواری منقّش به آیکون‌ها و نقاشی‌های مذهبی که صحن کلیسا را از صدر آن جدا می‌‎کند، از دیگر جاذبه‌های داخل کلیسا است.

نکاتی چند درباره کلیسای مسیح نجات دهنده

• کلیسای مسیح نجات‌دهنده در سواحل شمالی رود مسکوا، در فاصله چندصد متری جنوب‌ غربی کاخ کرملین قرار گرفته و با 103 متر ارتفاع، بلندترین کلیسای ارتدکس دنیا است و سالن اصلی آن 10000 نفر گنجایش دارد. این کلیسا با نمایی از سنگ مرمر سفید، ستون‌های غول‌پیکر سفید و پنج گنبد طلایی که بلندترین آن 103 متر ارتفاع دارد متمایز می‌شود.
• ورود به کلیسای مسیح نجات‌دهنده و موزه کلیسا برای عموم آزاد و رایگان است. بهتر است بدانید برای بازدید از کلیسا می‌توانید با تورهایی که خود کلیسا برگزار می‌کند همراه شوید. در این تورها نه تنها تاریخ کلیسا و عبادتگاه‌های آن شرح‌داده می‌شود، بلکه از موزه و برج‌های کلیسا که چشم‌انداز پانورمای فوق‌العاده‌ای از رود مسکوا و شهر مسکو دارد نیز دیدن خواهید کرد.
• توجه داشته باشید که هر چند ساعات کاری کلیسا از 8 تا 18 است، اما معمولا در تابستان‌ها دیرتر بسته می‌شود. همچنین ممکن است ورود به کلیسا به هنگام جشن یا آیین‌های مذهبی با محدودیت روبهرو باشد و بهتر است از قبل سایت رسمی کلیسا را چک کنید.
• برای ورود به این کلیسا مانند دیگر مکان‌های مذهبی زنان بایستی لباس مناسب که شانه‌ها و زانوها را می‌پوشاند بپوشند و روسری یا شال سر کنند.
• اگر به هنگام برپایی مراسم مذهبی در کلیسا هستید، بهتر است گوشه‌ای آرام بایستید و از حرف‌زدن خودداری کنید تا احترام مراسم حفظ شود. بازدید از این کلیسا برای علاقمندان به هنرهای مذهبی و تاریخی مناسب است.
• عکاسی در کلیسای مسیح نجات‌دهنده مجاز است و می‌توانید در هر نقطه‌ای از کلیسا عکس یادگاری بگیرید. بهترین نقاط عکاسی کلیسا برج اصلی با چشم‌انداز پانورمای زیبایی از شهر و رود مسکوا، راهروی طبقه دوم که بر فضای داخلی کلیسا مشرف است و نمای خارجی کلیسا است که در سواحل رود مسکوا قرار‌گرفته است.

کلیسای سنت باسیل؛ کلیسایی شبیه به قصرهای رویایی دیزنی‌لند

برای هر اهل سفری نام مسکو با تداعی شمایل کلیسای سنت باسیل (Church of St. Basil) توأمان می‌شود. امروز برای گردش در این شهر جذاب به ملاقات با این کلیسای ارتدکسی هم می‌روند. آنچه کلیسای سنت باسیل پیش چشم شما برپا می‌کند یک سازه با گنبدهای رنگارنگ است که از هر نظر شما را به یاد قصرهای رنگارنگ و زیبای دیزنی‌لند می‌اندازد.
درست روبه‌روی کلیسا در باغچه اگر نگاهی بیاندازید شاهد مجسمه دو تن از قهرمانان روسیه که برای مقابله با متجاوزان لهستانی نیرو جمع‌کرده بودند خواهید بود. در شمایل این کلیسا چهار گنبد رنگارنگ و جالب آن بیش از هر چیز دیگر چشم شما را به خود خیره نگاه می‌دارد. برای تماشای دقیق و مشاهده تمام زیبایی‌های این کلیسای محبوب لازم است هم از خارج و هم از داخل آن دیدن کنید زیرا سبک معماری خاص و منحصر به ‌فردی دارد. داخل این بنا شاهد 9 عبادتگاه و برج ناقوس خواهید بود. این کلیسا در سال 1990 میلادی به همراه مجموعه کرملین در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده است.
بسیاری از مردم این کلیسا را با مجموعه کرملین اشتباه می‌گیرند زیرا در کنار هم واقع شده‌اند. با این‌حال در واقع ربط زیادی به یکدیگر ندارند. بازدید از این کلیسا اغلب همراه با دیگر جاذبه‌هایی که در میدان سرخ قرار دارد یعنی مجموعه کرملین (Kremlin Collection)، آرامگاه لنین (Lenin's Mausoleum) و مرکز خرید گوم (Gum) انجام می‌گیرد.
تزار روسیه ایوان مخوف (Ivan the Terrible) به مناسبت جشن فتح کازان دستور ساخت کلیسای سنت باسیل را داد که طی سال های 1555 تا 1561 انجام گرفت. در رابطه با تاریخ و سرگذشت این سازه‌ی زیبا لازم است بدانید که این کلیسا در طول تاریخ موجودیت خود بیش از یک‌بار در معرض نابودی قرارگرفته، از آتش‌سوزی و تجاوز ناپلئون نجات‌یافته و حتی همکاران استالین دستور تخریب آن را به دلیل آنچه مزاحمت کلیسا برای برگزاری رژه در میدان سرخ بوده است صادر کرده‌اند.

