محله جلفا اصفهان؛ اروپای کوچک نصفه جهان

در قلب کوچه‌های سنگ‌فرش‌شده، محله جلفا با کافه‌های دنج و کلیساهای قدیمی و حال‌وهوای نوستالژیک، تجربه‌ای متفاوت از اصفهان‌گردی را به شما هدیه می‌کند. برای آشنایی کامل با محله جلفا اصفهان تا پایان همراه ما باشید.

وقتی وارد اصفهان می‌شوید و از خیابان حکیم نظامی می‌گذرید، تابلو کوچک جلفا ورود به دنیایی متفاوت را نوید می‌دهد. این محله با خیابان‌های سنگ‌فرش‌شده، کلیساهای قدیمی، کافه‌های دنج و ساعت‌های بلندقامت، شما را مجذوب زیبایی و حال‌و‌هوای خاص خود می‌کند. جلفا آن‌قدر جذاب است که شاید برای لحظاتی به عقب برگردید و دوباره به آنچه دیده‌اید، نگاه کنید! اگر دوست دارید بدون سفر به خارج حال‌‌و‌هوای اروپا را تجربه کنید، جلفا اصفهان بهترین انتخاب است. کافه‌های کوچک و گرم این محله با موسیقی آرام و صندلی‌های چوبی شما را دعوت می‌کنند تا در کنار یک فنجان قهوه آرامش دل‌چسبی را تجربه کنید. پس اگر هوای سفر به اصفهان را در سر می‌پرورانید، وقت آن است که به فکر تهیه بلیط هواپیما باشید و خود را برای سفری به یادماندنی آماده کنید.

محله جلفا اصفهان کجاست؟

محله جلفا در جنوب رودخانه زاینده‌رود و در منطقه ۵ شهرداری اصفهان قرار دارد. این محله از راه‌های مختلفی در دسترس است. شما می‌توانید از خیابان‌های نظر، مهرداد، شهید‌قندی یا توحید وارد جلفا شوید. بهترین مسیر برای دسترسی، عبور از خیابان حکیم‌نظامی و ادامه‌دادن از گذر جلفا است.

برای رسیدن محله جلفا، ابتدا به پل فلزی بروید و پس‌از عبور از زاینده‌رود وارد خیابان حکیم‌نظامی شوید. با گذر از اولین چهارراه، به خیابان کلیسای وانک یا گذر جلفا می‌رسید. از‌آنجا‌که بسیاری از کوچه‌ها در این محله باریک و سنگ‌فرش هستند و ورود خودرو به برخی از آن‌ها مجاز نیست، بهتر است خودرو خود را در یکی از پارکینگ‌های اطراف پارک و در این محله زیبا پیاده گشت‌وگذار کنید.

موقعیت محله جلفا اصفهان روی نقشه

تاریخچه محله جلفا اصفهان

محله جلفا اصفهان در سال ۱۰۱۳ قمری و پس‌از جنگ ایران و عثمانی شکل گرفت. شاه‌عباس صفوی برای حفاظت از مردم جلفا قدیم (واقع در نخجوان) آن‌ها را به اصفهان کوچ داد. این مردم پس‌از گذراندن زمستانی سخت، در بهار به حومه اصفهان رسیدند و محله جلفای نو را بنا کردند.

شاه‌عباس که به پیشرفت و رونق اصفهان علاقه زیادی داشت، زمین‌های حاصل‌خیزی را به این کوچ‌نشینان بخشید و برای جلب رضایت آن‌ها، نام «جلفا» را برای محله انتخاب کرد. ارامنه هم با ساختن خانه‌های زیبا و کلیساهای باشکوه و خیابان‌های سنگ‌فرش‌شده، محله‌ای چشم‌نواز را بنا کردند که بازتابی از زادگاهشان، یعنی جلفای قدیم بود. به‌مرور زمان، ارامنه از سایر نقاط اصفهان به این محله آمدند و حال‌و‌هوای کاملا مسیحی به آن بخشیدند. کلیسای وانک هم یادگار همان دوران است و همچنان به‌عنوان نمادی از فرهنگ و هویت ارامنه اصفهان شناخته می‌شوند.

