معرفی جامع مکان‌های زیارتی عراق

کشور عراق از جمله کشورهایی است که همواره مورد توجه زائران تمامی کشورهای مسلمان و شیعیان جهان قرار دارد. دلیل عمده این جلب توجه، وجود حرم مطهر امام علی (ع)، حرم مطهر امام حسین (ع) و حرم مطهر حضرت عباس (ع) است. علاوه‌بر حرم مطهر این بزرگواران، مساجد زیادی نیز در شهرهای مختلف این کشور وجود دارد که به عنوان مکان زیارتی این کشور شناخته می‌شود. ما در ادامه قصد داریم مکان‌های زیارتی عراق را معرفی کنیم. بنابراین اگر در جستجوی شناخت مکان‌های زیارتی این کشور هستید، تا انتها، یوتراوز را همراهی کنید.

لیست مکان‌های زیارتی عراق که در ادامه می‌خوانید:

• معرفی حرم مطهر امام علی (ع)
• مقام حضرت مهدی (عج)
• مرقد هود و صالح
• مرقد آدم و نوح
• مسجد حنانه
• مسجد عمران بن شاهین
• مسجد الخضراء
• مسجد الرأس
• مسجد شیخ طوسی
• مسجد کوفه
• حرم مسلم بن عقیل
• مرقد مختار ثقفی
• مرقد میثم تمار
• مسجد صعصعه بن صوحان
• خانه امام علی (ع)
• مرقد خدیجه دختر حضرت علی (ع)
• مرقد اولادالحسن
• مرقد سید ابراهیم غمر
• قصر دارالاماره
• حرم امام حسین (ع)
• حرم مطهر حضرت عباس (ع)
• زیارتگاه‌های کاظمین
• زیارتگاه‌های سامراء

معرفی حرم مطهر امام علی (ع)

یکی از مهم‌ترین مکا‌ن‌های زیارتی عراق، حرم مطهر امام علی (ع) است که در شهر نجف این کشور واقع شده است. ساختمان این حرم از زمانی‌که شاه صفی آن را ساخت، باقی‌مانده است. قبر مطهر امام علی (ع) در زیر یک گنبد بلند قرار دارد و سراسر آن با طلا پوشانده شده است. اطراف این حرم، روضه‌ای واقع شده که هریک از اضلاع آن، طولی به اندازه 13 متر دارد و در چهار طرف آن، رواق‌هایی سرپوشیده، ساخته شده است. ایوانی از جنس طلا در سمت شرق روضه منوره قرار دارد که در دو طرف آن، دو مناره طلاکاری شده ساخته‌اند. هر روز صبح چه در تابستان و چه در زمستان با طلوع خورشید، اشعه آفتاب بر ضریح مطهر می‌تابد.
روضه‌ای به شکل مربع، قبر حضرت علی (ع) را احاطه کرده است. همچنین دو گنبد داخلی به شکل دایره و خارجی به صورت نوک‌تیز بر بالای قبر حضرت علی (ع) قرار دارد.
گنبد حرم مطهر روی یک حاشیه‌ی 12 متری واقع است و 12 پنجره را شامل می‌شود که برای تهویه و نورگیری کاربری دارند. نقش‌ونگارهای به‌کاررفته در داخل و بیرون گنبد، زیبایی خاصی به آن بخشیده است. همچنین قسمت‌های مختلف این مکان زیارتی در عراق، مزین به آیینه‌کاری‌های زیبا و کاشی‌کاری‌ها نفیس است.
سطح خارجی گنبد تا قبل از تشرف نادرشاه به این مکان، کاشی‌کاری شده بود اما پس از آن با دستور وی، طلاکاری شد.
همانطورکه بیان کردیم دیوارهای روضه که گنبد روی آن قرار دارد، دارای ارتفاعی به اندازه 17 متر است که از سطح زمین تا یک‌ونیم متر بالاتر از آن، پوشیده از مرمر است و باقی آن کاشی‌کاری شده و آیاتی از قرآن کریم روی آن نوشته شده و مابقی آن تا حاشیه گنبد از سنگ‌های قیمتی و بسیار کم‌یاب پوشانده شده است. در ادامه آن نیز یکی از هنرمندان اصفهانی در دهه 40 شمسی، آیین‌کاری‌هایی بر روی آن انجام داده است.
روضه شریف به عنوان یکی از مکان‌های زیارتی عراق، دارای 6 در است که دو در از آن که در سمت غربی واقع شده‌اند، به این دلیل که در پشت آن، پنجره‌ای از جنس نقره قرار دارد به رواق، راه پیدا نمی‌کنند. اما دو دری که در سمت شرقی روضه شریف واقع شده‌اند به رواقی که در مقابل ایوان طلا قرار دارد، راه پیدا می‌کنند. دو در دیگر که در سمت شمال و پشت سر امام واقع شده نیز در نهایت به رواق راه پیدا می‌کنند.
صحن حرم مطهر امام علی (ع) به‌عنوان یکی از مکان‌های زیارتی عراق توسط یک دیوار به شکل مربع، احاطه شده است. دیوار صحن شریف، دارای 5 در است که هر یک از آن‌ها به نام خاصی، شهرت‌ دارند. در ادامه به معرفی هریک از این نام‌ها می‌پردازیم:

