سوغات و صنایع دستی سمنان چیست؟
- ...
- ...
- تعداد کلمات
سوغات سمنان دو نوع است: خوراکی‌‌‌ها و صنایع دستی. در متن زیر بهترین سوغات سمنان را به همراه صنایع دستی و غذاهای محلی آن معرفی می‌کنیم تا کارتان برای خرید سوغاتی از این شهر گرمسیری راحت باشد.
سوغات سمنان لیست بلندبالایی دارد و محدود به پسته نیست.سوغات و فرهنگ غذایی سمنان آنقدر متنوع است که شک نداریم نام برخی از آن‌ها را تا کنون نشنیده‌اید. در این مطلب از مجله گردشگری یوتراوز و از سری مطالب راهنمای سفر به سمنان شما را با خوراکی‌های جورواجور، صنایع دستی زیبا و غذاهای جالب این استان آشنا می‌کنیم تا اگر از پایتخت رهسپار سمنانید و بلیط قطار تهران سمنان را خریده‌اید، سوغاتی‌هایش را هم بشناسید و از این شهر زیبا دست خالی برنگردید!
آنچه در این مطلب درباره سوغات و صنایع دستی سمنان می‌خوانیم:
سوغات خوراکی سمنان
سوغات سمنان شامل طیف متنوعی از نان، میوه، خشکبار و شیرینی‌جات است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.
- نان قندی
- نان شیرمال
- نان بقسمات
- نان چای
- پسته دامغان
- حلوای سیاه
- انگور شاهرود
- گردوی شهمیرزاد
- لبنیات مهدیشهر
- آبنبات چیکو
- آروشه یا آرشه
نان قندی
نان قندی در شیرینی‌فروشی‌های اکثر شهرها پیدا می‌شود اما اگر دلتان یک نان قندی مرغوب و اصیل می‌خواهد باید نوع سمنانی‌اش را امتحان کنید.
نان شیرمال
نان شیرمال هم در بسیاری از شهرهای ایران یافت می‌شود اما سمنانیها در پخت این نان ید طولایی دارند و این نان را از 100 سال پیش می‌پزند. آرد گندم، شیر و روغن موادی هستند که در تهیه این سوغاتی خوشمزه به کار می‌روند.
نان بقسمات
نان بقسمات که به آن نان سمنانی هم می‌گویند، یکی از نان‌های سنتی معروف ایران است. برای تهیه این نان، ابتدا خمیری مخصوص تهیه و آن را به قطعات کوچک گرد تبدیل می‌کنند سپس بدون اینکه آن را با وردنه باز کنند در کوره‌ای به نام داش قرارش می‌دهند.
نان چای
این نان در اصل همان نان بقسمات خشک‌شده است که به عنوان نان چای به فروش می‌رسد.
پسته دامغان
پسته دامغان دیگر نیازی به معرفی ندارد. دامغانی‌ها بیش از 700 سال است که در کار تولید پسته‌اند. اگر در اوایل مرداد تا اواخر مهر به دامغان رفتید خرید پسته تازه‌برداشت‌شده را فراموش نکنید.
حلوای سیاه
یکی از سوغاتی‌های خوشمزه سمنان حلوای سیاه نام دارد. اگر مزه تند میخک و زنجبیل را دوست دارید باید حتما این حلوا را امتحان کنید.
انگور شاهرود
شاهرود یکی از مراکز مهم تولید انگور در ایران است. بیش از ۵۰ نوع انگور در شاهرود وجود دارد که البته فصل برداشت متفاوتی دارند و بنابراین مسافران می‌توانند از ابتدای تابستان تا اواسط پاییز طعم انگورهای شاهرود را بچشند.
گردوی شهمیرزاد
گردوی سمنان به اندازه پسته‌اش معروف نیست اما اگر گذرتان به شهمیرزاد افتاد از گردوهای تر و تازه‌اش غافل نشوید.
