موزه تماشاگه زمان تهران

تهران بهترین مقصد برای فرهنگ‌گردی است چرا که تهران موزه‌های متنوع و دیدنی زیادی دارد بنابراین اگر عاشق هنر و فرهنگ هستید، توصیه می‌کنیم در سفر به تهران سری به موزه تماشاگه زمان بزنید. موزه تماشاگه زمان تنها یکی از جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود که نخستین موزه ساعت در ایران نیز است. ساختمان این موزه در یکی از خانه‌های قدیمی تهران با معماری زیبا و چشم‌نواز است که در نگاه اول نظر گردشگران را سریعا به خود جلب می‌کند. موزه تماشاگه زمان دارای فضای زیبا و آرامی است که می‌توانید در آن آثار جالب و خاصی را با موضوع زمان تماشا کنید و لذت ببرید. در ادامه اگر به تاریخ و معماری علاقه دارید با یومگ همراه باشید تا گشتی در موزه تماشاگه زمان تهران بزنیم.

آنچه درباره‌ی موزه تماشاگه زمان می‌خوانید:

• موزه تماشاگه زمان کجاست؟
• ساعت‌های موزه زمان
• تاریخچه موزه تماشاگه زمان
• معماری موزه تماشاگه زمان
• دیدنی‌های موزه تماشاگه زمان
• معرفی بخش‌های مختلف ساختمان موزه
• موزه تماشاگه زمان رستوران
• دیدنی‌های اطراف موزه تماشاگه زمان

موزه تماشاگه زمان کجاست؟ (نقشه 👇)

• آدرس: موزه تماشاگه زمان آدرس: تهران، خیابان زعفرانیه، نبش خیابان پرزین بغدادی

موزه زمان یا تماشاگه زمان یکی دیگر از موزه‌های جذاب و دیدنی پایتخت است که ساختمان و حیاط زیبایی دارد. اگر شما از تماشای اشیای تاریخی لذت نمی‌برید قطعا در این موزه مجذوب محیط و فضای دلنشینش می‌شوید. موزه تماشاگه زمان یک ساختمان آبی‌رنگ قدیمی است که از دوره قاجار تا به امروز همچنان پابرجا مانده و این ساختمان در میان یک باغ زیبا قرار دارد که جلوه زیبایی از هنر و معماری ایران اسلامی را به نمایش گذاشته است. این ساختمان آبی‌رنگ با گچ‌بری، آینه‌کاری، مقرنس‌کاری، گره‌چینی، آجرکاری و هنر معرق‌کاری تزئین شده است.

در نگاه اول موزه تماشاگه زمان چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند و شما می‌توانید کلکسیونی جذاب و دیدنی از ساعت‌های مختلف و ابزار سنجش زمان را در این موزه تماشا کنید.

مسیر دسترسی با مترو و بی‌آرتی

برای دسترسی به موزه تماشاگه زمان می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. اگر قصد دارید با اتوبوس به موزه زمان بروید باید از خط بی‌آرتی راه‌آهن-تجریش که از خیابان و میدان ولیعصر می‌گذرد استفاده کنید و در ایستگاه باغ فردوس پیاده شوید سپس با 500 متر پیاده‌روی خود را به موزه برسانید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو نزدیک به موزه زمان ایستگاه تجریش است که از آنجا برای رسیدن به موزه 20 دقیقه پیاده‌روی لازم است. برای پیمودن این مسیر از تاکسی و اتوبوس هم می‌توانید استفاده کنید. در نقاط مختلف تهران هم می‌توانید سوار تاکسی‌هایی که مقصدشان تجریش است شوید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ساعات فعالیت موزه و هزینه ورودی می‌توانید با شماره 02122417336 تماس بگیرید. البته ورود به محوطه موزه نیاز به پرداخت ورودی ندارد.

ساعت‌های موزه زمان

حیاط این موزه بخش مهم و تماشایی آن است که می‌توانید ساعت‌های دوره‌های تاریخی مختلف همچون ساعت‌های آفتابی، شنی، آبی و سوختی را در آن تماشا کنید. جالب است بدانید شما در این موزه متفاوت و جذاب با ساعت‌های قدیمی ایرانی و ساعت‌های کشورهایی مانند فرانسه، انگلیس، آلمان و سوییس آشنا می‌شوید. 

