موزه عصارخانه شاهی اصفهان

موزه عصارخانه شاهی اصفهان در واقع یک کارگاه عصاره‌گیری بوده و امروز به‌عنوان یک موزه پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان است. جاهای دیدنی اصفهان آنقدر زیادند که خیلی طبیعی‌ست اگر تا بحال نام «موزه عصارخانه شاهی اصفهان» را نشنیده باشید. چرا که باوجود جذابیت‌های منحصر به‌فردی که این موزه دارد، باز هم در برابر سی‌و سه‌پل، پل خواجو و مسجد شیخ لطف‌الله شانسی برای خودنمایی ندارد.

با وصف این‌حال دفعه بعدی که با خرید بلیط هواپیما بار سفر به اصفهان را بستید، شاید یدتان نیاید نصف جهان را جوری دیگر بگردید و این‌بار به‌جای چندین‌بار قدم‌زدن در میدان نقش جهان به جاهای دیدنی کمتر شناخته شده اصفهان سر بزنید و ماجراجویی‌های جدیدی را تجربه کنید. یکی از این ماجراجویی‌های جدید می‌تواند بازدید از کوچکترین موزه ایران یعنی موزه عصارخانه شاهی باشد. در ادامه با ما در مجله گردشگری یوتراوز همراه شوید تا همه‌چیز را درباره عصارخانه شاهی اصفهان بگوییم.

لیستی از آنچه درباره «موزه عصارخانه شاهی» در ادامه می‌خوانید:

• موزه عصارخانه شاهی کجاست؟
• تاریخچه موزه عصارخانه شاهی اصفهان
• جاذبه‌های گردشگری نزدیک به عصارخانه شاهی
• کافه موزه عصارخانه شاهی
• چرا کوچک‌ترین موزه ایران ناشناخته است؟
• سفر به اصفهان با یوتراوز

موزه عصارخانه شاهی اصفهان کجاست؟

ایران نزدیک به ۶۰۰ موزه دارد که حدود ۵۰ مورد آن در استان اصفهان قرار دارند. کوچک‌ترین موزه ایران  که عصارخانه شاهی (Asaar Khane Shahi) نام دارد هم، در همین استان است. مساحت موزه شاهی تنها ۳۸۰ متر مربع مساحت دارد. به همین دلیل از آن به عنوان کوچک‌ترین موزه ایران یاد می‌شود. جالب است بدانید که «عصارخانه» یا «روغن‌نگرخانه» یکی از اصناف رایج در قدیم بوده و به‌اندازه مغازه‌ها و دکان‌های دیگر اهمیت داشته‌است.

همانطور که اشاره کردیم؛ در روزگاران قدیم مکان‌هایی در ایران وجود داشتند که عملکرد آنها شبیه به کارخانه‌های روغن‌کشی امروزی بود. این اماکن عصارخانه نام داشتند. در واقع کشیدن عصاره دانه‌های روغنی را «عصاری» می‌گویند. در عصارخانه شاهی روغن دانه‌هایی مثل: برزک،‌ کنجد، خشخاش، پنبه و آفتابگردان را می‌گرفتند و از آن برای تهیه غذا، تولید صابون و روشنایی خانه‌ها و اماکن دیگر استفاده می‌کردند.
تا سال ۱۳۴۰ نیروی محرکه عصارخانه شاهی برای تولید روغن، حیوانات ۴ پا مثل: الاغ و شتر بود اما از سال ۱۳۴۰تا ۱۳۴۹ از موتور برق به‌ جای حیوان، برای حرکت دادن سنگ‌های آسیاب و عصاره‌گیری استفاده می‌شد. بعد از آن، با پیشرفت تکنولوژی و راه‌اندازی کارخانه‌های روغن‌‌گیری، متاسفانه عصارخانه شاهی به مدت ۳۰ سال تعطیل بود. تا اینکه در سال ۱۳۷۹ توسط سازمان نوسازی و به‌سازی شهرداری اصفهان خریداری و مرمت شد.
بعد از مرمت، این بنای شگفت‌انگیز به موزه‌ای تبدیل شد تا آثار به‌ جامانده از روند عصاره‌گیری در ایران قدیم برای نسل‌های پی‌درپی محفوظ بماند. به بازدید این موزه بروید تا اولین آثار و تجهیزات تولید روغن را از نزدیک ببینید.