لبنیات مهدیشهر
سمنان خاستگاه عشایر سنگسری است و سنگسری‌ها یکی از بهترین نژادهای گوسفند ایرانی را پرورش می‌دهند و مهارت ویژه‌ای هم در تولید انواع لبنیات دارند. یکی از مشهورترین انواع محصولات لبنی مدیشهر که طرفداران زیادی هم دارد، وارهون یا همان روغن زرد است.
آبنبات چیکو
عشایر سنگسری بجز لبنیات، نوعی آبنبات محلی به نام «چیکو» هم تولید می‌کنند که در مهدیشهر به وفور یافت می‌شود.
آروشه یا آرشه
آروشه یک نوع محصول لبنی است که طعم بسیار متفاوتی دارد. این خوراکی در اصل نوعی پنیر سرخ‌شده است که بافت و رنگی شبیه به حلوا دارد.
صنایع دستی سمنان
تنوع صنایع دستی سمنان هم دستکمی از سوغاتش ندارد و تمام سلایق را پوشش می‌دهد.
لاکتراشی
در لاکتراشی یا چوب‌تراشی، چوب را به اشکال مختلفی مانند قاشق، چنگال، پارچ و غیره در می‌آوردند و روی آن را تزیین می‌کنند.
چلنگری
چلنگری همان آهنگری است اما به سبکی محلی و مبتدیانه که امروزه رونق چندانی ندارد.
گلیج بافی
گلیج بیشتر در قسمت شمالی استان سمنان و روستاهای اروست، فولادمحله، رضاآباد و چاشم رواج دارد. گلیج شبیه گلیم است و با دستگاه بافته می‌شود.
نمدمالی
نمدمالی فقط مختص سمنانیها نیست اما سمنانیها از نظر کیفیت و میزان تولید جزو سرآمدن این حرفه هستند. نمد نیازی به بافتن ندارد و تنها فشار، رطوبت و حرارت کافی است تا الیاف پشمی در هم فرو بروند و نمد تولید شود.
قالیبافی
قالیبافی در اقصی نقاط ایران رواج دارد و سمنان هم از این قاعده مستثنی نیست. اغلب قالی‌های سمنانی دارای طرح‌های خشتی، شکارگاه، لچک ترنج، گلدانی و گل و مرغ هستند که در زمینه‌ای به رنگ لاکی و سرمه‌ای بافته می‌شوند. از مراکز مهم تولید قالی و قالیچه در استان سمنان می‌توان به شهرستان‌های میامی، مهدیشهر، سرخه و شاهرود اشاره کرد.
گلیم
گلیم آسان‌تر از قالی بافته می‌شود و به همین دلیل قیمت کمتری دارد. بیشترین بار تولید گلیم سمنان بر عهده روستانشینان و عشایر شهرستان‌های گرمسار، سمنان و روستاهای کندو، خیج و رضاآباد شاهرود است.
جاجیم
جاجیم نوعی زیرانداز بدون پرز است که دو رو دارد و از نخ‌های رنگارنگ و ظریف پشمی یا پنبه‌ای یا ترکیب هر دو بافته می‌شود.
چهل‌تکه‌دوزی
چهل‌تکه‌دوزی هنری است که در آن با سوزن و نخ، تکه‌های کوچک پارچه را به هم متصل می‌کنند و اثری هنرمندانه پدید می‌آورند.
حجمسازی
گچ جزو آن دسته موادمعدنی است که در سمنان به وفور تولید می‌شود. از همین رو استان سمنان یکی از مراکز حجمسازی با گچ در ایران است.
خرمهره
خرمهره که سمنانیها به آن «کَئوکه» می‌گویند، مهره‌هایی رنگی است که معمولا به دام و کودکان آویزان می‌کنند تا بلا از آن‌ها دور بماند. خرمهره معمولا از ترکیب موادی مانند کوارتز و کلرید ساخته می‌شود.
چاپ قلمکار
چاپ قلمکار نوعی چاپ سنتی است که در آن از قالب‌های چوبی نقش‌برجسته استفاده می‌شود.
