بهترین جاهای دیدنی خلخال که هوش از سرتان می‌برند!
- ...
- ...
- تعداد کلمات
اگر طبیعت‌دوست هستید، با کوه، آبشار، غار، چشمه، جویبار، رودخانه و آب‌گرمش به استقبال‌تان می‌آید. اگر شیفته میراث باستانی هستید، با پل و گورستان و قلعه و حمام تاریخی‌اش پذیرای‌تان خواهدبود. خلخال، شهری کهن است با طبیعتی سخاوتمند.
خلخال، شهری 4هزارساله است در استان اردبیل که زیبایی‌اش زیر سایه جاده مشهور اسالم به خلخال گم شدهاست. در شگفت‌انگیز بودن این جاده که شکی نیست اما جاهای دیدنی خلخال هم آن‌قدری هست که به کج کردن راه به‌سمت این شهر بیارزد.
در مقاله پیش‌رو، 23تا از بهترین دیدنی‌های این شهر، از شگفتی‌های طبیعی تا جاذبه‌های تاریخی را به شما معرفی می‌کنیم. آدرس، نقشه، مشخصات و همه آن‌چه را که برای سفر به خلخال کهن‌سال لازم دارید، در ادامه می‌خوانید.
آن‌چه در این مقاله درباره جاهای دیدنی خلخال می‌خوانید:
- خلخال کجاست؟
- خلخال در یک نگاه
- لیست جاهای دیدنی خلخال
- جاذبه‌های طبیعی خلخال
- جاذبه‌های تاریخی خلخال
- روستاهای گردشگری خلخال
خلخال کجاست؟
📌 لوکیشن: جنوب استان اردبیل
- فاصله خلخال تا اسالم: 70کیلومتر
- فاصله خلخال تا تبریز: 311کیلومتر
- فاصله خلخال تا تهران: 475کیلومتر
خلخال در یک نگاه
پیش از این‌که برویم سراغ جاذبه‌های فراوان خلخال، نگاهی کلی به این شهر می‌اندازیم تا ببینیم چه چیزی درانتظارمان است.
آب و هوای خلخال | کوهستانی با تابستان معتدل و زمستان سرد و طولانی |
بهترین فصل سفر به خلخال | تابستان و بهار |
سوغات خلخال | عسل، قطاب عسلی، لبنیات، نان روغنی (چای‌چورگی و تل‌تل) گلیم، جاجیم و لباس‌های پشمی |
غذاهای محلی خلخال | آش رزین، آش میوه، آش دوغ، باسترماپلو، اریشه‌پلو، آش اوماج |
وجه تسمیه خلخال | در گذشته به‌دلیل تغییرات شدید آب‌وهوایی «خال‌خال» نامیده می‌شد که به‌مرور زمان به «خلخال» تغییر پیدا کرد. |
⛅پیش از سفر، حتما هواشناسی خلخال را چک کنید. ⛅
لیست جاهای دیدنی خلخال
گشت‌وگذار در طبیعت را ترجیح می‌دهید یا تماشای آثار تاریخی را؟ شاید هم دوست داشته‌باشید وقت‌تان را به روستاگردی بگذرانید. جدول لیست مکان های دیدنی خلخال، همه جاذبه‌های این شهر را دسته‌بندی کرده‌است تا بهتر بتوانید تصمیم بگیرید.
جاذبه‌های طبیعی خلخال | کوه آقداغ، آبشار نوده، آبشار نرهگر، غار جلالآباد، غار هفتخانه، جویبار خلخالسویی، ییلاق دشته، چشمه میرعدیل، دریاچه نئور، رودخانه قزلاوزن، منطقه گردشگری ازناو، منطقه گردشگری فینارود، آب‌گرم گیوی |
جاذبه‌های تاریخی خلخال | گورستان تاریخی شمسآباد، پل معلق پیرتقی، پل پردلیس، قلعه خشتی گیلوان، حمام تاریخی نصر |
روستاهای گردشگری خلخال | روستای لرد، روستای اندبیل، روستای کزج، روستای برندق، روستای ماجلان |
جاذبه‌های طبیعی خلخال
دربین جاهای گردشگری خلخال، آوازه جاذبه‌های طبیعی این شهر از همه بلندتر است. بیایید با هم سری به طبیعت سخاوتمند خلخال بزنیم.