در این موزه ساعت‌های متنوعی همچون ساعت‌های اهدایی، ساعت‌های لوکس و دکوری قدیمی، ساعت‌های رجال سیاسی، ساعت‌های مکانیکی دیواری، ساعت‌های مچی در انواع دستبندی و دو زمانه، ساعت شیفت نگهبانی، ساعت کشتی و غیره در معرض تماشا قرار گرفته است. بخش دیگر این موزه به ابزار تعمیر ساعت تعلق دارد و در بخشی دیگر از موزه با ابزار، اسناد گاه‌شماری و تقویم‌های ایرانی آشنا می‌شوید. 

موزه تماشاگه زمان تهران در تاریخ 2 بهمن ماه سال 1382 با شماره ثبت 10868 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و یکی از ارزشمندترین‌های میراث تاریخی در تهران است.

تاریخچه موزه تماشاگه زمان

موزه تماشاگه زمان را به عنوان نخستین موزه ساعت در ایران می‌شناسند. این موزه در محوطه‌ای به مساحت 5000 مترمربع و عمارتی با زیربنای 700مترمربع قرار دارد. پیشینه بنای این موزه به دوره قاجار برمی‌گردد و این ساختمان قاجاری به دوره محمدشاه و ناصرالدین شاه تعلق دارد. این ساختمان قدیمی در دو طبقه در دوره قاجار ساخته شده است و قدمتی بالغ بر بیش از 80 سال دارد. 

در ابتدا باغ این موزه بخشی از اراضی باغ فردوس تهران بوده که در اختیار معیر الممالک (داماد ناصرالدین شاه) قرار داشت. پس از مرگ وی این باغ به پسرش دوستعلی‌خان معیر الممالک رسید اما از آنجا که پسرش به درختان باغ علاقه‌ای نداشت، دستور قطع درختان را داد تا از آن‌ها به عنوان هیزم در کوره‌های تهران استفاده کنند. پس از این در سال 1304 خورشیدی فردی به نام عبدالله خان منصور این ملک را از دوستعلی‌خان خرید و در نهایت در سال 1342 این ملک توسط حسین خداداد (صنعتگر و کارآفرین ایرانی) خریداری شد. 

هنگامی که حسین خداداد ملک مذکور را خرید ساختمان باغ دارای یک طبقه و از خشت و گل بود و اسکلت چوبی داشت.

معماری موزه تماشاگه زمان

حسین خداداد دستور داد تغییرات اساسی روی ساختمان انجام شود؛ اسکلت چوبی جای خود را به اسکلت آهنی داد و در طی 10 سال تغییرات مهمی در داخل ساختمان صورت گرفت. یکی از تغییرات چشمگیر ساخت یک طبقه دیگر بر روی همکف و مقاوم‌سازی این ساختمان بود. علاقه زیاد حسین خداداد به احیای هنر طراحی ساختمان و گچ‌بری در ایران باعث شد که بهترین استادکاران را برای طراحی این ساختمان استخدام کند و بنایی زیبا و چشم‌نواز در محوطه باغ شکل بگیرد.

از استادان گچ‌بر و طراحان به نام آن زمان می‌توان به حاج عبدالکریم نوید تهرانی، استاد فرهاد یحیی پور، حاج علی شیخی، استاد حسن جعفری، استاد نعمت، عباس عباسیان و دیگر موارد اشاره کرد.  مهندس ابتکار نیز، مهندس مشاور ساختمان و استاد کاشی‌کار بود و حاج رضا عباسیان معماری این بنا را برعهده داشت. در سال 1354 حاج عبدالکریم همراه با 40 نفر کار گچ‌بری ساختمان را آغاز کردند که در سال 1356 کار ساختمان پایان یافت و نتیجه کار از نظر گچ‌بری و تزئینات بسیار بی‌نظیر و عالی از آب درآمد. درون ساختمان با ترکیبی از سبک فرنگی و ایرانی تزئین شد و در سردرها و حاشیه‌ها سبک قاجاری و جدید باهم ترکیب شدند. 

