منارجنبان اصفهان؛ با اسرار مناره‌های لرزان آشنا شوید!

منارجنبان اصفهان یکی از عجیب‌ترین جاهای دیدنی اصفهان است؛ سازه‌ای آجری در دل یک باغ زیبا که در نگاه اول کاملا معمولی به‌نظر می‌رسد اما هیچ‌چیزش معمولی نیست! اگر وارد یکی از مناره‌ها شوید، دست‌های‌تان را به دوطرف بچسبانید و کمی فشار بیاورید، علاوه‌بر مناری که در آن هستید، منار دوم و درنهایت کل ساختمان، بدون ریختن حتی یک آجر، به‌وضوح همراه شما می‌جنبد.

تاکنون بحث‌های زیادی درباره علت جنبیدن منارهای این سازه شکل گرفته شده‌ اما هنوز هیچ توضیحی نتوانسته‌است از حیرت تماشاگرانِ استقامت این بنای تاریخی بکاهد. در مقاله پیش‌رو، منار جنبان را تمام‌وکمال معرفی می‌کنیم؛ تاریخچه، معماری، علت لرزش، راهنمای دسترسی و بازدید. خودتان را برای یک لرزه کاملا بی‌خطر آماده کنید!

آن‌چه در این مقاله درباره منارجنبان اصفهان می‌خوانید:

• منارجنبان اصفهان کجاست؟
• راهنمای بازدید از منارجنبان اصفهان
• معرفی منارجنبان اصفهان
• منارجنبان چگونه کار می‌کند؟
• راز منارجنبان؛ علت دوام این سازه چیست؟
• تاریخچه منارجنبان اصفهان
• معماری منارجنبان اصفهان

منارجنبان اصفهان کجاست؟

📌 آدرس منارجنبان اصفهان: محله کارلادان، بولوار آتشگاه، بین خیابان نبوی‌منش و کوچه هشتم شهریور

مسیر منارجنبان اصفهان

از میدان نقش جهان -معروف‌ترین نقطه شهر اصفهان- تا برج منارجنبان، حدود 10کیلومتر فاصله است که با خودرو، بین 30 تا 35دقیقه طول می‌کشد. اگر با خودروی شخصی سفر می‌کنید، راهنمای زیر کمک‌تان می‌کند. اگر هم از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کنید، تاکسی‌های خطی و اینترنتی، شما را از هر مبدأیی به محل منارهای لرزان شهر می‌رسانند.

• از میدان نقش‌جهان وارد خیابان سعدی شوید و مسیرتان را در خیابان بهشتی‌نژاد ادامه دهید.
• بعد از رسیدن به دوراهی، به سمت راست بپیچید تا به میدان دروازه دولت برسید.
• از خروجی دوم میدان دروازه میدان دولت خارج شوید و مسیرتان را در خیابان باب‌الرحمت درپیش بگیرید.
• بعد از رسیدن به چهارراه، به سمت چپ بپیچید، وارد خیابان شمس‌آبادی شوید و این خیابان را تا رسیدن به چهارراه بیمارستان چمران ادامه دهید.
• در چهارراه، مسیرتان را به‌سمت خیابان شیخ بهائی تغییر دهید.
• مسیر را مستقیم ادامه دهید و از چهارراه صارمیه بگذرید تا وارد بولوار آتشگاه شوید. پنج کیلومتر در این بولوار برانید تا به منارجنبان برسید. 

✈ سفر امن و بی‌دغدغه با خرید بلیط هواپیما اصفهان از یوتراوز ✈

راهنمای بازدید از منارجنبان اصفهان

سال‌های قبل این امکان وجود داشت که خودتان از راه‌پله‌های ایوان بالا بروید و مناره‌ها را تکان دهید. اما از آن‌جایی که تعداد بازدیدکننده‌ها هر روز درحال افزایش و تحرک مناره‌ها بیش‌اندازه شده‌بود، این نگرانی به‌وجود آمد که تکان‌های مداوم باعث فرسودگی بنا و درنهایت تخریب آن شوند. درحال‌حاضر، تنها در ساعات مشخصی می‌توانید پدیده منارهای جنبان را مشاهده کنید.