• باب‌الکبیر (در بزرگ): این در صحن حرم امام علی (ع) به عنوان یکی از مکان‌های زیارتی عراق رو به بازار بزرگ باز شده و مشخصه آن این است که یک ساعت قدیمی، بالای آن نصب شده است. در واقع این ساعت در سال 1305 توسط وزیر وقت ایران به حرم مطهر امام علی (ع) اهدا شد و در سال 1323 چهار طرف آن را به همراه گنبدی که بالای آن است، با آجرهای طلایی مزین کردند.
• باب مسلم بن عقیل: این در یکی از درهای فرعی صحن حرم است که در سمت راست باب‌الکبیر قرار گرفته است.
• باب ‌الطوسی: این در رو به قبر شیخ طوسی باز می‌شود.
• باب ‌القبله: این در از درهای صحن حرم مطهر، عنوان کوچکترین درهای صحن را داراست و بارها مرمت شده است.
• باب ‌السلطانی (باب‌الفرج): علت نام‌گذاری این در به این دلیل است که در زمان سلطنت عبدالعزیز عثمانی افتتاح شده است. از آنجایی‌که این در به مقام امام زمان (عج) منتهی می‌شود، نام باب‌الفرج را نیز به آن نسبت داده‌اند. باب‌السلطانی در سمت غرب صحن واقع شده است.

گلدسته‌های حرم مطهر امام علی (ع)

حرم دارای گلدسته‌هایی است که در سمت شرق روضه شریف و در دو گوشه از ایوان، واقع شده است. جالب است بدانید که هر یک از گلدسته‌ها، از 4 هزار آجر از جنس طلای خالص ساخته شده‌اند.

رواق حرم مطهر امام علی (ع)

چهار طرف روضه مطهر این مکان زیارتی عراق، در رواق‌ها احاطه شده و دیوارهای رواق‌ها، متصل به دیوار روضه شریف است. آیینه‌کاری‌هایی که در سقف و قسمتی از دیوارهای رواق به‌کاررفته، زیبایی خیره‌کننده‌ای به آن بخشیده است.
رواق حرم امام علی (ع) دارای 3 در است که دو در مقابل یکدیگر واقع شده‌اند و به در جنوبی و شمالی، معروف هستند. درب رواق دیگر، واقع در ایوان طلاست و از جمله درب‌های گرانبهای حرم مطهر به شمار می‌رود که علاوه بر میناکاری، سنگ‌های ارزشمندی نیز در آن جاسازی شده است. علاوه‌بر تمام این‌ها با خطی زیبا، اشعار و آیاتی از قرآن کریم بر روی آن نوشته شده است.
شایان ذکر است که در سال 1373، درب دیگری، منتهی به رواق، بازگشایی شد. تمامی دیوارهای روضه و همچنین ایوان‌های خارجی، با کاشی‌کاری‌های زیبا، مزین شده‌اند.

مقام حضرت مهدی (عج)

یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق، مقام حضرت مهدی (عج) است که در سمت غربی شهر نجف واقع شده است. لازم به ذکر است که این مقام یکبار در سال 1310 تخریب شد و مجدد مورد بازسازی قرار گرفت. در بازسازی مجدد، گنبدی به همراه کاشی‌کاری فیروزه‌ای روی آن بنا شده است.

مرقد هود و صالح

مرقد هود و صالح یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق، واقع در شمال شهر نجف است. مرقد هود و صالح در میان مسلمانان و گردشگران علاقمند به تاریخ، شهرت زیادی دارد و مسلمانان هنگام سفر زیارتی خود به نجف به این آرامگاه می‌روند و در آن به دعا و نیایش می‌پردازند. لازم به ذکر است که بنای اولیه آن یک‌بار، تخریب شد و بار دیگر یک گنبد جدید به همراه کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای بر آن بنا شد.