سفال
استان سمنان به دلیل خاک مرغوبی که دارد در صنعت سفالگری هم جزو استان‌های مطرح ایران است. در کاوش‌های باستان‌شناسی اطراف دامغان، سفالینه‌هایی کشف شده است که قدمتشان به قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد.
منبت
به کندن نقوش برجسته روی چوب منبت می‌گویند. منبت‌کاری در استان سمنان بیش از ۲۰۰ سال است که رواج دارد و حتی همین امروز هم بیشتر اهالی برخی روستاهای سمنان به منبت‌کاری مشغولند.
غذاهای محلی سمنان
سمنان در زمینه غذاهای محلی هم حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. در سفر به این استان می‌توانید ترکیب‌های جدیدی را امتحان کنید و از طعم آن‌ها لذت ببرید.
- ته‌چین شهمیرزادی
- آبگوشت خربزه
- سبزی‌پلو دامغانی
- خورش هویج و پسته
- خلال‌پلو دامغانی
- قرمه لپه دامغانی
- مانی‌پلو دامغانی
- چرتمه پلو
- ته‌چین کشمش و لپه
- ته‌چین اسفناج شاهرودی
- ته‌چین گوشت گرمسار
- چلوگوشت سمنانی
- کله‌جوش سمنانی
- شله قروت سمنانی
- خورش سیب آلبالو
ته‌چین شهمیرزادی
سمنان چندین نوع ته‌چین دارد که معروفترین آن‌ها ته‌چین شهمیرزادی است. این ته‌چین از برنج، گوشت، عدس، بادمجان، چغندر، اسفناج، سبزی، پیاز داغ، سیب‌زمینی، زغفران، گرد غوره و ماست تهیه می‌شود و بهترین نوعش را هم می‌توانید در رستوران‌های شهمیرزاد نوش جان کنید.
آبگوشت خربزه
آبگوشت خربزه یک غذای گرمساری است که با خربزه درست می‌شود! برای تهیه این غذا ابتدا خربزه را پوست می‌کنند و می‌پزند، سپس به آن گوشت و نخود اضافه می‌کنند و صبر می‌کنند تا جا بیفتد.
سبزی پلو دامغانی
این غذای اصیل سمنانی بیشتر در دامغان رواج دارد و با گوشت چرخ‌کرده سرو می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده آن شامل برنج، سبزی پلویی، گوشت چرخ‌کرده، بادمجان، کره، روغن حیوانی، کدو حلوایی، دارچین، نمک و فلفل است.
خورش هویج و پسته
خورش هویج و پسته یکی از غذاهای محبوب سمنان است که با مرغ، خلال پسته، هویج، زعفران، آبغوره و روغن حیوانی تهیه می‌شود.
خلال‌پلو دامغانی
خلال‌پلو از برنج، گوشت چرخ‌کرده، شکر، پیاز، زعفران و روغن حیوانی و در نهایت همانطور که از نامش هم پیداست از انواع خلال شامل خلال پسته، خلال بادام و خلال پرتقال تشکیل شده.
قرمه لپه دامغانی
این غذا بسیار شبیه قرمه‌سبزی است با این تفاوت که به جای لوبیا قرمز، لپه دارد و گاهی هم به جای گوشت، با مرغ پخته می‌شود. غوره و آبغوره را هم در آخر به عنوان چاشنی به آن اضافه می‌کنند.
مانی‌پلو دامغانی
مانی‌پلو از آن غذاهای اصیل و قدیمی سمنان است که در خانه مادربزرگ‌های سمنانی طبخ می‌شود و مواد اولیه آن را برنج، لپه، گوشت گوسفند یا فیله گوساله، رشته پلویی، کشمش پلویی، زرشک و زعفران تشکیل می‌دهند.
چرتمه پلو
چرتمه پلو از جگر سیاه تازه و دنبه کوبیده‌شده تهیه و با ماست و سیر تازه و برنج سرو می‌شود.
ته‌چین کشمش و لپه
ته‌چین کشمش و لپه هم یکی دیگر از ته‌چین‌های معروف سمنان است و مواد تشکیل‌دهنده‌اش شامل مرغ، لپه، برنج، کشمش، زعفران، نمک، فلفل، زردچوبه، پیاز، ماست، روغن و زرده تخم‌مرغ است.
