درخت سبز کیش؛ سرنوشت غم‌انگیز درخت 500 ساله

«درخت سبز کیش خشک شد.». این خبر تأسف‌بار اردیبهشت‌ 1402 منتشر شد و کاممان را تلخ کرد. این درخت که حدود پنج قرن عمر داشت و جاذبه‌‌ای دوست‌داشتنی در جزیره به‌ شمار می‌رفت، قربانی هرس غیراصولی شد. 

در مقاله حاضر، داستان درخت انجیر معابد کیش را از گذشته تا امروز روایت می‌کنیم و از ویژگی‌های اسرارآمیزش سر درمی‌آوریم و به افسانه‌هایی نگاهی می‌اندازیم که درباره تقدس این درخت شنیده می‌شود.

درخت سبز کیش کجاست؟

📌 آدرس درخت کهنسال کیش: بلوار میرمهنا، میدان المپیک، بلوار المپیک، خیابان درخت سبز

✈ بلیط هواپیما مشهد کیش ✈

پارک درخت سبز کیش

پیش‌از اینکه به قصه درخت انجیر معابد، از پرماجراترین جاهای دیدنی کیش، گوش بدهیم، به بوستانی به همین نام در جزیره نگاهی می‌اندازیم. پارک درخت سبز کیش تفرجگاهی است که در اطراف این درخت کهنسال ساخته شده‌ است. 

گرچه حالا از آن درخت سرسبز زیبا به‌جز تنه و شاخه‌هایی خشک چیزی به‌ جا نمانده‌ است، هنوز می‌توان روی پارک به‌عنوان محلی برای دورهمی‌های خانوادگی حساب کرد. امکانات پارک درخت سبز کیش از این‌ قرارند: 

• مسیرهای پیاده‌روی
• آلاچیق
• نمازخانه
• بوفه و غذاخوری‌های فصلی
• فضای مخصوص باربیکیو

داستان درخت سبز جزیره کیش

پیشینه درخت سبز کیش را به دوره ایلخانان مغول یا تیموریان متعلق می‌دانند. گفته می‌شود در این دوره، تعدادی درخت انجیر معابد با نام بومی «لور» از جنوب‌شرق آسیا به مناطق جنوبی ایران آورده شدند. این درخت‌های کمیاب به‌سرعت به اقلیم مناطق گرمسیری کشور خو گرفتند و جای خودشان را در زندگی مردم این منطقه پیدا کردند.

از درخت بودا در هند تا درخت آرزوها در جزیره

درخت سبز کیش، تنها درخت انجیر معابد جزیره نیست؛ اما از درختان دیگر محبوب‌تر و سرشناس‌تر است. عمر طولانی این درخت و سابقه قداستش، لورِ سابقا تماشایی را به درختی افسانه‌ای تبدیل کرده‌ است. 

مردم کیش باور دارند این درخت آرزوهایشان را برآورده می‌کند؛ ازاین‌رو، در گذشته درخت سبز مملو از تکه‌پارچه‌هایی بود که به امید تحقق رویاها به شاخه‌هایش گره زده شده‌ بودند تا اینکه برای محافظت از درخت پارچه‌ها و نخ‌ها از شاخه‌هایش جدا شدند و حصاری به دور آن کشیده شد.

پیش‌تر به سابقه تقدس درخت سبز اشاره کردیم. منظور از این پیشینه، باور جهان‌شمول به مقدس‌بودن درخت انجیر معابد است که به جنوب ایران محدود نمی‌شود و در واقع، ریشه‌اش به هند می‌رسد. افسانه‌ها می‌گویند که بودا زیر درخت انجیر به روشن‌بینی رسید. دلیل نام‌گذاری درخت به «انجیر معابد» هم همین داستان افسانه‌ای است.

🔸 رزرو اتاق با تخفیف ویژه در هتل های کیش 🔸

حقایق جالب درباره درخت انجیر معابد

درخت انجیر معابد که جزو درختان قدیمی ساکن زمین است، فرم بسیار جالبی دارد و اصلا بعید نیست که قابلیت‌های زیستی‌اش باعث شکل‌گیری باورهای افسانه‌ای درباره آن شده‌ باشد.

