باغ خزندگان اصفهان؛ دنیایی شگفت‌انگیز از خزنده‌ها

در دل پارک جنگلی ناژوان، جایی میان سایه‌های درختان سر‌به‌فلک‌کشیده و آواز پرندگان، باغی پنهان شده است که از سال ۱۳۹۱ درهایش را به روی کنجکاوی انسان برای شناخت دنیای خزندگان گشود. ایده شکل‌گیری این باغ نه از دل سرگرمی، بلکه از دل آگاهی برخاسته است؛ تلاشی برای اینکه مارها و هم‌نوعانشان دیگر چهره‌های ترسناک قصه‌ها نباشند؛ بلکه به‌عنوان مهره‌هایی مهم در چرخه حیات شناخته شوند. در مطلب حاضر، به‌طور کامل با باغ خزندگان اصفهان آشنا خواهیم شد.

آشنایی کلی با باغ خزندگان اصفهان

با بهره‌گیری از فضایی آموزشی و ایمن، باغ خزندگان اصفهان به یکی از مقاصد محبوب خانواده‌ها و ازجمله مکان‌های تفریحی مناسب برای کودکان در اصفهان تبدیل شده است. در این باغ، آموزش و هیجان دست‌به‌دست هم می‌دهند و کودکان می‌توانند زیر سقف شیشه‌ای ویواریوم‌ها، موجوداتی را تماشا کنند که پیش‌تر فقط در کتاب‌ها یا مستندها دیده بودند. از نقش بی‌بدیل مارها در کنترل آفت‌های کشاورزی تا کاربردهای علمی و پزشکی زهرشان، همه‌و‌همه در این مجموعه فرصتی یافته‌اند تا از پرده ترس و سوءتفاهم بیرون آیند و در نگاه بازدیدکنندگان، به موجوداتی ارزشمند تبدیل شوند.

در این باغ، ۲۵ ویواریوم بزرگ و ۱۲ ویواریوم کوچک تعبیه شده است؛ اتاقک‌هایی شیشه‌ای با طراحی دقیق که میزبان خزندگان سمی و نیمه‌سمی و غیرسمی از نقاط مختلف جهان هستند. ویواریوم‌ها نه‌تنها زیستگاهی کنترل‌شده‌اند؛ بلکه به مخاطبان اجازه می‌دهند تا بدون ترس، از فاصله‌ای نزدیک با این جانداران آشنا شوند. این مجموعه روی زمینی که شهرداری اصفهان در اختیارش قرار داده، جان گرفته است و بسیاری از خزندگان آن را علی غلامی‌ارجنکی، چهره‌ای شناخته‌شده در دنیای خزنده‌شناسی و ملقب به «سلطان مار ایران»، اهدا کرده است.

اطلاعات تماس و مسیر دسترسی باغ خزندگان اصفهان

دسترسی به باغ خزندگان آسان‌تر از آن چیزی‌ است که فکرش را بکنید. اگر با خودرو شخصی سفر می‌کنید، کافی‌ است از مرکز شهر به خیابان جهاد بروید و از آنجا وارد بزرگراه خیام شوید. مسیرتان را به‌سمت جنوب ادامه دهید تا به بزرگراه میرزا‌کوچک‌خان برسید. پیش‌از رسیدن به بزرگ‌راه حبیب‌اللهی، خروجی سمت راست را انتخاب کنید و در نخستین میدان به چپ بپیچید تا وارد بلوار الفت شوید. این مسیر شما را مستقیماً به پارکینگ پارک جنگلی ناژوان خواهد رساند. پس‌از پارک خودرو، تنها چند قدم با دنیای خزندگان فاصله خواهید داشت.

برای کسانی که حمل‌ونقل عمومی را ترجیح می‌دهند، گزینه‌هایی فراهم است. با استفاده از خط اتوبوس ۲۲ (میدان جمهوری به ترمینال زاینده‌رود) تا ایستگاه پل وحید یا خط ۴۰ (هتل پل به شهرک امیریه) تا ایستگاه میرزاکوچک‌خان بروید. از این ایستگاه‌ها، با حدود ۱۵ دقیقه پیاده‌روی می‌توانید خودتان را به ورودی پارک ناژوان برسانید؛ جایی که باغ خزندگان با آغوشی از شیشه و راز، در انتظارتان است. برای خرید بلیط اتوبوس تهران به اصفهان و مسیر برعکس، به وبسایت یا اپلیکیشن یوتراوز می‌توانید مراجعه کنید.