- کوه آقداغ
- آبشار نوده
- آبشار نرهگر
- غار جلالآباد
- غار هفتخانه
- جویبار خلخالسویی
- ییلاق دشته
- چشمه میرعدیل
- دریاچه نئور
- رودخانه قزلاوزن
- منطقه گردشگری ازناو
- منطقه گردشگری فینارود
- آب‌گرم گیوی
کوه آقداغ
یک طبیعت‌گرد حرفه‌ای، اولین جایی که در مقصد سفر تازه‌اش جست‌وجو می‌کند، کوهستان است. پس ما هم سفرمان در خلخال را با کوه آقداغ یا آغ‌داغ (به‌معنی کوه سفید) شروع می‌کنیم؛ قله‌ای با ارتفاع 3هزارو322متر که خانه گونه‌های جانوری متنوعی‌ست مثل پلنگ، عقاب، شاهین، گراز و خرس.
در مسیر کوه آقداغ، چشمه‌ای وجود دارد که مردم محلی برای آب آن خاصیت درمانی قائل‌اند. دامنه کوه با گیاهان خودروی فراوان پوشیده شدهاست و بنای امامزاده‌ای در آن وجود دارد که بین ساکنان بومی منطقه به «امامزاده داغی» معروف است.
آبشار نوده
«نوده»، آبشاری 30متری است واقع در دامنه جنوبی کوه آقداغ. در فصل بهار اگر به آبشار نوده سر بزنید، آن را در اوج زیبایی و سرحالی‌اش خواهیددید. آبشار نوده با انواع گیاهان دارویی محاصره شدهاست که چیدن‌شان فکر خوبی نیست. چراکه ازبین رفتن گیاهان کوهی، به فرسایش خاک و بروز سیلاب منجر می‌شود و حیات حیوانات وابسته به این گیاهان را هم به‌خطر می‌اندازد. از طبیعت دست‌نخورده و سکوت و خلوت آبشار نوده لذت ببرید و دست‌خالی از آن برگردید.
🗺️ موقعیت روستای نوده روی نقشه
آبشار نرهگر
«نرهگر»، آبشار دیگری است که طبیعت خلخال، تماشای آن را به شما هدیه می‌کند. طبیعت پیرامون آبشار با درختان بلندقامت گردو و مراتع سرسبز، تزیین شدهاست و هوای دلچسبی دارد. برای دیدار با آبشار نرهگر، خودتان را به روستای «اسبو» در 30کیلومتری خلخال برسانید. بعد از یک پیاده‌روی تقریبا دو کیلومتری در روستا، آبشار نرهگر در ارتفاع هزارو900متری از سطح دریا، به شما خوش‌آمد خواهدگفت.
🗺️ موقعیت روستای اسبو روی نقشه
غار جلالآباد
ارتفاعات خلخال، غیر از آن‌چه تا الان گفتیم، چیزهایی دیگری هم برای عرضه دارد؛ مثل غار «جلالآباد». این غار در ارتفاع 2هزارو500متری قرار دارد و جذابترین بخشش یک حوضچه آب است. بخار در اثر برخورد با دیواره سرد غار، به قطرات آب تبدیل و راهی حوضچه می‌شود؛ نتیجه، آبی خنک و گواراست.
هوای سرد و مرطوب داخل غار، روی سقف و دیوارها به‌شکل بلورهای یخ درمی‌آید. مردم محلی، یخ‌های این غار را دارای خاصیت شفابخشی می‌دانند و برای مصرف روزانه، جمع‌آوری‌شان می‌کنند. اسم دیگر غار جلالآباد به‌دلیل وجود همین ذخیره یخ در آن، غار «یخکان» است.
غار هفتخانه
غار شگفت‌انگیز بعدی که در سفر به خلخال باید به دیدارش بروید، «هفتخانه» است؛ غاری واقع در 20کیلومتری شهر که از هفت اتاق Uشکل تشکیل شدهاست. تا امروز، تالار هفتم غار به‌دلیل دشواری دسترسی، هنوز نامکشوف باقی‌مانده است.