نکات بازدید از کلیسای سنت باسیل

• برای بازدید از کلیسای سنت باسیل می‌توانید با خط 2 مترو در ایستگاه تترالنایا (Teatralnaya) پیاده شوید و با 10 دقیقه پیاده‌روی به این جاذبه برسید.
• برای ورود به کلیسای سنت باسیل بایستی هزینه ورودی پرداخت کنید که در خود کلیسا و اینترنتی قابل‌خرید است. ورود کودکان زیر 16 سال به کلیسا رایگان است.
• توجه داشته باشید که لمس پنجره‌ها‌، وسایل و تزئینات کلیسا ممنوع است. آوردن کیف‌ها و کوله‌پشتی‌هایی با ابعاد بیش از 30*40 و نیز چتر به داخل کلیسا ممنوع است و بایستی در ورودی کلیسا تحویل بخش امانت شود.
• عکاسی و فیلم‌برداری بدون فلش و سه پایه در کلیسای سنت باسیل آزاد است؛ با این‌حال در جریان برگزاری نمایشگاه‌های موقت اجازه این کار را نخواهید داشت.
• کلیسای سنت باسیل شما و اعضای خانواده شما را با کلیساهای ارتدکس روسی و سبک معماری آن آشنا می‌کند.
• همانطور که می‌دانید روسیه از کشورهای بسیار سرد است و زمستان آن دقیقا تعبیر به زمهریر می‌شود. اما توجه داشته باشید که سفر به روسیه برای بازدید از کلیسای زیبای سنت باسیل به فصل خاصی از سال محدود نمی‌شود اما بهتر است در جریان فصل گردشگری مسکو یعنی تابستان از آن بازدید کنید.
• بازدید از این کلیسای تاریخی حدوداً نیم ساعت از شما زمان می‌گیرد. همچنین توجه داشته باشید که چهارشنبه‌های اول هر ماه کلیسا برای نظافت تعطیل می‌شود، پس در این زمان به قصد بازدید از داخل کلیسا به طرف آن نروید.
• کلیسای سنت باسیل در مرکز شهر مسکو قرارگرفته و می‌توانید همراه با آن از جاذبه‌هایی نظیر کاخ کرملین که ساختمان‌های تاریخی، کلیساها و بزرگ‌ترین توپ و ناقوس دنیا را در خود جای‌داده است دیدن کنید.
• برای عکاسی در کنار کلیسای سنت باسیل بهتر است در روشنایی روز اقدام کنید. ضمناً حتما یک لباس رنگی بر تن داشته باشید تا در کنار این سازه رنگارنگ و گنبدهای خوش‌قیافه آن عکسی بی‌نظیر بگیرید. فراموش نکنید که درون این بنا هم موقعیتی برای عکاسی از سقف‌های نقاشی‌شده، دیوارهای تزئین‌شده و تابلوهای مذهبی پر طمطراق نصیب شما می‌شود.

