جشن آذرگان را در کجا می‌توانید ببینید؟
- ...
- ...
- تعداد کلمات
ایرانیان باستان آیین‌های مختلفی را برگزار می‌کردند که در میان این آیین‌ها جشن‌ها جایگاه خاصی داشتند. اما جشن‌هایی که آن‌ها برگزار می‌کردند تنها برای جشن و شادی نبود، بلکه در کنار آن به نیایش خدای یکتا می‌پرداختند و همبستگی‌شان را با یکدیگر اعلام می‌کردند. جشن آذرگان یکی از جشن‌های ایران باستان است.
جشن آذرگان جشن زندگی مردم ایران باستان است. زندگی ایرانیان باستان بر اساس فصل‌هاست و فصل‌ها نقش بسیار مهمی در معاش آن‌ها داشت. زیرا پایه‌ی معاش آن‌ها کشاورزی بود. به همین خاطر تقویم را طوری پیش می‌بردند که بتوانند این امر را با زندگی کشاورزی خود همسو کنند. از طرفی ایرانیان باستان زرتشتی بودند و خدای یکتا را می‌پرستیدند. به همین خاطر در میان این تقویم روزهایی را گنجاندند که بتوانند در زمان‌های حساس سال، خدای یکتا را نیایش کنند. این امر باعث می‌شد تا از لحاظ معنوی و روحی آماده باشند و همین‌طور بتوانند با همبستگی‌ای که در این مراسم ایجاد می‌کردند روزهای سخت سال را بگذرانند. زمستان‌های ایران‌زمین زمستان‌های سردی بود. همه باید از میانه‌ی پاییز خود را برای آن آماده می‌کردند. غذای کافی ذخیره می‌کردند و سعی می‌کردند خانه‌های خود را گرم نگه دارند تا زمستان و سرمایش بگذرد. جشن آذرگان یکی از این مراسم است که در روز نهم آذر برگزار می‌شود، درست در آستانه‌ی شروع سرمای پاییز. فاصله‌ی این جشن تا آذر جشن بسیار کم است اما آذرگان از اهمیت بیشتری برخوردار است. یوتراوز شما را با جشن آذرگان آشنا می‌کند.
آنچه درباره‌ی جشن آذرگان می‌خوانید:
- جشن آذرگان چیست
- جشن آذرگان در آتشکده‌های ایران
- ایزد آذر در آذرگان
- اهمیت آتش در آیین زرتشتی
- مراسم جشن آذرگان
جشن آذرگان چیست؟
آذرگان در نهمین روز ماه آذر اتفاق می‌افتد. زیرا در این روز نام ماه و نام روز یکی است. این اصلاً یکی از اصول جشن‌های ایرانی است. در تقویم ایرانی هر روز یک نام دارد و وقتی نام روز و نام ماه یکی باشد در آن روز جشن برپا می‌شود. روز 9 آذر، آذر نام دارد و هم نام است با ماهش اما آذرگان جایگاه خاصی در میان جشن‌های ایرانی دارد. زرتشتیان این جشن را در ستایش آذر اهورایی برگزار می‌کنند.
اکنون در شهرهای مختلف ایران این جشن در میان هم‌وطنان زرتشتی برگزار می‌شود و غوغایی در آتشکده‌ها و محل زندگی‌شان برپاست. در تهران، یزد، شیراز و کرمان این مراسم دینی به زیبایی برگزار می‌شود.
جشن آذرگان در آتشکده‌های ایران
این جشن در آتشکده‌های معروف شهرها برگزار می‌شود. البته در برخی از شهرها آتشکده‌هایی هست که امروز به معابدی تاریخی بدل شده‌اند. اما هم‌وطنان زرتشتی ما در برخی شهرها آتشکده‌ها را برپا نگه داشته‌اند و مراسم مخصوص خود را تمام و کمال در این آتشکده‌ها برگزار می‌کنند مثل آتشکده‌ی ورهرام یا بهرام که در یزد قرار دارد و اگر به سمت خیابان آیت‌الله کاشانی بروید می‌توانید این آتشکده را ببینید و اگر در این روز خاص در آن جا باشید حتماً شاهد برگزاری جشن آذرگان خواهید بود.
زیارتگاه شاه مهر ایزد در کرمان هم یکی دیگر از آتشکده‌های روشن و پابرجای کشورمان است. برای دیدن این آتشکده باید به محله‌ی باغچه‌‌ی بوداغ آباد بروید. این آتشکده باغی بزرگ دارد و همین‌طور آشپزخانه‌ای که در آن خوراکی‌های مخصوص مراسم و جشن‌ها آماده می‌شود. در کرمان آتشکده‌ی دیگری به نام قلعه دختر یا آناهیتا هم هست که در خیابان انقلاب کرمان قرار گرفته است.