معماری محله جلفا اصفهان

محله جلفا اصفهان با معماری منحصربه‌فردش، فضایی متفاوت از دیگر محله‌های شهر دارد. این محله تاریخی که در ابتدا شامل چند بخش به نام‌های میدان بزرگ، میدان کوچک، هاکوپ جان چهارسوق و قارا کل بود، حالا با ساختمان‌های قدیمی و خیابان‌های سنگ‌فرش‌شده و کافه‌های دنجش، حال‌وهوایی جذاب و دیدنی پیدا کرده است. ساکنان ارمنی جلفا با الهام از سبک‌های ایرانی و اسلامی و ارمنی و استفاده از مصالح بومی، بناهایی خاص و تماشایی خلق کرده‌اند که هر گوشه آن شگفتی تازه‌ای برای شما به ارمغان می‌آورد.

یکی از جاذبه‌های جلفا وجود حوض‌ها و حوضچه‌های زیبایی است که هرکدام میزبان مجسمه‌ای هنرمندانه هستند. از بین آن‌ها مجسمه حضرت مریم (س) که ظرفی برنجی پر از آب در دست دارد، بیشتر به چشم می‌آید و جلوه‌ای خاص به این محله تاریخی می‌بخشد.

جاهای دیدنی محله جلفا اصفهان

در ادامه، شما را با جاهای دیدنی محله جلفا اصفهان آشنا می‌کنیم؛ از کلیساهای تاریخی و کوچه‌های سنگ‌فرش گرفته تا کافه‌های دنج و خیابان‌های پر از زندگی که حال‌و‌هوای خاصی به این منطقه بخشیده‌اند. آماده سفری کوتاه به قلب تاریخ و زیبایی باشید!

کلیساهای محله جلفا اصفهان

کلیساها از نخستین بناهایی بودند که پس‌از خانه‌ها در محله جلفا اصفهان ساخته شدند. این محله ۱۱ کلیسای تاریخی دارد که معروف‌ترین آن‌ها کلیسای وانک است. برخلاف کلیساهای اروپایی، معماری این کلیساها سنتی است و از خشت‌و‌خاک ساخته شده‌اند تا با فضای اصفهان هماهنگی بیشتری باشند. گنبدهای این کلیساها به مساجد شباهت دارند و دیوارهای داخلی با نقاشی‌های زیبا تزیین شده‌اند. در ادامه، با کلیساهای مهم جلفا بیشتر آشنا می‌شویم.

کلیسای وانک

کلیسای وانک مهم‌ترین کلیسای ارامنه اصفهان و یکی از جاذبه‌های تاریخی زیبای این شهر است که ارامنه آن را «آمنا پرکیچ» به معنای «نجات‌دهنده مقدس» می‌نامند. این کلیسا در زمان شاه‌عباس دوم و به سبک کلیسای سنت‌استپانوس در جلفای آذربایجان ساخته شد. گنبد بزرگ و دیوارهای بلند و طلاکاری‌های سقف آن جذابیت خیره‌کننده‌ای به این بنا بخشیده است. این کلیسا با نورپردازی‌های جذابش یکی از جاهای دیدنی اصفهان در شب است.

فضای داخلی کلیسا با نقاشی‌های شگفت‌انگیزی از زندگی حضرت مسیح (ع) و بهشت و جهنم تزیین شده است. این بنا با هزینه خواجه آودیک، یکی از ثروتمندان ارمنی، ساخته شد و هنرمندانی مثل خلیفه هوانس مرکوز و استاد میناس در نقاشی‌های آن ایفای نقش کردند. کلیسای وانک بخش‌های مختلفی دارد؛ ازجمله موزه، کتابخانه، چاپخانه و مکان‌های اداری.

• موقعیت کلیسای وانک روی نقشه

کلیسای بیت‌لحم

کلیسای بیت‌لحم، یکی از بناهای باشکوه دوران صفوی، در سال ۱۶۲۸ به همت خواجه پطرس ولیجانیان، بازرگان معروف آن دوره، ساخته شد. در سال ۲۰۱۶، این شاهکار هنری در فهرست ۲۳ کلیسای زیبای جهان قرار گرفت و سال ۱۳۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد. اگر به جلفا رفتید، بازدید از این کلیسا را از دست ندهید؛ چون حتی قدم‌زدن در حیاط آن، جایی که خواجه پطرس و خانواده‌اش آرام گرفته‌اند، شما را به سفری در دل تاریخ می‌برد.

