جاهای دیدنی کربلا

جاهای دیدنی کربلا فقط محدود به حرمین مطهر امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) نیست. با این وجود حرم مطهر این دو معصوم و فاصله‌ی بین دو حرم که به بین‌الحرمین معروف است، هسته مرکزی شهر محسوب می‌شود که همه ساله پذیرای زائران زیادی از سراسر دنیاست. کربلا همچنین آرامگاه حر بن ریاحی، طفلان مسلم، حبیب بن مظاهر، امیرکبیر و تعداد زیادی از عالمان و بزرگان شیعه است. این شهر برای علاقه‌مندان به تاریخ نیز جاذبه‌های زیادی دارد.

در این مقاله با هم از جاهای دیدنی کربلا می‌خوانیم:

• معرفی شهر کربلا
• لیست جاهای دیدنی کربلا
• مکان‌های زیارتی کربلا
• اماکن تاریخی کربلا
• اماکن گردشگری کربلا
• معرفی مساجد کربلا

معرفی شهر کربلا

کربلا یکی از شهرهای عراق و مرکز استان کربلاست که در منطقه فرات میانی واقع شده است. این شهر به دلیل وجود حرم حسین بن علی (ع) و یارانش که در حادثه کربلا به شهادت رسیدند، یکی از مهم‌ترین و مقدس‌ترین شهرهای شیعیان جهان محسوب می‌شود. این شهر در حال حاضر فرودگاهی ندارد اما زائران گرامی می‌توانند با تهیه بلیط هواپیما نجف یا بغداد، به کشور عراق سفر کنند. 

اطلاعات کلی شهر

موقعیت جغرافیایی

شهر کربلا در جنوب پایتخت عراق (بغداد) و در 105 کیلومتری آن واقع شده است. این شهر 30 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. موقعیت مکانی کربلا به لحاظ این که از طریق نوایب به مرز عربستان اتصال دارد، و از شمال به پایتخت، از جنوب به نجف و از جنوب شرقی به حله منتهی می‌شود، اهمیت بسیار زیادی دارد.

تاریخ کوتاه شهر

تاریخ شهر به پیش از اسلام و دوران بابل برمی‌گردد. گفته می‌شود این شهر قبل از فتح اسلام قبرستانی برای مسیحیان بوده است. تاریخ شهرسازی کربلا به 12 محرم سال 61 هجری قمری و 2 روز پس از حادثه عاشورا برمی‌گردد. هنگامی که امام زین‌العابدین (ع) با کمک بنی اسد بدن مطهر پدرش حسین، عمویش عباس و سایر شهدای کربلا را دفن کرد. پس از ساخت اولین بنای حرم توسط مختار ثققی، شهر اطراف مرقد امام شکل گرفت.

وضعیت آب و هوا

مانند اغلب شهرهای عراق، کربلا هم آب و هوایی بیابانی دارد. درجه هوا در برخی از روزهای تابستان به 45 درجه و در زمستان به صفر می‌رسد. به یاد داشته باشید که حتما درجه هوا را قبل از سفر به این شهر بررسی کنید.

لیست جاهای دیدنی کربلا

مکان‌های زیارتی کربلا

گرچه کربلا تاریخی طولانی و قدمتی به ابعاد قدمت عاشورا دارد، اما دلیل اصلی اهمیت این شهر، مکان‌های زیارتی آن است. در ادامه به معرفی اماکن زیارتی کربلا می‌پردازیم:

حرم امام حسین (ع)

بارگاه حضرت اباعبدلله نخست توسط مختار ثقفی ساخته شد. پس از آن با وجود تخریب‌های مکرر، بارها توسط عاشقان و محبان این امام معصوم مرمت یافت و توسعه داده شد. پیکر پاک فرزندان ایشان، حضرت علی اکبر و علی اصغر نیز در این بارگاه دفن شده است. حضرت علی اصغر بر روی سینه مبارک امام حسین و حضرت علی اکبر در پایین پای ایشان دفن شده‌اند. در قسمت شرقی ضریح نیز پنجره‌ای نقره‌ای وجود دارد که آرامگاه شهیدان کربلاست.