کلیسای جامع دورمیشن معروف به عروج مریم مقدس

کلیسای جامع دورمیشن (Dormition) که با نام اسامپشن (Assumption) یا عروج مریم مقدس نیز معروف است، قدیمی‌ترین و مهم‌ترین کلیسا در مجموعه کرملین است. این موضوع از انتقال پایگاه کلیسای ارتدکس روسیه از ولادیمیر به این کلیسا در سال 1326 میلادی که آن را به مرکز شاهزاده‌نشین مسکو مبدل کرد و مسکو نیز قدرتمندترین شاهزاده‌نشین روسیه شد به خوبی مشهود است. امپراطوران روسیه و قبل از آن‌ها تزارها و دوک‌های بزرگ در این کلیسا تاج‌گذاری کرده‌اند.
اسقف‌ها و اسقفهای اعظم کلیسای ارتدکس روسیه نیز در این کلیسا به مقام خود منصوب شده‌اند. در زمانی‌که قدرت و مذهب به سختی از یکدیگر قابل تفکیک بود، این کلیسا مرکز برپایی تشریفات حکومتی بود به‌طوری‌که حکمهای حکومتی را در آن به اطلاع عموم می‌رساندند و مراسم‌های رسمی حکومت در آن برگزار می‌شد.
ساختمان اصلی این کلیسا در زمان حکومت دوک بزرگ مسکو ایوان کالیتا (Ivan Kalita) ساخته‌شد که ازدواج استراتژیک وی با دختر تارتارخان مسکو، او را از جایگاه ویژه‌ای برخوردار کرد. عبادتگاه‌های کوچکی در طول سالیان بعد در اطراف این کلیسا ساخته شد و در سال 1472، ایوان سوم که در حال بازسازی کرملین برای نشان دادن قدرت کشور جدید روسیه به جهانیان بود، ساختمان جدید کلیسا را بنا کرد.
در سال 1474 ساختمان نیمه‌کاره کلیسا در اثر زلزله فرو‌ریخت و نزدیک به یک سال به همین حال باقی‌ماند تا اینکه معمار ایتالیایی ارسطو فیوراوانتی (Aristotle Fioravanti) مامور تکمیل ساختمان شد. عملیات تکمیل کلیسا با سرعت بالایی انجام شد به‌طوری‌که کلیسا در سال 1479 افتتاح و به یکی از تاثیرگذارترین آثار معماری مذهبی تاریخ روسیه مبدل گشت.

نکاتی چند درباره کلیسای جامع دورمیشن

• ساختمان مستطیل‌شکل این کلیسا از سنگ آهک ساخته شده و برفراز آن 5 گنبد طلایی کوچک که روی پایه‌های استوانه‌ای قرار دارند به چشم می‌خورد. داخل کلیسا 3 شبستان وجود دارد که سقفی با طاق‌های ضربدری دارد. به جز نقاشی‌های آبرنگی سردرهای طاق‌دار نمای شرقی و غربی کلیسا در دهه 1660 میلادی اضافه شده است.
• آیکون یا تمثال‌های داخل کلیسا عمدتا به سال 1652 باز می‌گردد، اما چند آیکون قدیمیتر از جمله دو آیکونی که توسط دیونیزوس (Dionysius) مشهورترین و زبردست‌ترین نقاش عصر خود ترسیم شده نیز داخل کلیسا قرار دارد. این آیکون‌ها که بصورت افقی کنار یکدیگر قرار گرفته، مقدسین و جشن‌های مرتبط با کلیسایی که آیکون در آن قرارگرفته را به تصویر می‌کشد.
• در کلیسای دورمیشن آیکون‌های محلی سمبل اتحاد کشور جدید روسیه است و آیکون‌هایی که از کلیه شاهزاده‌نشین‌های متحد با مسکو آورده شده را شامل می‌شود.
• بخش اعظمی از نقاشی‌های به‌کار رفته در تزئینات این کلیسا به قرن 17 میلادی که تزار روسیه طی فرمانی 150 هنرمند از شهرهای مختلف را برای تزئین کلیساهای مسکو به این شهر فراخواند باز می‌گردد. این کلیسا مدفن اسقف‌ها و اسقف‌های اعظم کلیسای ارتدکس روسیه است و بخشی از موزه‌های کرملین مسکو محسوب می‌شود.