حسین خداداد تنها یک سال در این خانه زندگی کرد و پیش از انقلاب اسلامی به آمریکا رفت و در نهایت این ساختمان و تمام دارایی‌های وی توسط بنیاد مستضعفان مصادره شد. در خرداد ماه سال 1378 این خانه قدیمی به عنوان موزه زمان تغییر کاربری داد و از آن موقع به عنوان اولین موزه زمان در ایران تا به امروز فعالیت می‌کند.

دیدنی‌های موزه تماشاگه زمان

این موزه متفاوت و جذاب در  باغی زیبا قرار دارد و دارای منظره چشم‌نوازی است. در فضای جالب این باغ اشیایی برای تماشا وجود دارد که دیدن آنها خالی از لطف نیست:

ساعت آفتابی

ساعت آفتابی یکی از ابزارهای سنجش زمان است که در محوطه باغ موزه می‌توانید آن را مشاهده کنید. این ساعت حدود 5500 سال پیش اختراع شد و دارای یک چوب عمودی به نام شاخص است. هنگامی که آفتاب به شاخص می‌تابد سایه‌ای را بر روی سطح افقی می‌اندازد که اندازه آن زمان را مشخص می‌کند. جالب است بدانید ساعت‌های آفتاب تا قرن 18 میلادی در اروپا استفاده می‌شدند و هنوز هم بر دیوارهای کلیسا و خانه‌های قدیمی از نمونه‌های این ساعت‌ها وجود دارد. ساعت‎‌های کوچک آفتابی برای سفر کاربرد داشتند.

ساعت آبی

ساعت آبی یکی دیگر از ساعت‌هایی است که در گذشته کاربرد زیادی داشته است. این ساعت از طریق جریان یکنواخت آب عمل می‌کند. ساعت آبی دارای یک ظرف درجه‌بندی شده است که آب به صورت قطره قطره از سوراخ پایین ظرف خارج می‌شود و سطح آب باقی مانده زمان را مشخص می‌کرد. از این ساعت در مصر باستان برای اندازه‌گیری زمان به هنگام صحبت‌کردن در دادگاه‌ها استفاده می‌کردند.

ساعت آبی مکانیکی

ساعت آبی مکانیکی بعد از ساعت آبی اختراع شد. در این ساعت آب از مخزن بالا به مخزن پایین می‌ریزد و سطح آب در مخزن پایینی بالا می‌آید. در این مخزن چوبی دندانه‌دار قرار می‌دادند که در انتهای آن چوب‌پنبه‌ای قرار داشت که با بالا آمدن سطح آب، چوب‌پنبه به سمت بالا کشیده می‌شد و چوب دندانه‌دار بالا می‌آمد. سپس دندانه‌های چوب با چرخ‌دنده درگیر می‌شد و عقربه را برای نشان‌دادن زمان به حرکت در می‌آورد.

ساعت روغنی

یکی دیگر از ساعت‌هایی که در گذشته کاربرد زیادی داشته ساعت روغنی است. این ساعت مخزن مدرجی دارد که در آن روغن مخصوصی می‌ریختند. در این ساعت فیتیله‌ای قرار داشت که پس از روشن‌شدن از روغنی که در مخزن بود به عنوان سوخت استفاده می‌کرد. سپس زمان بر اساس میزان روغن باقی‌مانده و توسط درجه‌های روی مخزن سنجیده می‌شد. ساعت روغنی هم زمان را نشان می‌داد و هم در شب به عنوان وسیله روشنایی کابرد داشت.

ساعت طنابی

ساعت طنابی یک نوع دیگر از ساعت است که از طریق سوخت کار می‌کرد و از تعدادی طناب تشکیل می‌شد. طناب‌ها گره‌هایی در فواصل مساوی داشتند که به نوعی نشان‌دهنده درجه زمان بودند. با سوختن طناب گره‌ها از بین می‌رفت و بر اساس گره‌های باقی‌مانده زمان را می‌سنجیدند.