حرم حضرت عباس (ع)

حضرت عباس فرزند بزرگوار حضرت علی (ع) و ام‌البنین است که در واقعه کربلا هنگامی که برای آوردن آب به رود علقمه رفت، به شهادت رسید. حرم حضرت عباس در فاصله 378 متری و در شمال شرقی حرم برادر بزرگوار ایشان، امام حسین (ع)، واقع شده است. به حد فاصل این دو حرم، بین‌الحرمین گفته می‌شود. این حرم به سبک معماری اسلامی ساخته شده و متشکل از صحن، ضریح، رواق، ایوان، سقاخانه، گلدسته و گنبد است. تاریخچه ساخت آن نیز به دوران آل بویه برمی‌گردد.

بین‌ الحرمین

همان‌طور که اشاره شد، صحنی که در حد فاصل حرم امام حسین (ع) و حرم حضرت عباس (ع) قرار دارد را بین‌ الحرمین می‌گویند. این صحن در زمان صدام و با هدف ایجاد فضای لازم برای زائران به وجود آمد. فضای بین دو حرم پیش از آن با منازل مسکونی و ساختمان‌های تجاری اشغال شده بود.

قتلگاه امام حسین (ع)

گودال قتلگاه مکانی است که امام حسین (ع) در آن به شهادت رسید. این مکان در جنوب غربی حرم ایشان واقع شده و چهار طرف آن با پنجره‌های فولادی محصور شده است. زائران می‌توانند از پشت پنجره‌، این مکان را زیارت کنند. این سرداب به گودال عمیق‌تری راه دارد که گفته می‌شود اسب امام در آن به زمین افتاده است.

تل زینبیه

در نزدیکی حرم امام حسین (ع) تپه‌ی کوتاهی وجود دارد که به تل زینبیه معروف است. این مکان جایی است که حضرت زینب در واقعه کربلا برای مشاهده وضعیت جنگ بر روی آن می‌ایستادند. برای زیارت این مکان مقدس کافی است از باب الزینبیه در حرم امام حسین (ع) خارج شوید تا بنای آن را در روبه‌روی خود مشاهده کنید.

خیمه‌گاه امام حسین (ع)

در حدود 250 متری جنوب غربی حرم اباعبدالله، در فاصله بین‌الحرمین، مکانی وجود دارد که منتسب به خیمه‌گاه لشکر امام حسین (ع) در واقعه کربلاست. در این محل جایگاه خیمه‌ هر یک از اهل بیت با ضریحی مشخص شده است. اولین خیمه و ضریح منتسب به حضرت عباس (ع) است و در پیشاپیش خیمه‌های دیگر قرار دارند.

در مرکز خیمه‌ها، در جایی که خیمه امام حسین (ع) قرار داشته، ساختمانی با چند گنبد سبز رنگ و به شکل خیمه ساخته شده است. در سمت راست و چپ این بنا سازه‌های آجری به شکل کجاوه ساخته شده‌اند که یادآور 16 کجاوه‌ای هستند که خانواده شهدا را از کربلا به کوفه می‌بردند. در زیر این خیمه‌گاه نیز چاهی وجود دارد که به چاه حضرت عباس (بئر العباس) معروف است.

نهر علقمه

در بین مردم شایع است که این نهر مکان شهادت حضرت عباس بوده است. امروزه مکان دقیق این نهر به دلیل تخریب‌ها و ساخت‌‌وسازها مشخص نیست. رودی که از کنار مقام امام زمان (ع) می‌گذرد، علقمه نیست و رودالحسینی نام دارد.

مرقد مطهر شهدای کربلا

به غیر از حضرت ابوالفضل، حر بن يزيد رياحى و حبيب بن مظاهر، سایر شهدای کربلا که در مجموع شمارشان به 72 می‌رسید، در نزدیکی قبر امام حسین (ع) به خاک سپرده شده‌اند. در جنوب غربی ضریح امام حسین (ع) پنجره‌ای نقره‌ای به طول 5 متر قرار دارد که قبور شهدا از طریق آن دیده می‌شود.