یکی از دلایل جذابیت غار هفتخانه (یدی‌دام) این است که آثار سکونت انسان در آن پیدا شدهاست. بقایای استخوان‌ها و سازه‌های ساخته‌شده به‌دست انسان مثل یک راهروی سنگی، نشان می‌دهد اجداد ما روز و شب‌شان را در این غار سپری می‌کرده‌اند.
جویبار خلخالسویی
در خلخال پیدا کردن لوکیشنی که در آن بتوانید بنشینید بر سر جویی و گذر عمر ببینید (!) اصلا کار سختی نیست. بهترینش، جویبار خلخالسویی که سفر دورودرازش را از منطقه «دربند هواشان» خلخال شروع می‌کند، وسط راه سری به رودخانه «قزلاوزن» می‌زند و درنهایت به دریای خزر می‌پیوندد. طبیعت خلخالسویی، جان می‌دهد برای کمپ کردن مخصوصا در روزهای داغ تابستان که در خلخال، هوا خنکای مطبوعی دارد.
ییلاق دشته
دشته، منطقه‌ای ییلاقی است واقع در مسیر جاده اسالم به خلخال که به دشت بابونه و محصول عسل درجه‌یکش معروف است. ساکنان منطقه دشته، در فصل‌های سرد به نقاط گرمسیر کوچ می‌کنند. پس پاییز و زمستان، زمان خوبی برای رفتن به دشته نیست.
اگر جزو کسانی هستید که از بی‌گدار به آب زدن در سفر استقبال می‌کنند، از ییلاق دشته می‌توانید راه‌تان را به‌سمت ماسال کج کنید و بروید سراغ ماجراجویی‌های جدید. فاصله دشته تا ماسال، 25کیلومتر است.
🗺️ موقعیت روی نقشه (ثبت نشده‌است.)
چشمه میرعدیل
چشمه «میرعدیل» یا «میرعادل» را از هر طرفی که نگاه کنید، تماشایی‌ست. شروع چشمه، ارتفاعات «دره‌بنات» است که به‌شکل آبراهی پلکانی جاری می‌شود. مسیر جریانش، منطقه‌ای کوهستانی-جنگلی‌ست که اگر شانس بیاورید، می‌توانید شاهد پرواز شاهین از بالای سرتان باشید. درنهایت هم سفرش با پیوستن به رودخانهای به همین نام تمام می‌شود که سدی روی آن ساخته شده و کسب‌کار پرورش ماهی قزل‌آلایش، پررونق است.
دریاچه نئور
«نئور»، دریاچه آب شیرینی است واقع در مرز اردبیل و گیلان که زیستگاه ماهی قزل‌آلا بهشمار می‌رود. اگر بخواهیم نئور را دقیق‌تر توصیف کنیم، باید بگوییم که درواقع از دو دریاچه مجزا تشکیل شدهاست که در فصول بارانی، به هم می‌پیوندند و یک پهنه آب 200هکتاری را تشکیل می‌دهند.
دریاچه نئور، غیر از قزل‌آلا، از گونه‌های بسیار دیگری هم میزبانی می‌کند. صدف دوکفه‌ای، قورباغه مردابی و سمور آبی داخل دریاچه زندگی می‌کنند و در محدوده اطرافش، گرگ، راسو، خارپشت، مار، روباه و خرگوش پیدا می‌شود.
رودخانه قزلاوزن
«قزلاوزن»، از مشهورترین جاهای دیدنی خلخال اردبیل، رودخانهای سن‌وسال‌دار است که شواهد یافت‌شده در محدوده آن نشان می‌دهد از نخستین محل‌های سکونت انسان بوده‌است. کپور، اوزون‌برون، ماهی سفید، شاه‌کولی و تاس‌ماهی هم از ساکنان قدیمی این رودخانه هستند. رودخانه قزلاوزن، غیر از سفر طولانی‌اش درطول زمان، ازنظر مکانی هم مسیر دورودرازی را می‌پیماید؛ کردستان، زنجان، اردبیل و گیلان، شهرهایی است که این رود 500کیلومتری از آن‌ها می‌گذرد.