ساعت شمعی

برای استفاده از این ساعت در گذشته بدنه شمع را درجه‌بندی می‌کردند. هنگام روشن کردن شمع از طریق آب‌شدن آن از درجه‌های باقی‌مانده و از بین رفته زمان را می‌سنجیدند.

ساعت شنی

در این ساعت شن‌ها از مخزن بالایی و از طریق سوراخی باریک به مخزن پایین منتقل می‌شدند که با استفاده از میزان شن مخزن‌ها زمان را این ساعت مشخص می‌کرد. ساعت شنی مناسب اندازه‌گیری بخش‌های کوتاهی از زمان و مقدار ثابت آن مفید هستند.

قایق اژدها

قایق اژدها یکی دیگر از دیدنی‌های موزه زمان است که این قایق در واقع یک نوع ساعت سوختی مخصوص چینی‌هاست. این ساعت شبیه قایق است که در قسمت میانی قایق شمعی به صورت خوابیده قرار دارد و در راستای قایق نیز وزنه‌هایی با فاصله‌ی معین آویزان شده‌اند. با سوختن شمع و نزدیک‌شدن شعله به هر ریسمان باعث سوختن می‌شد که آن وزنه‌ها هم به درون ظرف فلزی زیر قایق می‌افتادند و صدای دنگ دنگ ایجاد می‌کردند. در نهایت از طریق تعداد وزنه‌ها و صدای دنگ دنگ، زمان را مشخص می‌کردند.

معرفی بخش‌های مختلف ساختمان موزه

طبقه اول، ساعت‌های قدیمی اروپایی

طبقه اول موزه تماشاگه زمان شامل ساعت‌های قدیمی اروپایی از قرن هفدهم تا بیستم میلادی است که بخشی از صنعت ساعت‌سازی در طبقه اول به نمایش گذاشته شده است. شما می‌توانید با ساعت‌های مکانیکی وزنه‌ای و کوکی آشنا شوید و نمونه‌هایی مانند ساعت‌های آونگی، شاهینی، رومیزی، دیواری و ایستاده را تماشا کنید. در این بخش ساعت‌های زیادی نگاه بینندگان را به خود خیره می‌کند چرا که این ساعت‌ها به شکلی هنرمندانه و ظریف تزئین شده‌اند و این نشان دهنده اهمیت تزئینات ساعت در گذشته است. 

از دیدنی‌های این طبقه می‌توان به ساعت‌های سبک لویی شانزدهم و ناپلئون سوم، ماکت ساعت همراه با موتور قدیمی و دیگر موارد اشاره کرد که هر کدام ظاهری متفاوت و خاص دارند. جالب است بدانید در این ساعت‌ها تلفیقی از هنرهای مختلف همچون مجسمه‌سازی، میناکاری و معرق به کار رفته است. برخی از ساعت‌هایی که در طبقه اول مشاهده می‌کنید، شامل هدایایی است که رجال سیاسی در سفرهایشان دریافت کرده‌اند و برخی دیگر جزو اموال شخصی افراد بوده است.
یکی از ساعت‌های مهم و ارزشمند موجود در طبقه اول، ساعت طاقچه‌ای است که در قورخانه تهران ساخته شده است و قدمت این ساعت به سال 1313 خورشیدی باز می‌گردد. در ظاهر این ساعت قدیمی تصویر حکاکی‌ شده پهلوی اول خودنمایی می‌کند. اثر جالب  دیگر در این بخش، ساعتی از جنس برنز و ساخت کشور فرانسه است که پوشش آب طلا دارد. این ساعت با ارزش یک نوع ساعت طاقچه‌ای و رومیزی است که به قرن 19 میلادی تعلق دارد. از نظر سیستم داخلی این ساعت از نوع ساعت‌های کوکی، فنری و ماه کوک (یعنی ماه به ماه باید کوک شود) به شمار می‌رود. این ساعت ظاهر متفاوت و خاصی دارد چرا که پیکره‌ای از هومر (شاعر حماسه‌سرای یونانی) بر روی این ساعت نقش بسته و به سبک لویی شانزدهم تزئین شده است.

