جت لگ یا پرواززدگی؛ علایم و راه‌های درمان
- ...
- ...
- تعداد کلمات
اگر سفری دورودراز بر فراز آسمان را تجربه کرده‌باشید، حتما با پدیده جت لگ یا همان پرواززدگی مواجه شده‌اید. آیا می‌دانید چه راهکارهایی برای جلوگیری از جت لگ وجود دارد؟
جت لگ یا پرواززدگی، وضعیتی فیزیولوژیک است که به‌دنبال تغییر در ریتم شبانه‌روزی بدن در مسافرت‌های هوایی طولانیمدت اتفاق می‌افتد؛ سفر از شرق به غرب زمین یا بالعکس. ما حالا به‌لطف هواپیماهای مدرن، می‌توانیم مسافتی را از یک منطقه زمانی به یک منطقه زمانی دیگر در مدت کوتاهی طی کنیم. این اختلاف زمانی بین ساعت مبدأ و مقصد، ریتم شبانه‌روزی بدن را به هم می‌ریزد و مشکلاتی مثل به‌هم خوردن خواب، بدخلقی، سردرد و... ایجاد می‌کند.
در مقاله پیش‌رو، اصطلاح جت لگ را تعریف می‌کنیم؛ از علایم پرواز زدگی می‌گوییم و راهکارهایی معرفی می‌کنیم که عوارض آزاردهنده جت لگ را کاهش می‌دهند.
آن‌چه در این مقاله درباره جت لگ می‌خوانید:
جت لگ چیست؟
پدیده جت لگ به انگلیسی jet lag، به ساعت بیولوژیک بدن مرتبط میشود که یکی از کارهایش تنظیم زمان خواب و بیداری است. بدن ما، به‌طور طبیعی از یک چرخه 24ساعته پیروی می‌کند که با ریتم شبانهروز منطقه زندگی‌مان هماهنگ است. وقتی هوا تاریک میشود، ساعت بیولوژیک با افزایش ترشح هورمون «ملاتونین» به بدن فرمان خستگی و خواب‌آلودگی میدهد. با روشن شدن هوا هم ترشح ملاتونین و به‌دنبال آن، تمایل به خوابیدن کاهش مییابد. حالا اگر منطقه زمانی ناگهان عوض شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
فرض کنیم شما بعدازظهر به ساعت کشور خودتان سوار هواپیما می‌شوید و چند ساعت بعد به مبدأیی آن‌طرف کره زمین می‌رسید. خب ساعت بیولوژیک شما طبیعتا توقع دارد که شب شده‌باشد ولی در کشور مبدأ، بهدلیل اختلاف زمانی، روز است. شما حسابی خسته‌اید و باید بخوابید اما از ملاتونین و فرمان خواب خبری نیست چون هوا روشن است. به این‌ترتیب، ساعت طبیعی مغز شما، گیج میشود که اصطلاحا بهش می‌گوییم جت لگ.
✈ با خرید بلیط هواپیما از یوتراوز، سفری امن و آسوده‌خاطر را به خودتان و عزیزان‌تان هدیه کنید. ✈
علائم جت لگ
عوامل تشدیدکننده جت لگ
سفر هوایی از سمت شمال کره زمین به جنوب، با احتمال کمتری شما را دچار جت لگ می‌کند؛ چون در این حالت از منطقه زمانی خارج نمی‌شوید. درواقع زمان در خط عمودی، کمتر دچار تغییر میشود. پرواز از سمت غرب به شرق زمین است که مسافران را درمعرض جت لگ قرار میدهد. با عواملی که احتمال ابتلا به نشانههای جت لگ و شدت آن‌ها را بالا می‌برد، در ادامه آشنا می‌شوید.
- سفرهای متعدد و طولانی
- بیماری‌های زمینه‌ای، مخصوصا مشکلات قلبی
- استرس و فشار روانی
- میان‌سال بودن
- شرایط پرواز مثل؛ کاهش فشار هوا، بالا بودن دما و رطوبت داخل کابین هواپیما
پیشگیری از جت لگ
شما حالا می‌دانید جت لگ یعنی چی و عوامل تشدیدکننده‌اش یعنی تعدد سفر، بیماری زمینه‌ای و... را می‌شناسید. درست است که این عوامل، خارج از کنترل ما هستند اما معنی‌اش این نیست که برای پیشگیری از جت لگ کاری از ما برنمی‌آید.