• موقعیت کلیسای بیت‌لحم روی نقشه

کلیسای مریم و هاکوپ

مجموعه کلیسای مریم و هاکوپ (یعقوب) یکی از آثار تاریخی جذاب جلفا اصفهان است که قدمتش به دوران صفوی برمی‌گردد. جالب است بدانید کلیسای هاکوپ اولین کلیسایی بود که ارامنه به‌محض ورودشان به اصفهان در سال ۱۶۰۷ ساختند. بااین‌همه، چون این کلیسای کوچک جواب‌گوی همه نبود، مدتی بعد و در سال ۱۶۱۳، کلیسای بزرگ‌تر مریم مقدس را در کنار آن بنا کردند؛ به‌طوری‌که امروز هاکوپ در دل کلیسای مریم قرار گرفته است. این شاهکار تاریخی با حمایت آودیک باباکیان، یکی از بازرگانان معروف دوران صفوی، ساخته شد و حالا به‌عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی محله نو جلفا شناخته می‌شود.

• موقعیت کلیسای مریم و هاکوپ روی نقشه

خانه‌های تاریخی محله جلفا اصفهان

خانه‌های تاریخی محله جلفا اصفهان نه‌تنها به‌عنوان آثار ارزشمند تاریخی شناخته می‌شوند؛ بلکه شاهکاری از هنر استادان بزرگ این سرزمین هستند. در هر گوشه‌و‌کنار این خانه‌ها، نقوش و جزئیات هنری با دقت و ظرافت بی‌نظیری به نمایش گذاشته شده است که شما را به دنیای گذشته می‌برد. در ادامه، برخی از خانه‌های تاریخی مهم جلفا را به شما معرفی می‌کنیم.

خانه میناسیان

خانه میناسیان، یکی از گنج‌های پنهان محله چهارسوق جلفا، معماری منحصربه‌فردی دارد. این خانه دوطبقه با طراحی سه‌وجهی و پلکان مرکزی‌اش ارتباطی زیبا بین طبقات برقرار کرده است. عاملی که این خانه را خاص می‌کند، استفاده از راهکارهای هوشمندانه اقلیمی برای کنترل دما و ایجاد فضاهای خدماتی مجزا با دسترسی راحت است. اگر به کشف تاریخ و معماری جلفا علاقه‌مندید، این خانه قطعا مقصدی جذاب برای شما خواهد بود!

• موقعیت خانه میناسیان روی نقشه

خانه مارتا پیترز

خانه مارتاپیترز یکی از خانه‌های تاریخی زیبای محله تاریخی جلفا اصفهان است. این خانه که در زمان شاه‌عباس صفوی ساخته شده، به نام آخرین مالک آن، یعنی مارتا پیترز، نام‌گذاری شده است. سقف‌های تزیین‌شده با مقرنس و دیوارهای مزین به گچ‌بری، آینه‌کاری، طلاکاری و نقاشی‌های فرشته‌ها، جلوه‌ای بی‌نظیر به این خانه بخشیده‌اند. این خانه یکی از شاهکارهای هنر معماری در اصفهان محسوب می‌شود که شما را به گذشته‌های دور می‌برد.

• موقعیت خانه مارتا پیترز روی نقشه

خانه تاریخی سوکیاس

تاریخ دقیق ساخت خانه سوکیاس، یکی از عمارت‌های قدیمی و ارزشمند جلفای اصفهان، مشخص نیست؛ اما بر‌اساس گفته‌های آبراهام کورگیان، نقاش معروف ارمنی، قدمت این خانه به سال ۱۶۵۵ و دوره شاه‌عباس صفوی برمی‌گردد. در سال ۱۳۵۲، فرح پهلوی این خانه را خرید و بعدها به دانشگاه فارابی واگذار شد. خانه سوکیاس بخش‌های جالبی مانند آتلیه ترسیم فنی، کارگاه‌های مرمت کاغذ، چرم، پارچه و آزمایشگاه مواد دارد که با هماهنگی قبلی می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید.