منطقه گردشگری ازناو
«ازناو» یا «ازنو»، منطقه‌ای گردشگری است که در جنوب شهر و بسیار نزدیک به جاده اسالم به خلخال واقع شدهاست. منطقه گردشگری ازناو، 250هکتار وسعت دارد و کلی دیدنی؛ کوه ازناو، چشمه‌ای که در پای این کوه جاری‌ست، باغات میوه پربار و تعدادی غار اسرارآمیز ازجمله جاذبه‌های ازنو است. یکی دیگر از دلایل شهرت این منطقه، وفور گیاهان دارویی در آن است که گفته می‌شود تعدادشان به بیش از 200 نوع می‌رسد.
منطقه گردشگری فینارود
«فینارود»، از بهترین جاهای دیدنی خلخال در شب و دومین منطقه نمونه گردشگری این شهر است. در منطقه فینارود، جنگل و کوهستان و مرتع به هم می‌رسند. دریاچه‌های کوچک و بزرگی وجود دارد که سد فینارود روی آن‌ها واقع شده و پاتوق دوست‌داران ماهیگیری است. اگر در تعطیلات بهار و تابستان راهی خلخال شوید، فینارود را مملو از جمعیت خواهیددید.
آب‌گرم گیوی
چشمه آب‌گرم گیوی که به‌اسم چشمه کوثر هم شناخته می‌شود، در مسیر جاده خلخال به شهر گیوی واقع شدهاست. مردم محلی معتقدند که آب این چشمه، خاصیت درمانی دارد و به کار مداوای بیماری‌های پوستی و مفاصل می‌آید. فضاهای اختصاصی برای استفاده مردان و زنان، دوش آب، پارکینگ، غرفه صنایع‌دستی، فروشگاه و تعدادی اتاق برای اقامت مسافران ازجمله امکانات آب‌گرم گیوی است.
جاذبه‌های تاریخی خلخال
پیش‌تر به عمر طولانی خلخال اشاره کردیم. از شهری با قدمت چندین‌هزارساله توقع می‌رود که یادگارهای تاریخی چشمگیری هم داشته‌باشد. در ادامه معرفی جاهای دیدنی خلخال اردبیل، می‌رویم سراغ این یادگارها.
گورستان تاریخی شمسآباد
گورستان‌گردی، تفریح محبوبی است. خیلی‌ها در بدو ورود به هر شهری، پیش از هر چیز، سراغ گورستانش را می‌گیرند. اگر شما هم جزو این گروه هستید، به قبرستان هزارو300ساله خلخال سری بزنید. این گورستان، در روستای شمسآباد واقع شدهاست و عمر هزارو300ساله دارد.
گورستان شمسآباد، محل تولد افسانه‌ای قدیمی‌ست. مردم این منطقه باور دارند اگر سردیس قوچِ قرارگرفته روی یکی از قبرهای شمسآباد را با آب رودخانه بشویند، باران می‌بارد. از اهمیت این باور همین بس که سردیس قوچ در گذشته یک‌بار سرقت و با تلاش بومی‌ها برگردانده شدهاست.
پل معلق پیرتقی
پل معلق پیرتقی، سازه‌ای است از جنس چوب و طناب که محل اتصال دو رودخانه «قزلاوزن» و «گیوی» بهشمار می‌رود. این پل 70متریِ دائما لرزان که گذشتن از آن به‌دلایل ایمنی پیشنهاد نمی‌شود، 60متر ارتفاع، یک متر عرض و 165متر طول دارد. درست است که قدم زدن روی پل را توصیه نمی‌کنیم اما مسیر رفتن به‌سمت آن و دشت‌های سرسبز پیرامونش، آن‌قدر زیبا هستند که زحمت رفتن تا این پل معلق را به خودتان هموار کنید.
پل پردلیس
پردلیس (در بعضی منابع به‌اشتباه «پردیس» نوشته شدهاست)، پلی‌ست که از روی کم‌عرض‌ترین قسمت رودخانه قزلاوزن می‌گذرد. قدمت پل پردلیس خلخال، به قرن‌های سوم و چهارم هجری‌قمری نسبت داده می‌شود. این پل که زمانی محل عبورومرور تاجران به روسیه و قفقاز بود، حالا گرد پیری بر چهره‌اش نشسته و تعدادی از دهانه‌هایش کاملا ویران شدهاست. پل تاریخی پردلیس، زمانی برای جلوگیری از هجوم غارتگران، منفجر شد اما شانس با ما وارثانش یار بود و کاملا نابود نشد.