آدرس باغ خزندگان اصفهان: اصفهان، میدان سهروردی، خیابان الفت، پارک جنگلی ناژوان (مشاهده روی نقشه)

تلفن: ۳۷۷۸۰۰۵۰ ۰۳۱

حیوانات باغ خزندگان اصفهان

این باغ فقط مجموعه‌ای از خزندگان نیست؛ بلکه موزه‌ای زنده و رنگارنگ از جانداران متفاوت است. برخی از آن‌ها در ویواریوم‌های ویژه زنده و برخی به‌صورت نمونه‌های تاکسیدرمی‌‌شده نگه‌داری می‌شوند و تعدادی اسکلت‌ کامل نیز برای علاقه‌مندان به زیست‌شناسی و کالبدشناسی در معرض دید قرار دارند.

۱. خزندگان زنده

بازدیدکنندگان می‌توانند سه گروه اصلی را مشاهده کنند: مارهای خارجی و مارهای ایرانی و سایر خزندگان.

مارهای خارجی

• مار پیتون آفریقایی: با ۸۰ کیلوگرم وزن، این مار غول‌پیکر یکی از مارهای غیرسمی‌ بزرگ‌ این مجموعه است. شیوه شکارش نه ازطریق زهر، بلکه با خفه‌کردن و بلعیدن کامل طعمه‌اش انجام می‌شود.
• مار بوآی کلمبیایی (بوآی امپراتور): زادگاهش مناطق استوایی آمریکای مرکزی و جنوبی است. این مار با ماهیچه‌های نیرومند خود پرندگان و جوندگان را به دام می‌اندازد. این گونه به‌تنهایی زندگی می‌کند و تنها برای جفت‌گیری تعامل دارد.
• پیتون آلبینو هندی: با رنگ‌هایی چشم‌نواز از زرد و نارنجی روی زمینه‌ای روشن، پیتون آلبینو یکی از مارهای خاص‌ دنیاست؛ آن‌قدر که گاهی به‌عنوان حیوان خانگی نگه‌داری می‌شود.
• شاه‌مار مرجانی تایلندی: یکی از مارهای سمی‌ جنگل‌های استوایی که با زهرش سیستم عصبی طعمه را مختل می‌کند.

مارهای ایرانی

• افعی (گرزمار): ماری با جثه‌ای بزرگ و دندان‌هایی است که زهر را با دقتی مرگ‌بار تزریق می‌کنند.
• مار شاخدار: خطرناک‌ترین مار سمی ایران است که در مناطق غربی کشور یافت می‌شود.
• کبری ایرانی: با گردنی که هنگام تهدید برافراشته می‌شود، این مار یکی از گونه‌های ترسناک‌ بومی کشور است.
• افعی پلنگی: با لکه‌هایی چهارگوش و طرحی خاص روی پوست خاکستری‌زیتونی‌اش، یکی از گونه‌ها زیبا محسوب می‌شود.
• مار سیاه‌زنگی: بدنی به رنگ قهوه‌ای تیره متمایل به سیاه دارد و طولش به بیش از یک متر می‌رسد.
• مار آتشی: با بدنی آجری‌رنگ و خلق‌وخویی عصبی، از گونه‌هایی است که تماس با انسان را برنمی‌تابد.
• مار سوجه: طول این مار ۱۵۰ سانتی‌متر است و در نواحی مختلف ایران زندگی می‌کند.
• مار قیطانی: خط ممتد نارنجی یا قرمز از سر تا دم، مشخصه بارز این مار است.
• کفچه مار خراسانی: ساکن شمال‌شرق کشور است و بدنی زرد تیره تا خاکستری و خلق‌وخویی نسبتاً آرام‌تر دارد.
• مار آبی (ناتریکس): با رنگی زیتونی یا نارنجی روشن، در مناطق مرطوب و اطراف منابع آبی یافت می‌شود.
• مار ارجنگی: سلطان مار ایران آن را در لرستان کشف کرده است و یکی از گونه‌های خاص بومی به شمار می‌آید.

سایر خزندگان

تنوع جانوری باغ خزندگان فقط به مارها ختم نمی‌شود. خزندگان دیگری نیز در این مجموعه زندگی می‌کنند که هریک قصه‌ای شگفت‌انگیز برای گفتن دارند.