تنها زیبایی این بخش به ساعت‌های موجود در آن نیست؛ سرتان را که بالا بگیرید و سقف را تماشا کنید هوش از سرتان می‌‌رود، زیرا گچ‌بری‌های هنرمندانه‌ای در سقف موجود است. تزئینات سقف به گونه‌ای است که بر اساس اسناد موجود، استادان گچ‌بری به صورت خوابیده این تزئینات را انجام داده‌اند.

اتاق اصفهانی‌ها

در طبقه اول موزه تماشاگه زمان اتاقی وجود دارد که به عنوان اتاق اصفهانی‌ها مشهور است. نوع گچ‌بری منحصر به فردی که در این اتاق استفاده شده به تنگ‌بری معروف است. در این نوع گچ‌بری اشکال عمیقی به شکل ظروف و تنگ با گچ ایجاد می‌شود. علت این که نام این اتاق به اصفهانی‌ها مشهور شده است به دلیل طراحی آن است که از اتاق موسیقی کاخ عالی قاپوی اصفهان و دیگر بناهای دوره صفوی اقتباس شده است. سقف این اتاق زیبا نیز با طرح فرش اصفهان تزئین شده است. جالب است بدانید 99 درصد سقف اتاق از مس و یک درصد آن از طلاست. کار تزئینات این اتاق از سال 1353 آغاز شد و تا سال 1356 پایان یافت. مینیاتوریست این اتاق «جواد رستم» نام داشت و معماران اتاق سه برادر هنرمند به نام آقایان روحانی بودند.

طبقه دوم، آثار هوشنگ فروتن

حالا نوبت طبقه دوم موزه است که می‌توانید در این بخش از موزه آثار هوشنگ فروتن را بازدید کنید. آثار هنرمندانه این هنرمند بزرگ طرفدارهای زیاد دارد چرا که از قطعات ساعت و ساعت‌های بلااستفاده قدیمی در آثار خود استفاده کرده است. در واقع هوشنگ فروتن با استفاده از قطعه‌های ساعت برای ساخت نوعی کلاژ بهره برده و هنر خاصی را به جهان معرفی کرده است. هوشنگ فروتن ساخت این آثار منحصر به فرد را از سال 1376 خورشیدی آغاز کرده و در طی زمان خلاقیت بیشتری به کار برده است. آثار خاص او به خارج از کشور هم راه یافته و در سال‌های 2013 و 2014 میلادی در برخی از شهرهای آمریکا به نمایش درآمده‌ است.

ابزار تعمیر ساعت

در طبقه دوم علاوه‌بر آثار هوشنگ فروتن، ویترین مدوری را می‌بینید که در آن ابزار تعمیر ساعت را در معرض تماشا قرار داده‌اند. بر اساس فهرست موجود در کنار ویترین می‌توان به برخی از ابزار ساعت مانند عقربه کش، چاقوی ساعت‌سازی، سوزن روغن‌زنی، آچار ساعت‌ساز، سمبه و سمبه‌دان، چفت، سوهان، ابزار باز کردن قاب پشت ساعت، فرچه، چکش، انبردست، طلق کش، دم باریک و سیم‌چین اشاره کرد.

ساعت‌های مچی، جیبی و سفارشی

ساعت‌های مچی، جیبی و سفارشی بخش دیگری از آثار جالب طبقه دوم موزه هستند. در این بخش از موزه یک ساعت کارت‌زنی ساخت شرکت آمریکایی سیمپلکس (Simplex) وجود دارد که گفته شده این ساعت به راه‌آهن تعلق داشته است. در اواخر قرن 18 میلادی مشاغل در کارخانه‌ها افزایش پیدا کرد بنابراین ساعت‌هایی برای ثبت ورود و خروج ساخته شدند. از کمپانی‌های مشهور در این زمینه می‌توان به کمپانی‌های باندی (Bundy) و دی (Dey) اشاره کرد. در آن زمان هر کارمند یک کلید مخصوص داشت و هنگام ورود و خروج آن کلید را در سوراخ جلوی ساعت فرو می‌کردند. سپس شماره حک شده بر روی کلید به همراه زمان بر روی نوار کاغذی داخل دستگاه ثبت می‌شد و در پایان گزارشی از آن به دست می‌آمد.