مقام دست چپ حضرت عباس (ع)

در جنوب شرقی حرم مطهر حضرت عباس در محله باب الخان مکانی وجود دارد که گفته می‌شود محل قطع شدن دست چپ حضرت عباس بوده است. این مقام به شکل یک بنای کوچک هشت ضلعی، در میان بازار قرار گرفته است. به دلیل ازدحام جمعیت نمی‌توانید برای مدت طولانی در کنار این مقام مطهر زیارت کنید.

مقام دست راست حضرت عباس (ع)

در شمال شرقی حرم حضرت ابوالفضل در محله باب بغداد، بنای مستطیل شکل کوچکی وجود دارد که محل قطع شدن دست راست آن حضرت بوده است.

مقام امام صادق (ع)

مقام حضرت جعفر صادق (ع) در حدود 1 کیلومتری حرم امام حسین (ع) قرار گرفته است. روایت می‌شود ایشان هرگاه به زیارت جدشان می‌آمدند در این مکان سکونت می‌کردند. بنای اصلی این مقام در زمان صدام تخریب شد اما به کوشش یکی از اهالی منطقه پایه‌های بنای جدید در همان مکان بنا گردید.

مقام حضرت مهدی (عج)

مقام حضرت مهدی در محله باب السلالمه و در کنار رودخانه الحسینی بنا شده است. این مکان یکی از مهم‌ترین مقام‌های زیارتی کربلا محسوب می‌شود اما درباره پیشینه آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. گفته می‌شود یکی از علمای بزرگ خواب دیده که حضرت مهدی (ع) در آن مکان مشغول به عبادت بوده است. این مقام نیز در دوران حکومت صدام به دست رژیم بعث تخریب شد اما در سال 1414 هجری قمری یکی از تاجران بزرگ کربلا این مقام را بازسازی کرد.

حرم طفلان مسلم

آرامگاه طفلان مسلم یکی از مشهورترین زیارتگاه‌های عراق است که مدفن دو کودک مسلم بن عقیل است. روایت می‌شود این دو کودک پس از واقعه عاشورا به اسارت گرفته شدند و در نهایت در کنار رود فرات به شهادت رسیده‌اند. آرامگاه این دو تن در جاده کربلا به بغداد قرار دارد و دارای دو ضریح است. ضریح شرقی متعلق به ابراهیم بن مسلم و ضریح غربی متعلق به محمد بن مسلم است.

مرقد حر بن یزید ریاحی

در 9 کیلومتری کربلا در روستایی به نام کمالیه، بارگاه یکی از یاران امام حسین به نام حر بن یزید ریاحی قرار دارد. حر اولین شخصی بود که راه را بر روی امام حسین (ع) و همراهان ایشان بست، اما در نهایت در رکاب ایشان جنگید و به مقام شهادت نائل شد. اولین بنای آرامگاه این شهید بزرگوار توسط عضدالدوله دیلمی ساخته شد. علت این که حر در کنار بقیه شهدای کربلا به خاک سپرده نشد، این است که مردمان قبیله‌اش، یعنی بنی‌تمیم، پیکر او را در این مکان به خاک سپردند.

مرقد سید ابراهیم مجاب

سید ابراهیم مُجاب نوه امام موسی کاظم (ع) است. مرقد ایشان در قسمت غربی صحن امام حسین (ع) قرار دارد. دلیل شهرت یافتن او به «مجاب» این است که هنگامی که او به قبر امام حسین (ع) سلام داده، از جانب قبر ایشان به او پاسخ داده شده است. مجاب به معنی کسی است که او را پاسخ گفته‌اند.

