باغ عفیف‌ آباد؛ راهنمای سفر به گلشن شیراز

باغ عفیف آباد شیراز، جلوه‌ باشکوهی از اصالت باغ‌‌های ایرانی است که از دل یک تاریخ 500ساله برای ما به یادگار مانده‌است. در دل این باغ زیبا، عمارت باشکوهی خودنمایی می‌کند که پس از پشت‌سرگذاشتن فرازونشیب‌های فراوان، اکنون به یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های ادوات جنگی در خاورمیانه تبدیل شده‌است. 

در مقاله حاضر، سری به این باغ می‌زنیم و با یکی از شاخص‌ترین جاهای دیدنی شیراز آشنا می‌شویم؛ آدرس، بلیط، تاریخچه، جاهای دیدنی و همه اطلاعات ضروری درباره گلشن شیراز را در ادامه بخوانید.

آن‌چه در این مقاله درباره باغ عفیف آباد شیراز می‌خوانید:

• باغ عفیف آباد شیراز کجاست؟
• باغ عفیف آباد در یک نگاه
• ساعت کاری باغ عفیف آباد
• بلیط باغ عفیف آباد
• جاهای دیدنی باغ عفیف آباد
• تاریخچه باغ عفیف آباد
• تصاویر باغ عفیف آباد

باغ عفیف آباد شیراز کجاست؟

• آدرس باغ عفیف آباد شیراز: بولوار ستارخان، انتهای خیابان عفیف آباد، انتهای پیاده‌راه قوام‌الدین
• شماره تلفن باغ عفیف آباد شیراز: 07136267343

ورودی باغ عفیف آباد

انتهای خیابان عفیف آباد، جایی که به بولوار ستارخان می‌رسد، پیاده‌راه زیبایی به‌نام خیابان قوام‌الدین شیرازی وجود دارد که پیش از این ماشین‌رو بود. این پیاده‌راه را تا انتها ادامه دهید تا درِ چوبی باغ را مقابل خود ببینید. خیابان قوام‌الدین از بولوار مصلی‌نژاد هم دردسترس است. از خیابان انصار وارد بولوار مصلی‌نژاد شوید و نرسیده به ستارخان، به سمت راست و خیابان قوام‌الدین شیرازی بپیچید.

رفتن به باغ عفیف آباد با وسایل نقلیه عمومی

• دسترسی با مترو: نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به باغ عفیف آباد، ایستگاه «آوینی» است. از این ایستگاه تا باغ، با پای پیاده 19 دقیقه و با ماشین 5 دقیقه راه است.
• دسترسی با اتوبوس: خطوط اتوبوس‌رانی که به بولوار بعثت یا پایانه استقلال می‌روند، شما را به باغ عفیف آباد می‌رسانند. از طریق لیست خطوط اتوبوس‌رانی شیراز می‌توانید خط موردنظر خود را پیدا کنید.

باغ عفیف آباد در یک نگاه

پیش از رفتن به داخل باغ عفیف آباد و سرمست شدن از زیبایی و شکوهش، نگاهی اجمالی داریم به اطلاعات کلی درباره این باغ تا بدانید چه چیزی درانتظارتان است.

🚄 سفر امن و مطمئن با خرید بلیط قطار شیراز از یوتراوز 🚄

ساعت کاری باغ عفیف آباد

پیش از راه افتادن به‌سمت باغ پرماجرای عفیف آباد، برنامه زمانی باغ را چک کنید تا از باز بودن مجموعه مطمئن شوید.

• ساعت بازدید در فصل بهار و تابستان: از 08:00 تا 12:00 و از 15:00 تا 19:00
• ساعت بازدید در فصل پاییز و زمستان: از 08:00 تا 12:00 و از 15:00 تا 17:00
• روزهای تعطیلی مجموعه: ایام عزاداری عمومی مانند تاسوعا و عاشورا

بلیط باغ عفیف آباد

قیمت ورودی باغ عفیف آباد شیراز، در زمان نوشته شدن مقاله حاضر (تابستان 1403) از قرار زیر است:

• ورودی باغ برای بازدیدکنندگان ایرانی: 40هزار تومان
• ورودی موزه برای بازدیدکنندگان ایرانی: 40هزار تومان
• ورودی باغ برای بازدیدکنندگان خارجی: 250هزار تومان
• ورودی موزه برای بازدیدکنندگان خارجی: 250هزار تومان

جاهای دیدنی باغ عفیف آباد

باغ گلشن شیراز از یک باغ با الگوی ایرانی، یک عمارت دوطبقه شاهانه، موزه نظامی، حمام و قهوه‌خانه سنتی تشکیل شده‌است. دورتادور باغ، دیوارهای آجری کشیده شده‌است و گل‌کاری‌های آن از عالی‌ترین نمونه‌های گل‌کاری ایرانی هستند.