• موقعیت خانه تاریخی سوکیاس روی نقشه

خانه داوید

خانه داوید یکی از نمونه‌های جذاب معماری صفویه در دل محله تاریخی جلفای اصفهان است. این عمارت دیدنی که قدمتش به قرن هفدهم بازمی‌گردد، متعلق به کشیشی ارمنی بوده است. با گذشت سال‌های طولانی، خانه داوید همچنان زیبایی اصیل خود را حفظ کرده و در ۱۱ دی ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. اگر به تاریخ و معماری علاقه دارید، بازدید از این خانه را از دست ندهید.

• موقعیت خانه داوید روی نقشه

کافه‌‌های محله جلفا اصفهان

یکی از بخش‌های جذاب محله جلفا، کافه‌های کوچک و متعدد آن در کوچه‌پس‌کوچه‌های قدیمی است. این کافه‌های دنج و دوست‌داشتنی با فضایی نوستالژیک، محل محبوبی برای دورهمی‌های دوستانه و تفریح اصفهانی‌ها هستند. حضور در این کافه‌ها، چه در طول روز و چه شب‌هنگام، تجربه‌ای آرامش‌بخش و دل‌نشین را برای بازدیدکنندگان به‌همراه دارد. چند نمونه از کافه‌های جلفا عبارت‌اند از:

• عمارت سیمون (موقعیت روی نقشه)
• کافه آنی (موقعیت روی نقشه)
• کافه جزوه (موقعیت روی نقشه)
• کافه لوانت (موقعیت روی نقشه)
• کافه بهارنارنج (موقعیت روی نقشه)
• کافه ستاره (موقعیت روی نقشه)
• کافه دالون (موقعیت روی نقشه)

کریسمس در محله جلفا اصفهان

جشن کریسمس در محله جلفای اصفهان یکی از رویدادهای به‌یادماندنی‌ سال در این محله است. مراسم‌ اصلی در کلیساهای وانک و بیت‌لحم برگزار می‌شود؛ اما کل محله جلفا غرق در جشن و شادی است. صدای ناقوس‌ها و پخش موسیقی‌های مذهبی فضای خاصی ایجاد می‌کند که با تجمع مردم، حال‌وهوایی شاد و پرهیجان به محله می‌بخشد.

غذاهای خوش‌مزه و خانگی بخش جدانشدنی این جشن هستند. مردم محلی با غذاهای متنوع مثل برنج و ماهی و انواع کوکو، به‌ویژه کوکو‌سبزی، به استقبال سال نو می‌روند و از مهمانان با شیرینی‌های خوش‌مزه پذیرایی می‌کنند. اگر در ایام کریسمس به جلفای اصفهان سفر کنید، مطمئن باشید که حال‌وهوای دل‌نشین و پرشور آن خاطره‌ای ماندگار برایتان خواهد ساخت.

سخن آخر

محله جلفا اصفهان شاید یکی از مناطق جذاب‌ و تماشایی‌ باشد که در سفرهایتان با آن روبه‌رو می‌شوید. پس اگر به اصفهان سفر کردید، محله جلفا را فراموش نکنید و در دل کوچه‌های سنگ‌فرش‌شده‌اش قدم بزنید. همچنین، اگر تجربه‌ای از سفر به جلفای اصفهان دارید، خوشحال می‌شویم آن را با ما و سایر خوانندگان یومگ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

مراسم ویژه ارامنه در جلفا چیست؟

جشن‌های خاص ارامنه مانند کریسمس و جشن خاچ‌کار (جشن صلیب) با آیین‌های مذهبی و فرهنگی در این محله برگزار می‌شود.

آیا جلفا محل مناسبی برای خرید و تفریح است؟

بله، در این محله کافه‌ها و رستوران‌ها و فروشگاه‌های مختلفی برای خرید و تفریح وجود دارد.

بهترین زمان بازدید از محله جلفا چه موقع است؟

فصل بهار و پاییز بهترین زمان برای بازدید از محله جلفا است؛ زیرا اصفهان در این دو فصل خوش آب‌وهواتر است.