تلفن و آدرس موزه عصارخانه‌ شاهی اصفهان

• آدرس: استان اصفهان، شهر اصفهان، میدان نقش‌جهان، کنار ورودی بازار قیصریه (بازار عطارها) ورودی سرای مخلص
• تلفن عصارخانه شاهی اصفهان: 03132241087

ساعت کار عصارخانه شاهی اصفهان 

• هر روز (به‌جز روزهای تعطیل) : از ساعت 8:30 تا 16:00

تاریخچه موزه عصارخانه شاهی اصفهان

کوچک‌ترین موزه ایران متعلق به دوران صفوی است. این بنا در سال ۱۰۲۱ هجری قمری به دستور شاه عباس اول در میدان نقش جهان اصفهان ساخته شده است. همان‌طور که گفته شد در گذشته برای تامین روشنایی منازل و اماکن دیگر از روغنی که در عصارخانه‌ها به دست می‌آمد استفاده می‌شد. بنابراین شاه عباس صفوی ۴ عصارخانه در میدان نقش جهان برپا کرد. درآمد عصارخانه‌ شاهی صرف مخارج مساجد می‌شد. از این رو در دوران صفوی شغل عصاری جایگاه مقدس و والایی در بین مردم داشت.

معماری موزه عصارخانه شاهی

همان‌طور که اشاره کردیم، مساحت کوچک‌ترین موزه ایران ۳۸۰ متر است. اما، در گذشته این بنا نزدیک به ۱۸۰۰ متر مربع وسعت داشته و در گذر زمان با افزایش جمعیت رفته‌رفته از متراژ اصلی آن کم شده‌است. در موزه عصارخانه شاهی بخش‌هایی مثل: شترخوان (محل نگه‌داری از شتر‌ها )،‌ بار‌انداز (محل تخلیه و نگه‌داری دانه‌ها) و پیشخوان (ورودی) که در بنای اصلی وجود داشته، حذف و تخریب شده‌اند.
ساختمان فعلی دارای یک طبقه با سقفی به بلندی ۱۱ متر است که تنها گرم‌خانه و تیر‌خانه (محل روغن‌گیری) را درخود جای داده است. در مسیر ورود به موزه باید از پله‌ها پایین بروید و وارد زیرزمین شوید. جایی که وسایلی مانند: سنگ، بشکه و ... که برای استخراج روغن بکار می‌رفته، توجه‌تان را جلب خواهد کرد. طراحی و معماری برترین موزه کوچک ایران، بسیار ماهرانه و استادانه است. سقف‌های بلند و گنبدی شکل آن به خنک‌سازی محیط کمک فراوانی کرده و مطلوب‌ترین هوا را برای سالم نگه‌داشتن روغن‌ها فراهم ‌آورده ‌است. نورگیر‌های سقف هم مسئولیت تامین روشنایی عصار‌خانه را به عهده داشته‌اند.

اهدا نشان جهانی ایکوم به عصارخانه شاهی در اصفهان

در سال ۲۰۱۷ میلادی، نشان جهانی ایکوم (کمیته ملی موزه‌های ایران- International Council of Museums) به عنوان برترین موزه کوچک کشور، به عصارخانه شاهی اهدا شد. ناگفته نماند که موزه عصار‌خانه شاهی اصفهان، بر اساس شاخص‌های آموزش، پژوهش، حفظ و بقا و تعمیر و نگهداری بررسی و تایید شده‌است. در بازدید از کوچک‌ترین موزه ایران، گویی که زمان در همان سال‌هایی که عصار‌خانه شاهی رونق داشت متوقف شده‌ است. مجسمه‌هایی که شبیه مردمان قدیم با ظرافت و دقت ساخته شده‌اند و هرکدام مشغول به انجام مسئولیت خود هستند؛ گواه بر به‌سازی تخصصی و حرفه‌ای این بنا است.
در داخل موزه نام و کاربرد تمامی ابزار و وسایل موجود به‌صورت مکتوب قید شده‌است. در صورت تمایل می‌توانید از راهنمایان موزه هم، برای همراهی و کسب اطلاعات بیشتر کمک بخواهید.