راهکارهای پیش از سفر
- از چند روز پیش از سفر، برنامه خواب و خوردوخوراک‌تان را رفته‌رفته به برنامه زمانی مقصد نزدیک کنید.
- شب قبل از سفر، خواب کافی داشته‌باشید.
- از مصرف کافئین و نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید.
- دست‌کم 24ساعت پیش از سفر، از خوردن غذاهای چرب، سنگین و پر از ادویه خودداری کنید.
- کفش و لباس راحت بپوشید.
- اگر برنامه تحصیلی یا کاری درپیش دارید، درصورت امکان چندروز زودتر به مقصد برسید تا بدن‌تان فرصت کافی برای هماهنگ شدن با منطقه زمانی تازه را داشته‌باشد.
راهکارهای درطول سفر
- درصورت امکان در کابین قدم بزنید.
- همان‌طور که روی صندلی نشسته‌اید، بازوها و زانوها را حرکت بدهید.
- سرتان را به جهات مختلف بچرخانید و نفس عمیق بکشید.
- به میزان کافی آب بنوشید.
- ساعت‌تان را به‌وقت مقصد تنظیم کنید.
🔸 درباره جزئیات نحوه خوابیدن در پرواز چه می‌دانید؟ 8 نکته برای خواب راحت در هواپیما را بخوانید. 🔸
درمان جت لگ
سخن آخر
جت لگ (jet lag)، به زبان ساده یعنی سردرگمی ساعت طبیعی بدن! بدن ما از ریتم‌های شبانه‌روزی 24ساعته پیروی می‌کند که مطابق با غروب و طلوع خورشید، فرمان خواب و بیداری صادر می‌کند. حالا وقتی از این‌سر کره زمین به آن طرفش پرواز کنیم که اختلاف زمانی زیادی با کشور مبدأ داشته‌باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟ ساعت طبیعی بدن ریتم شبانه‌روزش را گم می‌کند؛ درنتیجه دچار اختلال در خوابیدن می‌شویم و ممکن است علایمی مثل نوسانات خلقی، خستگی مفرط، مشکلات گوارشی و... را هم تجربه کنیم.
در مقاله حاضر، معنی جت لگ، نشانهها، روش‌های پیشگیری و درمانش را به‌طور کامل توضیح داده‌ایم. اگر دیر یا زود، سفر هوایی درپیش دارید، خواندن این مقاله حتما برای‌تان مفید خواهدبود. به‌علاوه یوتراوز، کنار شماست تا پروازی بدون دغدغه را تجربه کنید. کافی‌ست با شماره تلفن 24ساعته 1548 تماس بگیرید.
سوالات متداول
جت لگ شدن چیست؟
جتلگ یا پرواززدگی، اختلال موقتی در خواب است که در سفرهای طولانیمدت، بهدلیل تغییر در ریتم شبانهروز بدن رخ میدهد و علایمی مانند سردرد، تحریکپذیری و اختلالات گوارشی دارد.
جت لگ چقدر طول میکشد؟
علایم جت لگ، اغلب حداکثر بعد از هفتروز برطرف میشوند. درصورت بروز نشانههای مشابه آنفلوآنزا یا طولانیتر شدن طول مدت نشانهها، باید به پزشک مراجعه کنید.
جت لگ با خستگی سفر چه تفاوتی دارد؟
خستگی سفر بعد از یک خواب شبانه کافی، برطرف میشود اما در جت لگ، بدن نمیتواند با ساعت مقصد تطبیق پیدا کند و اختلال در خواب و خستگی زمان بیشتری ادامه مییابد.
درمان جت لگ چیست؟
ورزش، چرت روزانه کمتر از 30دقیقه، قرارگرفتن درمعرض نور خورشید و مصرف آب کافی به کاهش علایم پرواززدگی کمک می‌کند.
آیا قرص جت لگ وجود دارد؟
درصورت ادامهدار شدن علایم جت لگ، دکتر متخصص میتواند با تجویز روش نوردرمانی، قرص «ملاتونین» یا «بنزودیازپین»ها به درمان این عارضه کمک کند. مصرف خودسرانه دارو، توصیه نمیشود.