• ایگوانا: با بدنی پوشیده از فلس‌های زره‌مانند و رنگ‌هایی چشم‌نواز، یکی از ساکنان مهم باغ خزندگان اصفهان است. هرچند زادگاه اصلی‌ این خزنده مالزی است، حضورش در این باغ، طبیعت استوایی را به اصفهان آورده است. این جانور زیبا گاهی هم‌خانه انسان‌ها می‌شود؛ اما باید دانست که برخی گونه‌های آن در آستانه انقراض‌اند.
• مانیتور بنگال: مانیتور بنگال از عظمت و جثه‌ای استثنایی برخوردار است. طول بدنش تا ۱۷۵ سانتی‌متر می‌رسد و با نقش‌هایی تیره روی گردن و پشت، شبیه به نقاشی زنده به نظر می‌رسد. نرهای این گونه بزرگ‌تر از ماده‌ها هستند و می‌توانند حداکثر ۲۲ سال عمر کنند. مانیتورهای بنگال شکارچیانی حریص‌اند؛ از سوسک و مورچه گرفته تا خرگوش و قورباغه، هیچ طعمه‌ای از چنگشان نمی‌گریزد. قیمت این خزنده شگفت‌انگیز ممکن است از ۲۰۰ تا ۷,۰۰۰ دلار متغیر باشد.
• تمساح آمازون: لقب این تمساح «سلطان بی‌چون‌وچرای آمازون» است و برای هر جانوری‌ که جرئت نزدیک‌شدن به قلمرو‌ آن را داشته باشد، خطری جدی محسوب می شود.  این شکارچی بی‌رقیب هر جنبنده‌ای را در یک چشم‌به‌هم‌زدن شکار می‌کند.
• اژدهای کومودو: این بزمجه غول‌پیکر که بومی اندونزی است، تا ۳ متر رشد می‌کند و وزنی معادل ۷۰ کیلوگرم دارد. دندان‌های تیزش برای پاره‌کردن گوشت طراحی شده‌اند و با سرعتی حیرت‌انگیز به طعمه حمله می‌کند. اژدهای کومودو ترکیبی از خشونت و بقا و عظمت است و پرندگان و پستانداران را شکار می‌کند و حتی دم این جانور نیز سلاحی موثر در نبرد است.

جانداران عجیب در باغ خزندگان اصفهان

تنها خزندگان نیستند که در این باغ نگه‌داری می‌شوند؛ بلکه مجموعه‌ای از جانداران نادر نیز در کنار آن‌ها زندگی می‌کنند؛ ازجمله عقرب‌ها، خفاش‌ها، سوسک‌های عجیب، سوسمارهای بالدار، مار و گوساله دوسر و حتی گونه‌هایی از کوسه‌های چکشی و معمولی. این تنوع چشم‌اندازی هیجان‌انگیز از رمزورازهای خلقت در برابر چشمان بازدیدکننده می‌گشاید.

با مطالعه مقاله پارک ناژوان اصفهان، می‌توانید با این جاذبه تفریحی نیز به‌طور کامل آشنا شوید.

دیدنی‌های غیرزنده باغ خزندگان اصفهان

در کنار موجودات زنده، این مجموعه اشیائی دارد که بی‌جان‌اند اما داستان‌های بسیاری برای گفتن دارند. بزرگ‌ترین اسکلت مار بوآ در ایران با ظاهری پیچ‌در‌پیچ و هیبتی هولناک، در همین باغ قرار دارد و توجهات بسیاری را جلب می‌کند. افزون‌بر این، صدف کلاه‌خودی عظیم‌الجثه‌ای که با پوسته سفید و لایه‌های داخلی نارنجی یا قهوه‌ای در بخشی از باغ به نمایش درآمده است، نمودی از زیبایی‌های نهفته در اعماق اقیانوس‌ها آسا.

زمان بازدید از باغ خزندگان اصفهان

در نیمه نخست سال، این مجموعه همه‌روزه از ساعت ۹ تا ۲۰:۳۰ پذیرای بازدیدکنندگان است؛ بنابراین، زمان کافی برای تماشای همه ویواریوم‌ها و کسب تجربه‌ای فراموش‌نشدنی وجود دارد.

هزینه بلیط باغ خزندگان اصفهان در سال ۱۴۰۴

بهای بلیط برای گردشگران داخلی ۷۰,۰۰۰ هزار تومان تعیین شده است. ناگفته نماند که قیمت‌ها ممکن است در سال‌های بعد تغییر کنند؛ بنابراین، توصیه می‌کنیم که پیش‌از بازدید، اطلاعات به‌روز را بررسی کنید.