صومعه نوودویچی؛ کرملین در ابعاد مینیاتوری

صومعه نوودویچی (Novodevichy Convent) در جنوب غربی بخش تاریخی شهر مسکو در تقاطع رود مسکوا قرارگرفته است. این صومعه توسط دوک بزرگ واسیلی سوم (Vasili III) در دهه 1520 میلادی تاسیس‌شده و بخشی از صومعه‌هایی بوده که در سیستم دفاعی شهر ادغام شده است. صومعه نوودویچی نمونه منحصر به‌فردی است از معماری ارتدکس و 14 ساختمان شامل 8 کلیسا (یک ضریح، 4 کلیسا، یک برج ناقوس و دو عبادتگاه) و چند ساختمان مسکونی و خدماتی را در خود جای داده است. گاهی از این صومعه به عنوان «کرملین در ابعاد مینیاتوری» نام برده می‌شود و قدیمی‌ترین ساختمان آن کلیسایی سنگی از نیمه اول قرن 16 میلادی است.
این بنا تنها صومعه قدیمی است که همزمان به عنوان قلعه نیز کاربرد داشته و در قرون 16 تا 18 میلادی صومعه منتخب زنان خاندان تزارها و نیز ثروتمندان و نجیب‌زادگان روسی برای راهبه‌شدن بوده است. صومعه نوودویچی روابط نزدیکی با کرملین و تاریخ سیاسی، فرهنگی، مذهبی و شخصیت‌های تاریخی مهم دولت روسیه داشته است که از جمله می‌توان به ایوان مخوف، پدر پیتر کبیر و خواهر پیتر کبیر اشاره کرد.
ارتباط این صومعه با نجیب‌زادگان روسی به معنای برخورداری از بالاترین درجه معماری و تزئینات داخلی مجلل است. صومعه نوودویچی در اواخر قرن 17 میلادی ساخته‌شده و نمونه بارزی است از «معماری باروک روسی» که یکپارچگی خود را بهتر از دیگر صومعه‌های بازسازی‌شده مسکو حفظ کرده است.
صومعه نوودویچی با دیوارهای بلندی با برج‌ها و دروازه‌های ورودی شمالی و جنوبی احاطه شده و دو محور اصلی دارد که کلیسای اسمولنسکی (Smolensky Cathedral) در تقاطع این دو محور قرارگرفته و قدیمی‌ترین بنا صومعه است. داخل این کلیسا با توجه به کارکرد آن منحصر به فرد است و انفجار رنگ‌ها و نقاشی‌های دیواری به خوبی حفظ‌شده از اواخر قرن 16 از جمله تزئینات مجلل آن است. از دیگر ساختمان‌های مهم صومعه میتوان به برج ساعت که در اواخر قرن 17 ساخته شده و هیچ مشابهی در صومعه‌های روسی قدیمی یا دیگر ساختمان‌های باروک مسکو ندارد. به دلیل ارتفاع 72 متری، ابعاد بزرگ و تزئینات زیبا، این برج همواره بلندترین بنا غربی بخش قدیمی شهر مسکو بوده است.
قبرستان صومعه نوودویچی در قرن 16 تاسیس‌شده و در قرون بعدی به عنوان محل دفن نجیب‌زادگان و شهروندان شریف مسکو گسترش پیدا کرد. در اواخر قرن 19 قبرستان جدیدی خارج از دیوار جنوبی صومعه برای دفن نخبگان و نیز سیاستمداران و شخصیت‌های نظامی روسی تاسیس شد که یکی از مهم‌ترین قبرستان‌های تاریخی بر جای مانده در روسیه است. صومعه نوودویچی در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده و زمینی به مساحت 5.18 هکتار را در بر می‌گیرد.

نکاتی درباره صومعه نوودویچی

• برای بازدید از صومعه نوودویچی بایستی بلیط ورودی تهیه کنید. بهتر است بدانید حتی برای عکاسی و فیلم‌برداری غیرحرفه‌ای در صومعه بایستی هزینه پرداخت کنید.
• این صومعه یک مکان مذهبی است و برای حفظ احترام آن زنان بایستی شانه‌ها و سر خود را بپوشانند و مردان شلوار بلند بپوشند.
• توجه داشته باشید که صومعه نوودویچی همه روزه از 7 صبح تا 7 شب باز است. برای بازدید از این صومعه زیبا که در سواحل رود مسکو قرار گرفته بایستی حدودا 2 ساعتی راه بروید پس بهتر است کفش و لباس راحتی بپوشید.
• بازدید از این صومعه برای علاقمندان به بناهای مذهبی و فرهنگی و هنر مذهبی مناسب است.
• اگر که قصد بازدید از صومعه را دارید، بهتر است اوایل صبح یا اواخر وقت کاری به صومعه بروید که قبل و بعد از رسیدن تورها و شلوغی است؛ ضمناً زمان شلوغی صومعه حوالی بعدازظهر و ساعت یک بعدازظهر است. بازدید از صومعه نوودویچی 1 تا 2 ساعت زمان می‌برد.
• معماری زیبا و موقعیت مکانی فوق‌العاده صومعه در سواحل رود مسکوا چشم‌انداز عکاسی منحصر به فردی را ایجاد کرده که بهترین عکس‌ها را برای شما به یادگار خواهد گذاشت. بهترین چشم‌انداز عکاسی صومعه از سواحل رود مسکوا به خصوص به هنگام غروب آفتاب است. البته همانطورکه گفته‌شد بایستی برای عکاسی در صومعه پول پرداخت کنید.

کلیساهای معروف مسکو غیر از آنکه مکانی مذهبی باشند، جاذبههای گردشگری فوق‌العاده‌ای هستند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست. در نهایت امیدوارم از این مقاله لذت برده باشید و این مقاله آنچه که از کلیساهای معروف مسکو می‌خواستید را در اختیار شما قرار داده باشد.