ساعت بازدید منارجنبان اصفهان

درهای منارجنبان اصفهان، هر روز -به‌جز در ایام سوگواری- از ساعت 08:00 تا 18:00 عصر باز است. اما اگر می‌خواهید حرکت مناره‌ها را مشاهده کنید، باید در ساعات خاصی از روز به این مکان دیدنی مراجعه کنید.

• ساعت حرکت مناره‌ها در صبح: 10:30 و 12:00
• ساعت حرکت مناره‌ها در ظهر و عصر: 13:30، 15:00 و 16:00

قیمت بلیط ورودی منارجنبان اصفهان

• گردشگران ایرانی: 5 هزار تومان
• گردشگران خارجی: 50 هزار تومان

معرفی منارجنبان اصفهان

منارجنبان اصفهان، به انگلیسی: shaking minarets، بقعه‌ای با دو مناره‌ است که روی مزار فردی به‌نام «عمو عبدالله کارلادانی» -پارسایی در قرن هفتم هجری- ساخته شده‌است. منارجنبان اصفهان، تنها مناره محرک در ایران و در دنیا نیست. از نمونه‌های دیگر این سازه در ایران، «منارجنبان خرانق» در استان یزد است. اما آن‌چه منارجنبان اصفهان را مشهور کرده این است که خلاف سایر سازه‌های مشابه، با تکان‌خوردن یک مناره، مناره دیگر و پس از آن کل ساختمان به لرزه درمی‌آید و لرزش کاملا محسوس است. 

منارجنبان چگونه کار می‌کند؟

منطقی‌ترین علتی که تاکنون برای توضیح مناره‌های جنبان ارائه شده، نظریه‌ «رزونانس» یا «تشدید» است. این نظریه این‌گونه تعریف می‌شود: «هنگامی که فرکانس یک نیروی متناوب اعمالی به یک سیستم، مساوی یا نزدیک به فرکانس طبیعی آن سیستم باشد، افزایش دامنه اتفاق می‌افتد.» 

به‌طورساده‌، اگر یک سیستم را درمعرض ارتعاش اجباری خارجی قرار بدهیم و این فرکانس با فرکانس طبیعی سیستم برابر باشد، موجب رزونانس یا تشدید دامنه می‌شود. مثلا وقتی کودکی درحال تاب‌بازی است، نیرویی برابر با فرکانس طبیعی تاب به آن وارد می‌کند و بدون صرف انرژی زیاد، به‌طور مداوم دامنه حرکت خود را افزایش می‌دهد. علت لرزش منارجنبان اصفهان هم با این پدیده توجیه‌پذیر است؛ این سازه، مناره‌هایی کاملا مشابه به‌لحاظ اندازه و وزن دارد (فرکانس طبیعی یکسان) و با لرزش یکی، دیگری هم به لرزه می‌افتد.

🎥 ویدئویی 3دقیقه‌ای از تکان خوردن منارجنبان اصفهان ببینید. 🎥

راز منارجنبان؛ علت دوام این سازه چیست؟

حتی اگر با دلایل علمی قانع شویم که منارجنبان چگونه کار می‌کند، باز هم استقامت این بنا موجب حیرت‌مان می‌شود. دلایلی که برای استواری منارجنبان عنوان می‌شود، از این قرار است:

🔸مناره‌های برج منارجنبان با مصالح و حالتی ارتجاعی ساخته شده‌اند.

🔸مصالحی که در ساخت این بنا استفاده شده‌است، چسبندگی دارند.

🔸در بعضی از قسمت‌های سازه، تیرآهن‌هایی به‌صورت ضربدری کار گذاشته شده‌است که هنگام زلزله، وظیفه انتقال ارتعاش به کل ساختمان را دارند. 

🔸بین دیوارهای بنا، فضاهای خالی تعبیه شده‌است تا هنگام لرزش، فضای لازم برای ارتعاش وجود داشته‌باشد.

تاریخچه منارجنبان اصفهان

حدس تاریخ‌شناسان درباره قدمت منارجنبان، از سنگ مزار فردی‌ که در این بقعه خفته و بالاتر معرفی‌اش کردیم، نشئت گرفته‌است. بر همین اساس، تاریخچه منارجنبان، توضیح داده می‌شود.