برای ساخت این باغ فرح‌انگیز از ویژگی‌های معماری هخامنشی، ساسانی و قاجار الهام گرفته‌اند. اگر می‌خواهید نمونه‌ عالی و کاملی از باغ‌ با الگوی ایرانی را ببینید، باغ عفیف‌آباد همانی است که دنبالش هستید. در الگوی باغ‌آرایی سنتی عفیف آباد، دست برده نشده و از 500 سال پیش به همان شکل اولیه حفظ شده‌است.

📽 پیش از آشنا شدن با بخش‌های مختلف باغ، می‌توانید ازطریق تور مجازی باغ عفیف آباد، از این مجموعه بازدید کنید. 📽

• درِ ورودی
• عمارت سلطنتی
• موزه نظامی
• موزه عبرت
• حمام سنتی قجر
• قهوه‌خانه باغ

درِ ورودی

اگر از بالا به پلان مستطیل‌شکل باغ نگاه کنیم، در را در ضلع شمالی و بزرگ‌ترِ باغ می‌بینیم. این ورودی، درِ چوبی بزرگ و دولنگه‌ای است که بر روی سردر آن نقش دو شیر حک شده‌است و به راهرو کوتاهی باز می‌شود. در دو طرف راهرو، دو فروشگاه قرار دارد که یکی از آن‌ها کتاب‌فروشی و دیگری فروشگاه محصولات فرهنگی است. در انتهای راهرو هم سردر دیگری به چشم می‌خورد که تصویر شاه و ملازمش را روی کاشی‌های هفت‌رنگ نشان می‌دهد.

از آن‌جایی‌که گذرگاه اصلی باغ در محور شرق به غرب (قاعده بزرگ‌تر) قرار گرفته و نمای اصلی عمارت و حوض به طرف شرق باغ است، به‌نظر می‌رسد درِ ورودی باغ هم در ضلع شرقی قرار داشته و بعدها در زمان بازسازی‌های قوام‌الملک تغییر کرده‌است.

عمارت سلطنتی

کاخ عفیف آباد، در محور شمال به جنوب ساخته شده‌است و دو طبقه دارد. از همان ابتدای ورود به باغ می‌توان حوض و پلکان ورودی عمارت را دید که بازدیدکنندگان را به طبقه دوم و ایوان سراسری دعوت می‌کند. از آن‌جایی‌که عمارت در محور شمال به جنوب باغ ساخته شده، نمای عریض و اصلی آن در ضلع شرقی (سمت چپ ورودی عمارت) واقع شده‌است. پنجره‌های ایوان شرقی هم رو به یک حوض عریض و گذرگاه اصلی باغ باز می‌شوند.

ایوان سراسری عمارت، مزین به ستون‌های سفید بسیار زیبایی‌ست و در ضلع شرقی آن تصویری از تاج‌گذاری یکی از شاهان ساسانی بر روی کاشی‌های هفت‌رنگ دیده می‌شود. سقف اتاق‌های عمارت و ایوان از جنس چوب است و نقاشی‌هایی از رنگ‌روغن، با ظرافت خاصی بر روی آن‌ها طراحی شده‌است.

نمای غربی عمارت بسیار ساده‌تر از نمای شرقی است و تزئینات نمای جنوبی به ایوان شمالی شباهت دارد. درحال حاضر طبقه اول (همکف) به موزه نظامی اختصاص داده شده‌است و طبقه دوم هم با نام موزه عبرت شناخته می‌شود.

موزه نظامی

یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های سلاح خاورمیانه در طبقه همکف عمارت عفیف‌ آباد قرار دارد. اگر عاشق تماشای سلاح‌های گرم و سرد، خودکار و نیمه‌خودکار، شمشیر و ادوات جنگی قدیمی هستید، بازدید از موزه باغ عفیف آباد شیراز را ازدست ندهید. در کنار تمام اشیا تاریخی و جذاب موزه، معماری طبقه همکف نیز بسیار دیدنی است. پنجره‌های مشبک و رنگی ضلع شرقی و آب‌نمایی که در این طبقه وجود دارد، از جالب‌توجه‌ترین قسمت‌های آن به‌شمار می‌روند.