آتشکده‌ی آتشگاه اصفهان در جاده‌ی اصفهان نجف‌آباد واقع است. برای دیدنش باید از تپه‌ای سنگی بالا بروید و به آن برسید. آتشکده‌ی تخت رستم هم در شهریار و بخش جوفین قرار دارد. برای دیدنش به سمت روستای قجر بروید که بر بلندای کوه رستم قرار گرفته است. در این محل می‌توانید این آتشکده را از نزدیک ببینید. آتشکده‌ی نیاسر هم که در روستای نیاسر در نزدیکی کاشان است از دیگر آتشکده‌های ایران است.
ایزد آذر در آذرگان
نام آذر در اوستا آمده است. کلمه آتَر و آتَرش استفاده شده که همان آذر است. آذر در اوستا ایزد نگهبان آتش است. آتش برای ایرانیان بسیار مهم است. به همین خاطر در آتشکده‌ها از آتش مقدس نگهداری می‌شود زیرا آتش باعث سوزاندن بدی‌ها می‌شود و همه چیز را پاک می‌کند. البته که آتش زندگی‌بخش هم هست. می‌سوزد و پاک می‌کند و زندگی می‌بخشد. بنابراین از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و وقتی نام ماهی با نام آتش یکی شود این نشان‌دهنده‌ی اهمیت آن ماه است. برازنده‌ی ستایش، گشایش، پناه بخش این‌ها صفاتی است که در متون کهن اوستایی برای آذر و آتش آورده شده است.
اهمیت آتش در آیین زرتشتی
در آیین زرتشتی آتش به چند گروه تقسیم می‌شود. از این جهت که بسیار مهم است و این آیین به طور کامل به آن پرداخته است. البته فراموش نشود که همان‌طور که مسلمانان رو به کعبه نماز می‌خوانند و این تنها یک قبله و نماد برای اتحاد مسلمانان است و آن‌ها در اصل خدای یکتا را می‌پرستند، قبله و نماد زرتشتیان نیز آتش و نور است. نگهداری از آتش و مهم شمردن آن به معنای پرستیدن آتش نیست. بلکه یک نماد برای اتحاد زرتشتیان است و همگی آن‌ها خدای یکتا را می‌پرستند.
با توجه به اوستا پنج نوع آتش در دین زرتشت وجود دارد. آتش برزیسوه که «این آتش در برابر اورمزد می‌سوزد». آتش دیگری به نام «آتش وهوفریانه» وجود دارد. این آتش مربوط است به آتش و گرمایی که در وجود انسان و جانوران است اما آن را غریزه معنا می‌کنند. به آتش دیگر «اوروازیشته» می‌گویند و این آتش را به گیاهان نسبت می‌دهند. «آتش وازشته» آتش آسمان است و اشاره دارد به رعد و برقی که ابرها در آسمان تولید می‌کنند. «آتش سپنیشته» آتشی است که در خانواده‌هاست. البته تقسیم‌بندی‌های دیگری هم وجود دارد که تمامی این‌ها اشاره دارند به جایگاه مهم آتش در فرهنگ زرتشتی و در آیین‌های آن. به همین خاطر است که آذر که آتش نام دارد یک ماه بسیار مهم است زیرا آتش بسیار مهم و زندگی ساز و حیاتی است.
مراسم جشن آذرگان
در این روز همه لباس‌های زیبا به تن می‌کنند و به آتشکده می‌روند. ابتدا موبد بخش‌هایی از اوستا را می‌خواند و سپس همگی دعا می‌خوانند و خدای یکتا را نیایش می‌کنند. نیایشی که در این روز خوانده می‌شود، در روزی که نام ماه و نام روز آذر است آتش نیایش نامیده می‌شود. در خرده اوستا پنج نیایش وجود دارد و آتش نیایش پنجمین آن‌هاست. سپس از آتش مقدس یک اخگر برمی‌دارند و آن را به خانه می‌بردند و سعی می‌کنند تا آخر زمستان آن را روشن نگه دارند و از آن مراقبت کنند. زیرا این آتش گرمابخش و روشنی بخش آن‌ها در سرمای زمستان است.
سپس همگی سر سفره‌هایی می‌نشینند که از قبل چیده‌اند. چیدمان این سفره مانند سفره‌ی هفت‌سین دارای آیین خاصی است. در آن میوه‌ها و خوراکی‌هایی می‌گذارند که هر کدام نماد چیزی است. در عین حال بر سر این سفره‌ها پذیرایی می‌شوند و بعد از آن در خانه‌ها و پشت‌بام آتش روشن می‌کنند.
همان‌طور که ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه گفته است در این روز آتشکده‌ها را زیارت می‌کنند و در کارهای جهان مشورت نمایند! این نشان‌دهنده‌ی اهمیت اجتماعی بودن جشن آذرگان است که تنها هدف، جشن پایکوبی و خوش‌گذرانی نیست، بلکه هدف‌های اجتماعی و مذهبی‌ای دارد که باعث می‌شود افراد خود را برای سختی‌های زمستان آماده کنند و اگر کسی مشکلی دارد بتواند در این جشن برای آن با کمک دیگران راهی پیدا کند.