• تاریخ روی سنگ مزار «عبداالله کارلادانی»، سال 716 هجری قمری برابر با 695 هجری شمسی ثبت شده‌است.
• قرن هفتم، دوره حکومت «سلطان محمد خدابنده الجایتو ایلخان»، از فرمانروایان مغول مسلمان بود.
• ساختار بنا در دوره‌های دیگر تکمیل شده‌است؛ ساخت مناره‌ها و برخی از تزئینات را به دوره صفویان نسبت داده‌اند.

معماری منارجنبان اصفهان

هیچ سند تاریخی موثقی وجود ندارد که براساسش بتوانیم بگوییم معمار منارجنبان کیست. با این‌حال ساخت این بنا بین مردم محلی، به «شیخ بهایی» نسبت داده می‌شود. ویژگی‌های معماری منارجنبان یا آن‌طور که اصفهانی‌ها می‌گویند، «منار جنبون» را در ادامه می‌خوانید. 

• عمارت منارجنبان اصفهان، بنای تک‌ایوانی به ارتفاع 10متر است که 2 ستون به‌صورت مناره، از دو طرف آن بالا رفته‌اند.
• هر کدام از مناره‌ها، 7.5متر ارتفاع دارند و در فاصله 9متری از هم ساخته شده‌اند.
• در کل بنا، سبک معماری مغولی مشهود است، به‌ویژه در تزئینات کاشی‌کاری ایوان.
• کاشی‌های فیروزه‌ای‌رنگ در دو لنگه طاق و اطراف ایوان به‌کار رفته‌است که شکل ستاره چهارپر دارند.
• در زیر قوس‌های اصلی بنا، کاشی‌کاری‌هایی با فرم صلیبی دیده می‌شود.
• بر روی ساقه مناره‌ها، ترکیب کاشی‌های ریز با آجر به اشکال زیگزاگی و افقی به‌چشم می‌خورد.
• درگاه کوچکی در ایوان وجود دارد که به یک راه‌پله مارپیچ با 17 پله می‌رسد و انتهای آن‌ به پشت‌بام و مناره‌ها ختم می‌شود.
• بخش شاخص دیگری در معماری منارجنبان اصفهان، چله‌خانه است؛ دو اتاقک که در گذشته محلی برای چله‌نشینی عرفا و زاهدان بوده‌ست.

سخن آخر

منار جنبان، بقعه‌ای آجری‌ست که در قرن هفتم هجری قمری روی مزار زاهدی به‌نام «عبدالله کارلادانی» ساخته شده‌است. معماری رازآلود این سازه و دوام آوردنش درطول قرن‌ها، مایه شهرت و شگفتی همگان شده‌است. در مقاله حاضر، از راز مناره‌های لرزان اصفهان پرده برداشته‌ایم. اگر قصد سفر به نصف‌جهان را دارید، روی ما حساب کنید. شماره تماس 24ساعته 1548، راه ارتباطی شما با کارشناسان یوتراوز است.

سوالات متداول

منارجنبان در کجای اصفهان قرار دارد؟

منارجنبان در محله کارلادان، بولوار آتشگاه، بین خیابان نبوی‌منش و کوچه هشتم شهریور قرار دارد.

سازنده منارجنبان کیست؟

هنوز مشخص نیست منارجنبان اصفهان را چه کسی ساخته‌است اما مردم عقیده دارند که مناره‌های ساختمان، توسط شیخ بهایی، دانشمند بزرگ ایرانی، بنا شده‌اند.

منارجنبان چه ساعتی تکان می خورد؟

برای دیدن لرزش مناره‌ها، هر روز -به‌جز ایام سوگواری- در ساعات 10:30، 12:00، 13:30، 15:00 و 16:00 به این جاذبه مراجعه کنید.

علت ساخت منارجنبان چه بوده‌است؟

با توجه به مدفون بودن عارفی به‌نام «عبدالله کارلادانی» در منارجنبان اصفهان، به‌نظر می‌رسد علت ساخت این بنا، ایجاد آرامگاهی برای ایشان بوده‌است.