قلعه خشتی گیلوان
معماران قدیم، چه تردستان ماهری بوده‌اند که با خشت و گل، دژی به زیبایی و شکوه قلعه «گیلوان» ساخته‌اند؟ در سفرتان به خلخال، خودتان را به 65کیلومتری شهر برسانید و با این یادگار خشتی دوره هخامنشیان دیدار کنید.
قلعه گیلوان، شش هکتار وسعت دارد و با دیوارهای بلند پنج‌متری‌اش، کاربری محافظتی داشته‌است. مراقبت نکردن از این قلعه کهن‌سال، به‌علاوه گزند باد و باران طی قرن‌ها باعث ویرانی‌هایی در آن شده و حیف است که تا هنوز سرپاست، به ملاقاتش نرویم.
حمام تاریخی نصر
 خلخال.jpg "حمام تاریخی نصر (موزه) خلخال")
حمام نصر، بازمانده‌ای از عصر قاجار، به موزه تغییر کاربری داده‌است. برای بازدید از این حمام تاریخی لازم نیست از شهر خارج شوید. راست رودخانه «نورعلی‌چای» را بگیرید، به بازار شهر که رسیدید، حمام را می‌بینید. گنجینه نگه‌داری‌شده در حمام نصر، شامل بیش از 150 شی تاریخی‌ست؛ سفالینه‌های 3هزارساله، زیورآلات دوره ساسانی و هخامنشی و مجسمه‌هایی که عمرشان به 4هزارسال هم می‌رسد.
روستاهای گردشگری خلخال
تا این‌جای کار، خلخال را چطور دیدید؟ از لیست بلندبالای مناطق گردشگری خلخال، کدامها را برای بازدید انتخاب کرده‌اید؟ در ادامه، سراغ روستاهای گردشگری این منطقه می‌رویم تا هیچ‌‌چیز از زیبایی‌های خلخال جا نماند و بهتر بتوانید برای سفرتان برنامه‌ریزی کنید.
روستای لرد
در 32کیلومتری خلخال، روستایی قرار دارد به‌نام «لِرد» که طبیعت زیبایش از یک‌سو و اقدامات فرهنگی برای جلب گردشگر ازسوی دیگر، باعث شهرتش شدهاست. چشمه‌آبشار «آقداغ» که با نام‌های «سیبیه‌خانی» و «آقبلاغ» هم شناخته می‌شود، جذابترین بخش روستای لرد است. آقداغ، با ارتفاع 180متری‌اش بلندترین چشمه‌آبشار کشور بهشمار می‌رود.
برویم سراغ عامل جذابیت بعدی روستا؛ جشنواره بازی‌های بومی، جشنواره فرهنگ و زیست‌بوم و جشنواره گردو از رویدادهایی است که در لرد برگزار می‌شود و طرفداران زیادی دارد.
روستای اندبیل
«اندبیل» روستایی کوهپایه‌ای است که در دو بازه زمانی مشخص از سال، گردشگران را با چیزی غیر از کوچه‌باغ‌های باصفایش غافل‌گیر می‌کند. زمستان‌ها با جشنواره ورزش‌ها و بازی‌های زمستانه، روستا به‌جای فرورفتن به خواب و رخوت، شوروحالی دیدنی پیدا می‌کند.
در ایام محرم هم مراسم عزاداری ویژه اهالی روستا، توجه زیادی جلب می‌کند. این مراسم که با نام «شاه‌حسین» -در گویش محلی، شاخسی- شناخته می‌شود، به هماهنگی بالا در اجرا و همراهی همه ساکنان روستا شهره است.
روستای کزج
«کَزَج»، روستای پلکانی‌ست که اگر به ماسوله سفر کرده‌باشید، از شباهت این دو روستا به یکدیگر متعجب خواهیدشد. این روستای کوهستانی، تلاش کرده‌است بافت سنتی‌اش را در گذر زمان حفظ کند و از این‌حیث برای مسافران بسیار جالب است.