ساعت‌های قاجاری

تعداد دیگری از ساعت‌های به نمایش در آمده در این بخش به خاندان پرآوازه قاجار تعلق دارد. از ساعت‌های قاجاری مهم این طبقه می‌توان به ساعت آفتابی ناصرالدین شاه، ساعت احمدشاه قاجار و ساعت مظفرالدین شاه اشاره کرد.

اسناد و ابزار سنجش روز، ماه و سال

بخش دیگری از طبقه دوم موزه به اسناد و ابزار مربوط به گاه‌شماری جلالی و پیشینه آن در ایران تعلق دارد. در این قسمت ابزارهایی همچون اسطرلاب دیده می‌شود که از ابزارهای قدیمی نجوم است و از آن به عنوان یک تقویم دائمی یاد می‌شود. در گوشه‌ای از این بخش کره سماوی یا کره آسمان را مشاهده می‌کنید که در واقع یک کره‌ی فرضی و هم مرکز با زمین است و در گذشته نیز از آن برای سنجش زمان استفاده می‌کردند. همچنین در این بخش ماکت قدیمی‌ترین سند تاریخدار ایرانی (کتیبه بیستون) در برابر دیدگان شما قرار می‌گیرد.

از میان تقویم‌های قومی و مذهبی این بخش می‌توان به تقویم عبری سال 5708 عبرانی برابر با 1326 خورشیدی، تقومی ارامنه سال 1950 میلادی برابر با 1329 خورشیدی، تقویم قومی کردی سال 1366 خورشیدی، تقویم زرتشتی سال 3712 دینی زرتشتی برابر با 1353 خورشیدی و دیگر موارد اشاره کرد.

ساعت‌های افراد مشهور

بخش دیگری از طبقه دوم به کلکسیونی جذاب از ساعت‌های افراد مشهور تعلق دارد که خود آن‌ها را به موزه زمان اهدا کرده‌اند. از ساعت‌های اهدایی ارزشمند این بخش می‌توان به ساعت بزرگانی همچون جمشید مشایخی، محمدعلی کشاورز، داوود رشیدی، احترام برومند، مصطفی رحماندوست، امین‌اله رشیدی، دکتر حسابی، شهید آوینی، دکتر پرویز کردوانی و شهید مهدی باکری اشاره کرد.

موزه تماشاگه زمان رستوران

یکی از امکانات خوب و قابل‌توجه در موزه زمان کافه رستوران ریبار است که جزو بهترین کافه‌های فضای باز تهران به شمار می‌رود. طراحی زیبا و دلنشین این کافه و منظره تماشایی ساختمان آبی موزه زمان لحظات لذت‌بخشی را برای شما خلق می‌کند. محیط این کافه به گونه‌ای طراحی شده است که پذیرای حدود 60 نفر باشد و همچنین فاصله میزها در کافه به شکلی قرار گرفته که فضای شخصی شما کاملا حفظ می‌شود. منوی کافه بسیار متنوع است و شما در کافه رستوران ریبار می‌توانید بهترین و باکیفیت‌ترین نوشیدنی‌ها و غذاها را نوش‌جان کنید. این کافه مناسب هر سلیقه و سن‌وسالی است.

صبحانه‌های معروف کافه ریبار

شهرت کافه ریبار در تهران بخاطر صبحانه‌های خوشمزه آن است که حسابی طرفدار دارد. شما می‌توانید همراه با عزیزان خود یک صبحانه خوشمزه در فضای جذاب و زیبای محوطه موزه نوش‌جان کنید. از دیگر خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های فوق‌العاده این کافه می‌توان به پنه الفردو و سالاد سزار اشاره کرد. منوی صبحانه این کافه شامل منوی سرد و گرم است و تنوع‌ غذاهای آن زیاد نیز است.

• آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، ابتدای زعفرانیه، داخل موزه زمان
• شماره تماس: 02122182951

دیدنی‌های اطراف موزه تماشاگه زمان

خوشبختانه در اطراف موزه تماشاگه زمان جاذبه‌های گردشگری جذاب و متنوعی وجود دارد که از می‌توان به باغ فردوس و موزه سینما، امامزاده صالح و بازار تجریش اشاره کرد.