جاذبه‌های گردشگری نزدیک به عصارخانه شاهی

عصارخانه شاهی اصفهان در اصلی‌ترین میدان این شهر، یعنی میدان نقش جهان قرار گرفته و بدیهی‌ست که جذابیت‌های گردشگری خوبی در اطراف خود داشته باشد. شماری از آنها به لحاظ قدمت، هم‌دوره‌های موزه عصارخانه به شمار می‌آیند. از جمله: میدان نقش جهان اصفهان، مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد امام و بازار قیصریه اصفهان را می‌‎‌‌توان نام برد. هم‌چنین می‌توانید در کافه گالری قیصریه یا کافه حاج میرزا که در نزدیکی این بنا قرار دارند و خود دارای معماری و دکوراسیونی تاریخی و فوق‌العاده منحصر‌به ‌فرد هستند، خستگی خود را در کنید.

کافه موزه عصارخانه شاهی

عصارخانه شاهی با این‌که کوچک‌ترین موزه ایران است، آنقدر زوایای مختلف و نکات درخور توجه دارد که، ممکن است شما را وادار کند چند ساعتی را به بازدید و گشت‌وگذار سپری کنید. بعد از یک بازدید فوق‌العاده کمتر کسی به یک فنجان چای داغ یا یک نوشیدنی خنک، نه می‌گوید! به همین منظور در سال جاری، کافه عصار به مجموعه موزه عصارخانه شاهی اضافه شده‌است.

چرا کوچک‌ترین موزه ایران ناشناخته است؟

سوالی که شاید همین حالا برای شما به‌وجود آمده باشد این است که، چرا چنین بنا و اثر منحصربه‌فردی تا این حد، نه تنها در بین هموطنان‌مان، بلکه در بین اصفهانی‌های عزیز هم ناشناخته مانده است؟ ساده‌ترین جواب این است که کوچک‌ترین موزه ایران در زیر سایه‌ی آثار شناخته‌شده‌تر میدان نقش جهان قرار دارد. به همین دلیل کمتر کسی توجه درخور به این بنا داشته است. البته شهرداری اصفهان در سه سال گذشته، اقدامات قابل‌توجهی را برای مطرح نمودن کوچک‌ترین موزه ایران انجام داده است. بدون‌شک این معرفی به‌جا منجر به لذت بردن افراد بیشتری از آن شده است. این مکان، یعنی خود عصارخانه و موزه‌ی آن، قبل از این بازه تبدیل به مکانی نسبتا متروکه شده بود که به گفته خانواده عصارزادگان، از دلایل اصلی کاهش شهرت این بنا است.

سفر به اصفهان با یوتراوز

🔔اگر برای سفر به نصف جهان به دنبال👈 ارزان‌ترین قیمت بلیط هواپیما اصفهان 👉 هستید، حتما به سایت یوتراوز سر بزنید. ما خدمات گردشگری را با مناسب‌ترین قیمت و با بالاترین کیفیت در اختیار شما همراهان مجله گردشگری یومگ قرار داده‌ایم. از خرید بلیط هواپیما و قطار گفته تا رزرو بهترین هتل‌های اصفهان. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 1548 📞 در تماس باشید.

در پایان لازم است یادآوری کنیم که موزه‌ها کانون سواد فرهنگی هستند. ما با بازدید از کوچک‌ترین موزه ایران، با زندگی پیشینیان و روند کسب‌وکارشان برای تولید یکی از مهم‌ترین مایحتاج آن‌ دوران، ارتباط برقرار می‌کنیم. یادمان باشد که بازدید از موزه آداب‌ورسوم خاص خودش را دارد با رعایت چند نکته ساده، لذت این تفریح علمی و تاریخی را برای خودمان و دیگران دو چندان کنیم. در محیط موزه ساکت باشیم، مانع بازدید سایر بازدیدکنندگان نشویم، تماس تلفنی برقرار نکنیم و انتشار عکس جدید در اینستاگرام را به زمان دیگری موکول کنیم!

سوالات متداول

موزه عصارخانه شاهی اصفهان چه ساعتی باز است؟

ساعت کار موزه عصارخانه شاه اصفهان برای بازدید، از 8:30 تا 16:00 است.

موزه عصارخانه شاهی کجاست؟

اصفهان، میدان نقش‌جهان، کنار ورودی بازار قیصریه (بازار عطارها) ورودی سرای مخلص.