مرقد حبیب بن مظاهر

حبیب بن مُظاهر اَسدی از شهدای کربلا و از یاران خاص امام علی (ع) بود. حبیب از اشخاصی بود که به امام حسین (ع) نامه نوشت و از خواست که به کوفه بیاید. او پس از این که عهدشکنی کوفیان را دید مخفیانه از کوفه خارج شد و خود را به امام رساند تا در رکاب ایشان باشد. مرقد ایشان در حرم امام حسین (ع) در ضریحی جدا از سایر شهدای کربلا قرار دارد. حبیب بن مظاهر از بزرگان قبیله بنی اسد بود و قبیله او نیز او را جدا از سایر شهدا و در ده متری حضرت به خاک سپردند.

مرقد ابن فهد حلی

جمال‌الدین احمد بن شمس‌الدین محمد بن فَهْد حِلّی اَسَدی از فقیهان و محدثان بزرگ شیعی است. آرمگاه او در باغ نقیب علویین کربلا قرار دارد. آثار مشهور او عدة الداعی و نجاح الساعی (به فارسی: آیین بندگی و نیایش و آداب راز و نیاز به درگاه بی‌نیاز) نام دارند.

مرقد ابن حمزه

ابن حمزه از نوادگان بزرگوار حضرت عباس (ع) و از فقیهان و محدثان برجسته اسلام است. بارگاه او در جنوب شرقی حرم حضرت عباس و در جاده کربلا - طویرج قرار گرفته است.

مرقد امامزاده اخرس بن کاظم

محمد بن ابی الفتح معروف به الاخرس، از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است که در محله الابتر در کربلا به خاک سپرده شده است. مرقد ایشان زیارتگاه بسیاری از عاشقان خاندان اهل بیت است.

چشمه امام علی (ع)

در نزدیکی دریاچه رزازه و در وسط بیابان چشمه‌ای به اسم چشمه امام علی (به عربی: قطارة الإمام علي) وجود دارد که در باور عموم همان چشمه‌ای است که حضرت علی در جنگ صفین آشکار کرد. در برخی از منابع شیعه آورده شده است که امام علی (ع) در مسیر صفین به صحرایی بی‌آب و علف وارد شد و در جستجوی آب سنگ بزرگی را جابه‌جا کرد. آب شیرین از زیر این سنگ بیرون آمد و هنوز هم از آن جاری‌ست. این چشمه امروزه به صورت یک زیارتگاه با شبستانی بزرگ و امکانات رفاهی گسترش یافته است.

اماکن تاریخی کربلا

کربلا اگرچه مقصد زائران دلسوخته اباعبدالله (ع) است، اما این شهر به لحاظ مکان‌های تاریخی هم، مقصدی غنی محسوب می‌شود. از دیدنی‌های تاریخی کربلا می‌توان موارد زیر را نام برد:

قلعه‌ هندی

این قلعه تاریخی نخست توسط آقا محمدخان قاجار برای حفظ و افزایش امنیت شهر ساخته شد. اما قبل از اتمام آن از دنیا رفت. پس از مرگ او، سید علی طباطبایی هزینه ساخت آن را تامین کرد و آصف الدوله هندی اتاق‌هایی در آن برای اقامت زائران فراهم نمود.

قلعه‌ اخیضر

قلعه اُخَیضِر یا کاخ عباسی اخیضر در 50 کیلومتری جنوب غربی کربلا واقع شده است. این دژ را عیسی بن موسی، برادرزاده یکی از خلفای عباسی به نام سفاح در سال 775 میلادی بنا کرده است. این قلعه تاریخی و زیبا نمادی از نوآوری در معماری دوران عباسی است.

قصر عطشان

یکی دیگر از جاهای دیدنی عراق قصر عطشان است که در 30 کیلومتری کربلا قرار گرفته است. تاریخ ساخت این سازه به دوران عباسی می‌رسد. امروزه بخشی از دیوارها و طاق‌های این قصر باقی‌مانده که در گذشته از آن‌ها به عنوان اسلحه‌خانه استفاده می‌شد.