موزه نظامی تاریخی عفیف آباد فقط مختص به این طبقه نیست و در محوطه باغ هم ادوات جنگی نظیر هواپیما و تانک به چشم می‌خورد. درِ موزه را می‌توانید زیر پلکان ورودی عمارت، در سمت چپ پیدا کنید.

جالب‌ترین اشیا تاریخی موزه نظامی

• تفنگ‌های میزرا کوچک‌خان جنگلی و اعضای نهضت جنگل
• تفنگ فتحعلی‌شاه
• تفنگ مظفرالدین‌شاه
• مسلسل رئیس‌علی دلواری
• تفنگ رضاشاه و محمدرضاشاه
• خودرو حمل جنازه رضاشاه

موزه عبرت

طبقه دوم عمارت که موزه عبرت نام‌گذاری شده‌است، به نمایش وسایل شخصی خانواده پهلوی اختصاص دارد. در مرکز این طبقه به یک تالار بزرگ و مجلل برمی‌خوریم که در دو سوی آن اتاق‌های تودرتو ساخته شده‌است؛ اتاق همایش، نشیمن، رختکن، مطالعه، قمار و... که دیوار آن‌ها با گچ‌بری‌ تزئین شده‌اند. از اشیا بسیار جالب این موزه می‌توان به پیانو شخصی فرح پهلوی اشاره کرد؛ همان پیانویی که در جشن 2500ساله شاهنشاهی نواخته شده‌است.

حمام سنتی قجر

در قسمت غربی ورودی باغ، یک حمام به سبک حمام‌های سنتی ایرانی وجود دارد که بازدید از آن خالی از لطف نیست. دیوارهای این حمام با نقش‌های برجسته صحنه ورود یوسف به جمع زنان مصری، دیدار مردم با خسروپرویز و فرهاد در کوه بیستون، پوشیده شده‌است. بر روی سقف هم مناره و گنبد کوچکی به چشم می‌خورد. متأسفانه این حمام تاریخی با بازسازی‌های انجام‌شده از اصالت خود فاصله گرفته‌است.

قهوه‌خانه باغ

در کنار حمام باغ، یک قهوه‌خانه سنتی وجود دارد که هرکدام از حجره‌‌هایش، یکی از داستان‌‌های شاهنامه را به نمایش می‌گذارد؛ جنگ رستم و سهراب، جنگ رستم و دیو سپید، جنگ رستم و اسفندیار، زال و سیمرغ، ضحاک و کاوه. این فضا که در زمان رونقش، پاتوق قلیان کشیدن و خستگی درکردن شاهزاده‌های قاجاری بوده‌است، حالا سعی دارد با حفظ کردن هویتش، روح قهوه‌خانه‌های قدیمی ایرانی را بازسازی کند.

تاریخچه باغ عفیف آباد

اگر تاریخ را 500 سال به عقب ببریم، به یعقوب‌خان ذوالقدر -رئیس ایل ذوالقدر و حاکم فارس در عهد صفویه- برمی‌خوریم. عفیف آباد در آن زمان از املاک شخصیِ او بود و یکی از مهم‌ترین باغ‌ها و تفرج‌گاه‌هایِ حاکمان به‌شمار می‌رفت. یعقوب‌خان، نام این باغ را گلشن گذاشت و قلعه‌ای محکم در آن بنا کرد.

یادگار قجر

حالا زمان را تا قاجاریه و سال 1284 جلو می‌بریم. در این سال، میرزا علی‌محمدخان قوام (قوام‌الملک دوم) باغ گلشن را خریداری کرد. خاندان قوام از خانواده‌های دیوان‌سالار قاجار بودند و نفوذ بسیار زیادی در شیراز داشتند. 

در آن هنگام، گلشنِ یعقوب‌خان و عمارتش در طی زمان تخریب شده‌بود. میرزا علی‌محمدخان، عمارت جدید و بسیار باشکوهی در باغ ساخت و به درختان باغ رسیدگی کرد. علاوه‌بر این‌ها، میرزا علی‌محمدخان، قناتی به‌نام قنات «لیمک» را برای آبیاری باغ خریداری کرد. عمارتی که درحال حاضر در باغ وجود دارد، از همین دوران برای ما به یادگار مانده‌است.