• رشد شاخه‌های انجیر معابد این درخت را منحصربه‌فرد کرده‌ است؛ زیرا بعضی از شاخه‌ها به ریشه هوایی تبدیل می‌شوند و تعدادی به‌سمت زمین رشد می‌کنند و جزئی از تنه می‌شوند.
• درخت انجیر معابد نوعی انجیر زینتی است که عمری چندصدساله دارد و به‌ نام‌های انجیر پرتغالی و هندی هم شناخته می‌شود. 
• درخت انجیر معابد برگ‌هایی چرمی و میوه‌ای فندق‌شکل به‌ نام «رطب لور» دارد که به خاصیت دارویی‌اش معروف است و به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر می‌شود.
• پرنده‌ها به رشد درختان انجیر معابد کمک می‌کنند. پرندگانی که از میوه این درخت تغذیه می‌کنند، دانه آن را در فضله‌شان حمل و در جاهای مختلف پراکنده می‌کنند. 
• درخت انجیر معابد جزو درختان مرتفع جنگل‌های بارانی‌ است که ارتفاعش به 30 متر هم می‌رسد. این درخت همیشه‌سبز دربرابر باد و آفات مقاوم است و دوره خزان کوتاه‌مدت 30 روزه دارد.

دلایل خشک‌شدن درخت انجیر معابد کیش

پیش‌تر اشاره کردیم که درخت سبز در کیش براثر هرس به‌شیوه غیراستاندارد خشک شده‌‌ است. باوجوداین، بررسی‌ها نشان می‌دهند که عوامل مختلفی در این زمینه تأثیرگذار بوده‌اند؛ ازجمله: 

• در یک دهه گذشته، افزایش چاه‌‎های غیرمجاز میزان آب سفره‌های زیرزمینی و دسترسی ریشه‌های درخت به آب را کاهش داد و درخت کهنسال کیش درنتیجه کم‌آبی به بیماری قارچی مبتلا شد.
• در سال 1400، گروهی ناشناس روی ریشه و تنه درخت انجیر معابد کیش گازوئیل ریختند و روند نابودی این میراث طبیعی را تشدید کردند.
• درنهایت در سال 1402، هرس غیراصولی شرکت «عمران، آب و خدمات کیش» ضربه آخر را به تنه تنومند این درخت سبز زد و باعث خشکی‌اش شد.

عکس درخت سبز کیش

حالا که درخت سبز کیش را از دست داده‌ایم، تنها می‌توانیم به‌ مرور تصاویرش اکتفا کنیم. در ادامه، عکس‌هایی از این درخت پیش و پس‌از خشک‌شدن را می‌بینید.

درخت انجیر معابد کیش با نخ و پارچه‌های آرزو

درخت سبز کیش پیش‌از خشک‌شدن

وضعیت فعلی درخت سبز (لور) کیش

سخن آخر

اگر تا پیش از دهه 1400 به جزیره سفر کرده‌ باشید، احتمالا فرصت دیدار با درخت سبز کیش را داشته‌اید؛ انجیر معابدی کهنسال که بومی‌ها مقدسش می‌دانند. این درخت افسانه‌ای که قرن‌ها پیش از جنوب‌شرق آسیا به ایران آورده شد، با همه تنومندی و ویژگی‌های کم‌نظیرش، سال 1402 از بین رفت. در این مقاله، داستان این درخت را روایت کرده‌ایم.

سوالات متداول

هزینه بازدید از درخت سبز کیش چقدر است؟

در سال‌های گذشته، بازدید از درخت انجیر معابد کیش رایگان بود و همچنان رایگان است؛ ولی این درخت در سال 1402 خشک شد.

دلیل خشک‌شدن درخت سبز کیش چیست؟

این درخت درنتیجه کم‌آبی به نوعی بیماری قارچی مبتلا شد و درنهایت به‌دلیل هرس غیراصولی از بین رفت. 

جاهای دیدنی نزدیک درخت سبز کیش کدام‌‌ا‌ند؟

شهر زیرزمینی کاریز، آب‌انبار تاریخی، شهر باستانی حریره و پایاب کیش، جاذبه‌های نزدیک درخت سبز جزیره هستند.