قصر نخیله

قصر نخیله یا خان الربع یکی از برجسته‌ترین آثار تاریخی و باستانی کربلاست. این قصر در 16 کیلومتری شهر و در جاده کربلا به نجف واقع شده است. بنای این اثر تاریخی به دوران عثمانی برمی‌گردد. علت این که به آن خان الربع گفته می‌شود این است که در یک چهارم فاصله کربلا تا نجف قرار گرفته و برای راحتی مسافرانی که به کربلا می‌آمدند ساخته شده است.

آرامگاه امیرکبیر

میرزا تقی خان فراهانی ملقب به امیرکبیر، صدراعظم برجسته ایران در زمان قاجار بود. ایشان در زمان صدارت خود خدمات گسترده‌ای برای پیشرفت ایران کنونی از جمله تاسیس مدرسه دارالفنون، ارائه کرد. پس از به قتل رسیدن، ابتدا او را در کاشان و در مشهد اردهال دفن کردند اما پیکر او مدتی بعد به درخواست همسرش به کربلا منتقل شد. محل دقیق آرامگاه او در جنوب شرقی صحن سید الشهدا در حجره‌ای قرار دارد. سنگ مزاری برای ایشان روی دیوار حجره نصب شده است. زائران ایرانی می‌توانند به هنگام زیارت اباعبدالله از مقبره این بزرگمرد نیز دیدن کنند.

پل سفید

پل سفید (به عربی: القنطرة البيضاء) یکی از بناهای تاریخی و باستانی شهر کربلاست که ساخت آن به بیش از 450 سال پیش باز می‌گردد. این پل در سال 1550 میلادی توسط یکی از سلاطین عثمانی و پس از دیدار وی از شهر کربلا هنگامی که رودخانه حسینیه را برای اتصال دو ساحل رودخانه حفر کرد، ساخته شد. پل سفید یکی از قدیمی‌ترین پل‌های ساخته شده توسط عثمانی‌ها در عراق است.

اماکن گردشگری کربلا

دریاچه رزازه

دریاچه رزاره دومین دریاچه بزرگ عراق است که آب خود را از رود فرات می‌گیرد. این دریاچه میان دو استان کربلا و انباره واقع شده است. رزازه از جنبه‌های زیادی از جمله گردشگری، مذهبی، تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مورد توجه است.

بازارهای کربلا

بازارهای قدیمی شهر کربلا یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی و گردشگری این شهر هستند. در منابع تاریخی ذکر شده که ظهور بازارهای میراثی در این شهر به اوایل قرن سوم هجری قمری و به زمان خلیفه عباسی باز می‌گردد. از جمله مشهورترین این بازارها می‌توان به بازار سراجین، بازار خیاطی، بازار هایاک، بازار باب السلام، بازار اردوگاه، بازار باب الخان و بازار صفارین اشاره کرد. 

خرید سوغات عراق، دلیل اصلی مراجعه زائران و گردشگران به هر یک از بازارهای کربلاست. از آنجا که رسم خرید سوغات برای ما ایرانی‌ها، سنتی قدیمی‌ست، زائران کربلا نیز در سفر به این شهر، بخشی از وقت خود را به بازارگردی و خرید سوغات اختصاص می‌دهند. بیشترین کالایی که می‌توان در این بازارها پیدا کرد شامل مهر، سجاده و تسبیح، زیورآلات، قهوه، خرما، دشداشه و منسوجات چرمی، انواع پارچه‌ و همچنین وسایل الکترونیکی است.

برای خرید سوغات کربلا پیشنهاد می‌کنیم با راهنمای تور خود مشورت کنید تا بهترین بازارها و مناسب‌ترین سوغات را به شما معرفی کنند. اگر برای اولین بار است که به این شهر سفر می‌کنید و شناخت زیادی از بازارهای آن ندارید، پیشنهاد می‌کنیم حتما از راهنمای محلی یا لیدر تور خود کمک و مشورت بگیرید.