عفیف‌آباد شدن

در اواخر دوران قاجار بود که باغ به خواهرزاده بانی باغ یعنی «عفیفه‌ خانم سهرابی» ارث رسید. عفیفه‌ خانم ملقب به بدیع‌الملوک، دختر علویه خانم و ابوالقاسم بدیع‌السلطنه بود. در عکس، او را در ردیف دوم از بالا و سمت چپ می‌بینید. عفیفه خانم، تحولات عظیمی در ساختار باغ به‌وجود آورد تا جایی که باغ گلشن به‌نام باغ عفیف‌آباد شهرت یافت.

از پهلوی تا امروز

پس از عفیفه‌ خانم، وارثان باغ در دوره پهلوی، آن را به فرح -همسر محمدرضاشاه- هدیه دادند و عفیف آباد در آن زمان به باغ فرح شیراز معروف شد. در سال 1340، باغ به مزایده گذاشته شد و درنهایت ارتش آن را به‌دست آورد. ارتش بین سال‌های 1342 تا 1349 به مرمت و بهسازی باغ پرداخت. برای بازسازی محوطه باغ، از طرح کاخ ورسای فرانسه الگوبرداری شد. 

در آن سال‌ها باغ عفیف‌ آباد به محلی برای تفریح و اقامت امرای ارتش تبدیل شده‌بود و طبقه دومش هم به اقامت و پذیرایی از فرح دیبا و خاندان پهلوی اختصاص داشت. مالکیت باغ پس از انقلاب اسلامی دراختیار ارتش باقی ماند. در تاریخ 29 فروردین 1370 که به‌نام روز ارتش نام‌گذاری شده‌است، از باغ و عمارت باغ عفیف‌آباد به‌عنوان موزه‌ تاریخی نظامی بهره‌برداری شد.

تصاویر باغ عفیف آباد 

خب از آن‌جایی که «شنیدن کِی بود مانند دیدن؟»، در این بخش، عکس‌های بیشتری از باغ عفیف آباد شیراز برای‌تان داریم تا عیش‌تان از تماشای باغ کامل شود.

ایوان شرقی عمارت

سردر داخلی باغ

داخل عمارت باغ

خودرو حمل جنازه رضاشاه در محوطه باغ

سخن آخر

از قدیمی‌ترها اگر سراغ کاخ فرح در شیراز را بگیرید، به «عفیف‌ آبادِ» سرسبز و تماشایی می‌رسید؛ باغی که در عصر صفوی ساخته شد؛ در دوره قاجارها به اوج رونقش رسید؛ در دوره پهلوی، به همسر شاهِ وقت هدیه داده‌شد و تا به روزگار ما برسد، فرازونشیب‌های بسیاری را پشت‌سر گذاشت.

حالا ما امروز می‌توانیم بین درختان نخل و صنوبر و بید باغ قدم بزنیم. در موزه نظامی‌اش سرک بکشیم و به تماشای حمام قجری‌اش برویم. در مقاله حاضر، تاریخچه باغ گلشن شیراز و راهنمای کامل بازدید از این باغ، پیش‌روی شماست. برای اطلاعات بیشتر درباره سفر به شیراز، با شماره تلفن 24ساعته 1548 تماس بگیرید.

سوالات متداول

باغ عفیف آباد شیراز کجاست؟

باغ عفیف آباد در بولوار ستارخان، انتهای خیابان عفیف آباد، انتهای پیاده‌راه قوام‌الدین واقع شده‌است.

باغ عفيف آباد جمعه باز است؟

بله. باغ عفیف آباد هر روز هفته، به‌جز ایام سوگواری عمومی باز است.

باغ عفیف آباد تا چه ساعتی باز است؟

ساعت بازدید از باغ عفیف آباد، در فصل بهار و تابستان از 08:00 تا 12:00 و از 15:00 تا 19:00 است و در فصل پاییز و زمستان از 08:00 تا 12:00 و از 15:00 تا 17:00.

جشن شیراز باغ عفیف آباد چه زمانی برگزار می‌شود؟

باغ عفیف آباد، یکی از لوکیشن‌های برگزیده‌ای است که در هفته بزرگداشت شیراز در اردیبهشت‌ماه، برنامه‌های فرهنگی و هنری در آن برگزار می‌شود.

استفاده از مهمانسرای ارتش عفیف آباد شیراز برای همه مجاز است؟

تالار، مهمان‌سرا و سالن‌های ورزشی باغ عفیف آباد دراختیار ارتش است و استفاده از آن‌ها به هماهنگی رسمی نیاز دارد.