ته‌چین اسفناج شاهرودی
ته‌چین اسفناج شاهرودی با لایه‌های برنج، گوشت ماهیچه گوسفند، اسفناج، زعفران و روغن کره حیوانی درست می‌شود و از معروفترین غذاهای شاهرود است.
ته‌چین گوشت گرمسار
ته‌چین گوشت گرمساری یک غذای مجلسی است که در عروسی‌ها و سایر مراسم مهم سرو می‌شود و از برنج، گوشت بره، زعفران و ماست تشکیل شده.
چلو گوشت سمنانی
چلوگوشت در همه شهرهای ایران طبخ می‌شود و مردم هر شهر به شیوه خودشان آن را می‌پزند. در سمنان این غذا با گوشت گوسفند، رب گوجه، پیاز، زعفران، دارچین و نمک پخته می‌شود.
کله‌جوش سمنانی
کله‌جوش یک غذای ساده و سریع شاهرودی است که با بادمجان، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، کشک، نعنا، نمک و فلفل تهیه می‌شود.
شله قروت سمنانی
شله قروت یک آش قدیمی سمنانی است که بیشتر در روز تاسوعا و برای نذری داده می‌شود و مواد اولیه آن عبارتند از حبوبات، برنج، سبزی، پیاز و کشک.
خورش سیب آلبالو
این خورش یک خورش فصلی است و در فصل آلبالو یعنی بهار و تابستان طبخ می‌شود. سیب ترش، آلبالو بدون هسته، لپه، شکر، نمک، پیاز، فلفل و زردچوبه، مواد اولیه این خورش هستند.
سوغات سمنان را از کجا بخریم؟
سوغات سمنان را می‌توانید از تهران یا هر شهر دیگری که هستید بخرید اما خرید سوغات از خود سمنان چیز دیگری است. بنابراین فهرستی از بازارهای این شهر را به همراه آدرس آماده کرده‌ایم تا پیش از آن که بلیط قطار یا بلیط هواپیما بگیرید و به شهر خودتان برگردید، اول سری به این سوغاتی‌فروشی‌ها بزنید.
- 📍 بازار بزرگ سمنان: سمنان، خیابان نظامی
- 📍 تیمچه ولیعصر سمنان: سمنان، خیابان امام خمینی
- 📍 بازارچه مهرولایت: سمنان، میدان امام علی
- 📍 مرکز خرید ارگ بردیا: سمنان، میدان ارگ
سخن پایانی
تنوع جغرافیایی و آب‌وهوای سمنان از یک سو و هنر و فرهنگ مردمانش هم از سوی دیگر، جاذبه‌های فراوانی به این استان کویری بخشیده است. تا حدی که اگر یکبار به این شهر سفر کرده باشید تا آخر عمر عطر و طعم سوغات و غذاهای متفاوت آن زیر زبانتان باقی خواهد ماند. در این مطلب سعی کردیم تا اطلاعات جامعی از سوغاتی‌های سمنان در اختیارتان قرار دهیم. مثل همیشه اگر سوغاتی دیگری هم می‌شناسید که جایش در این فهرست خالی است حتما اطلاعاتتان را از طریق بخش نظرات با با ما و سایر کاربران یوتراوز در میان بگذارید.
سوالات متداول
معروفترین سوغات سمنان چیست؟
پسته، نان بقسمات، نان شیرمال، نان چای، انگور، لبنیات، آبنبات چیکو، حلوای سیاه، نان قندی.
معروفترین صنایع دستی سمنان چیست؟
لاکتراشی، چلنگری، گلیجبافی، قالیبافی، جاجیم، چاپ قلمکار، حجمسازی، منبت، خرمهره.
سوغات سمنان را از کجا بخریم؟
بازار بزرگ سمنان، تیمچه ولیعصر، بازارچه مهرولایت و مرکز خرید ارگ بردیا.