ازطرف دیگر طبیعت روستای کزج هم، مایه حظ و تماشا کم ندارد. باغات میوه و رودخانهای که از میان آن‌ها می‌گذرد، از کزج مقصد سفری عالی ساخته‌است. راستی اگر دنبال بومگردی خلخال می‌گردید، در این روستا می‌توانید پیدایش کنید.
روستای برندق
روستای «بَرَندَق» در دره‌ای خوش‌آب‌وهوا واقع شدهاست، هم خاک حاصل‌خیز دارد و هم بارندگی بسیار؛ همین‌ها باعث شدهاست که از این روستا محصولات باکیفیتی خارج شود. اگر قصد خرید سوغات دارید، دست‌بافته‌های ساکنان برندق شامل گیوه، جوراب، جاجیم و کلاه، انتخاب‌های خوبی هستند. در روستای برندق، بازدید از گورستان باستانی و ابنیه «مهاجر» و «پیرحاجی» را از قلم نیندازید.
روستای ماجلان
آخرین مقصد ده‌گردی ما در خلخال، روستای «ماجلان» یا «ماجولان» است. این روستا بر دامنه کوه قرار دارد و گفته می‌شود در اصل منطقه‌ای ییلاقی بوده که در دوره قاجار به روستا تبدیل شدهاست. از دیدنی‌های این روستا، یکی «قله شاه‌معلم» است با ارتفاع 3هزارو58متری و دیگری غار یخی «بوزخانه» که خیلی‌ها از وجودش بی‌خبرند.
پایبندی بزرگترهای روستا به پوشیدن لباس سنتی، از زیبایی‌های روستای ماجلان است. زنان در این روستا شلیته و یایلیق (دامن و روسری محلی) می‌پوشند و مردان، کلاهی شبیه به تالشی‌ها بر سر می‌گذارند.
سخن آخر
خلخال، واقع در جنوب استان اردبیل، شهری است با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوان. مقاله حاضر، معرفی‌نامه جامع و کامل خلخال 4هزارساله است. بعد از خواندن مقاله، می‌توانید به خوبیِ کسی که به این شهر سفر کرده‌است، به سوال «خلخال کجا برم؟» پاسخ بدهید.
یوتراوز، علاوه‌بر راهنمایی شما در انتخاب مقصد سفر، در رسیدن شما به مقصد هم همراهی‌تان می‌کند. برای تهیه بلیط هواپیما و قطار و رزرو هتل با شماره تلفن 24ساعته 1548 تماس بگیرید.
سوالات متداول
جاهای دیدنی خلخال در تابستان کجاست؟
خلخال، شهری است با آبوهوای کوهستانی که تابستانهای معتدل و زمستانهای بسیار سرد دارد. بنابراین همه جاهای دیدنی این شهر شامل «کوه آقداغ»، «آبشار نوده»، «آبشار نرهگر»، «غار جلالآباد»، «غار هفتخانه»، «جویبار خلخالسویی»، «ییلاق دشته»، «چشمه میرعدیل»، «دریاچه نئور» و «رودخانه قزلاوزن»، در تابستان دیدنیترند.
بهترین جاهای تاریخی خلخال کدامها هستند؟
«گورستان تاریخی شمسآباد»، «پل معلق پیرتقی»، «پل پردلیس»، «قلعه خشتی گیلوان» و «حمام نصر»، از جذابترین آثار باستانی خلخال بهشمار میروند.
در سفر به خلخال از کدام روستاها بازدید کنیم؟
«لرد»، «اندبیل»، «کزج»، «برندق» و «ماجلان»، روستاهای گردشگری خلخال هستند که بازدید از آن‌ها پیشنهاد می‌شود.
بام خلخال کجاست؟
مجتمع گردشگری بام خلخال، یک مجموعه تفریحی-اقامتی است که درحال‌حاضر هنوز همه فازهایش به بهره‌برداری نرسیده‌است. آدرس بام خلخال از این قرار است: خیابان سی‌متری، روبه‌روی هلال احمر، بالاتر از مسکن مهر.