معرفی مسجدهای کربلا

از برجسته‌ترین مساجد کربلا می‌توان به مساجد زیر اشاره نمود:

• مسجد الشهید: این مسجد توسط محمد بن مکی العاملی، معروف به اولین شهید، در سال 751 هجری قمری تأسیس شد.
• مسجد حمیدیه (مسجد حسینی): این مسجد که در خیابان امام حسن واقع شده است، به دست سلطان عبدالحمید عثمانی در سال 1915 میلادی بنا شد.
• مسجد سید علی نقی طباطبایی: این مسجد توسط سید علی نقی طباطبایی در سال 1220 هجری قمری ساخته شده است.
• مسجد کوبیس: این مسجد در زمان مهاجرت طایفه آل کوبیست به کربلا در قرن دهم هجری تأسیس شد. مسجد کوبیس در منطقه باب الطاق، روبروی حمام کوبیس واقع شده است.
• مسجد میرزا شفیع خان: تاریخچه ساخت این مسجد به دوران میرزا شفیع خان، از نخست وزیران ایران در عصر قاجار برمی‌گردد که در سفر خود به کربلا در سال 1309 هجری قمری دستور ساخت آن را داده است.
• مسجد شیخ یوسف بحرانی: این مسجد در منطقه باب الطاق در نزدیکی مدرسه هندی واقع شده است. این بنا توسط شیخ یوسف بحرانی تأسیس شد.
• مسجد آقا باقر: این مسجد نیز در منطقه باب الطاق و در کنار مدرسه هندی واقع شده است. این حوزه دینی توسط آقا باقر البابانی، رهبر حوزه علمیه تأسیس شده است.
• مسجد حاج نصرالله: این بنا توسط حاج نصرالله عبدالکریم در سال 1343 هجری قمری ساخته شد.
• مسجد صاحب باغ‌ها: این مسجد روبروی مدرسه هندی و مسجد بهبهانی واقع شده و بنای آن توسط شیخ یوسف بحرانی معروف به صاحب باغ‌ها، ساخته شده است.
• مسجد عطارین: این بنا توسط سید علی طباطبایی، صاحب ریاض در سال 1210 هجری قمری ساخته شده و مکان آن روبروی مدرسه سلیمیه، نزدیک بازار بزرگ تجار قرار گرفته است.
• مسجد اردبیلیه: این مسجد یکی از مساجد باستانی عراق در شهر کربلا محسوب می‌شود. بنای آن در جاده منتهی به حرم ابن حمزه واقع شده است. همچنین این مسجد آرامگاه بسیاری از علمای معروف است.

سوالات متداول

جاهای دیدنی کربلا کجاست؟

این شهر در کنار اماکن زیارتی خود از جمله حرم مطهر سید الشهدا (ع) و حضرت عباس (ع)، آرامگاه بزرگان، شهدا و معصومان بسیاری است. در کنار اماکن مقدسه، کربلا جاذبه‌های تاریخی و گردشگری زیبایی را نیز در خود جای داده است. در این مقاله جاهای دیدنی کربلا را به اختصار برای شما عزیزان معرفی کرده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم بعد از این که زیارت خود را به جا آوردید، به دیدن مکان‌های تاریخی کربلا بروید. دریاچه رزازه و بازارهای قدیمی کربلا نیز برای گشت‌وگذار و خریدن سوغات مناسب هستند.

اماکن دیدنی کربلا و نجف چه هستند؟

حرمین امام حسین و حضرت عباس، بین الحرمین، دریاچه رزازه، قصر خضیرا، چشمه امام علی (ع)، زیارتگاه‌ها و مقام‌های امامان معصوم از جاهای دیدنی کربلا هستند. دریاچه نجف، حرم امیرالمومنین علی (ع)، مسجد الراس، مسجد سهله، قصر خورنق نیز از جاهای دیدنی نجف به شمار می‌آیند. در این مقاله می‌توانید لیست کامل جاهای دیدنی کربلا را مشاهده نمایید. مقاله جاهای دیدنی نجف هم در مجله یومگ در دسترس شما عزیران قرار دارد.