نکات مهم در زمان بازدید از باغ خزندگان اصفهان

بازدید از باغ خزندگان اصفهان تجربه‌ای متفاوت و آموزنده برای علاقه‌مندان به دنیای حیوانات است. برای تجربه بازدیدی ایمن و جذاب و پربار، رعایت نکته‌های زیر ضروری است:

• این مجموعه امکانات رفاهی مناسبی دارد؛ از رستوران و کافه و نمازخانه گرفته تا دسترسی آسان به سایر بخش‌های پارک ناژوان نظیر تله‌سیژ و سرویس بهداشتی و پارکینگ.
• تابلوهای هشداردهنده را جدی بگیرید. این تابلوها برای حفظ امنیت شما و آرامش جانداران طراحی شده‌اند. همچنین، از ضربه‌زدن به آکواریوم‌ها خودداری کنید؛ چراکه باعث اضطراب و رفتار عصبی در حیوانات می‌شود.
• در نقاطی از باغ، تصاویری از کودکانی دیده می‌شود که در حال بوسیدن مارها یا عقرب‌ها هستند. این تصاویر ممکن است حس کنجکاوی یا شجاعت را القا کنند؛ اما واقعیت این است که چنین رفتارهایی بدون دانش و نظارت کارشناسانه می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین، والدین باید با کودکان خود صحبت کنند و آنان را از خطرهای چنین رفتارهایی آگاه کنند.

اگرچه وجود این مجموعه در نگاه نخست گامی مثبت در مسیر آموزش و آشنایی با حیات‌وحش به نظر می‌رسد، برخی کارشناسان و حامیان حقوق حیوانات بر این باورند که شرایط زیستی این جانداران در باغ خزندگان مطلوب نیست. ویواریوم‌هایی کوچک، کف آلومینیومی، نبود فضای طبیعی و صرفاً یک لامپ و ظرف آب زندگی را برای این جانداران به‌مراتب دشوار می‌کند. گزارش‌های متعددی نیز از رفتارهای عصبی و نشانه‌های استرس در برخی از گونه‌ها ثبت شده است. امیدواریم که در آینده ای نزدیک، گام‌هایی برای بهبود وضعیت و رعایت استانداردهای جهانی در نگه‌داری از این جانداران برداشته شود.

جاهای دیدنی اطراف باغ خزندگان اصفهان

اگر تصمیم گرفته‌اید تا روز خود را در دل طبیعت ناژوان بگذرانید، پیشنهاد می‌کنیم پس‌از بازدید از باغ خزندگان، سری هم به این مکان‌های جذاب اطراف بزنید:

پارک جنگلی ناژوان

مجموعه‌ای سرسبز با هوایی مطبوع و مسیری دل‌پذیر برای پیاده‌روی و استراحت در سایه درختان کهن‌سال است.

باغ پرندگان

یکی از مراکز قدیمی‌ و مشهور نگه‌داری پرندگان در ایران محسوب می‌شود که خانه صدها گونه زیبا و نادر است.

باغ‌موزه پروانه‌های اصفهان

دنیایی رنگارنگ و دل‌نشین از پروانه‌هایی است که در فضایی سرپوشیده و گل‌کاری‌شده پرواز می‌کنند.

آکواریوم اصفهان

از موجودات رنگارنگ آب‌های شور و شیرین گرفته تا تونل آکواریومی حیرت‌انگیز، تجربه‌ای بی‌نظیر برای کودکان و بزرگ‌سالان به ارمغان می‌آورد.

موزه صدف اصفهان

گنجینه‌ای از هزاران صدف و موجودات دریایی است که در کنار آکواریوم و باغ خزندگان، مثلثی دیدنی از شگفتی‌های طبیعت را تشکیل می‌دهد. در مقاله تفریحات اصفهان، می‌توانید فهرست کاملی از مکان‌هایی را ببینید که هنگام سفر به این شهر می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید.

کلام آخر

اگر به‌دنبال تجربه‌ای متفاوت و آموزشی پر از هیجان در اصفهان هستید، باغ خزندگان ناژوان انتخابی‌ است که هم نگاهتان را به طبیعت تغییر می‌دهد، هم روزتان را. فقط کافی‌ است با نگاهی آگاهانه و دلی کنجکاو پا به این دنیای شیشه‌ای بگذارید.

سوالات متداول