مرقد آدم و نوح

یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق، مرقد آدم و نوح است که در محدوده‌ی حرم حضرت علی (ع) قرار دارد و شیعیانی که به زیارت حرم مطهر امام علی (ع) مشرف می‌شوند، معمولا زیارت‌نامه حضرت آدم و حضرت نوح را می‌خوانند. در بخشی از زیارتنامه حضرت علی (ع) به این صورت نوشته شده است که «و سلام بر تو، سلام بر آدم و نوح که در کنار تو دفن شده‌اند...» و این موضوع بیانگر این است که مرقد ایشان در کنار حضرت علی (ع) است. ابن بطوطه در سفرنامه‌اش این‌گونه نوشته: «در هنگام ورود به روضه مطهر، سه قبر به چشم می‌خورد که یکی از آن‌ها به حضرت علی (ع) و دیگری به آدم و یکی دیگر به نوح تعلق دارد». در این رابطه فرد دیگری نیز به نام سید علی ترکی که جهانگرد بوده، می‌گوید که: «پس از زیارت حضرت علی (ع) در نجف به زیارت آدم و نوح و شمعون نیز رفته است».

مسجد حنانه

مسجد حنانه به‌عنوان یکی از مکان‌های زیارتی عراق، شناخته می‌شود. در گذشته در این مکان، بنایی به صورت ایستاده وجود داشت که به قائم مشهور بود. روایت‌ها حاکی از آن است که هنگام حمل پیکر مطهر حضرت علی (ع) برای دفن در شهر نجف، پیکر ایشان از مقابل این مکان، عبور داده شد و این بنا کمی منحنی شد و به همین دلیل از آن پس، با نام حنانه، شناخته می‌شود.
برخی از افراد بر این باورند که ابن‌زیاد در محرم سال 61 هجری قمری، اسرای اهل‌بیت را به همراه سر مطهر امام حسین (ع) و سر سایر شهدا به این محل، منتقل کرد تا شهر کوفه را آماده ورود آن‌ها کند، در همین زمان بود که اهل‌بیت برای این اندوه بزرگ به سوگواری نشستند و به همین دلیل به این محله، نام حنانه را نسبت دادند که به معنای «ناله و نوحه‌کننده» است و پس از مدتی در این محل، مسجدی بنا شد و به همین دلیل نام مسجد حنانه را به آن دادند. شایان ذکر است که این مسجد یکی از سه محلی است که امام صادق (ع) در آن اقامه نماز کردند. مسجد حنانه در سمت شمال شهر نجف است.

مرقد کمیل بن زیاد

یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق، مرقد کمیل‌بن زیاد، واقع در مسیر نجف و شهر قدیم کوفه است. این مرقد به شکل یک حرم بزرگ و باشکوه است. کمیل به عنوان یکی از یاران نزدیک حضرت علی (ع) در جنگ نهروان همراه ایشان بود. وی در دوران حجاج، دستگیر و در نهایت به قتل رسید و او را در این محل، دفن کردند. اکنون این مکان، مورد توجه زائران شیعه واقع شده است و اکثر شیعیان در سفر خود به نجف از این مرقد دیدن می‌کنند.
لازم به ذکر است که مرقد شیخ احمد وائلی در حیاط مرقد کمیل‌بن‌زیاد، واقع شده است. وی یکی از شاعران بزرگ بود که علاوه‌بر مضامین مذهبی به مسائل اجتماعی و مساله فلسطین نیز توجه ویژه‌ای داشت. شیخ احمد وائلی در شهر کاظمین، دار فانی را وداع گفت و در نهایت در حیاط مرقد کمیل به خاک سپرده شد.

مسجد عمران بن شاهین

یکی از قدیمی‌ترین مساجد نجف که در شمار مکان‌های زیارتی عراق نیز قرار دارد، مسجد عمران بن شاهین است. عمران فردی شورشگر علیه حکومت عضدالدوله بویه بود که در زمان شورش خود، شکسست خورد و با خود پیمان بست در صورتی‌که سلطان او را ببخشد دو رواق بنا کند که یکی از آن‌ها در نجف و دیگری در کربلا باشد. رواقی که در نجف ساخته شده در سمت شمال حرم مطهر حضرت علی (ع) قرار داشت.
در زمان شاه عباس صفوی، صحن از سمت شمال، توسعه داده شد؛ به این صورت که مسجد عمران بن شاهین را به آن اضافه کردند و با گذشت زمان و طی جنگ‌های مختلف، بخش‌هایی از این مسجد، از بین رفت و امروزه تنها بخشی از آن باقی‌مانده است. قسمت‌های باقی‌مانده در راهرو منتهی به باب‌الطوسی حرم قرار دارد.

مسجد الخضراء

مسجد الخضراء به‌عنوان یکی دیگر از قدیمی‌ترین مکان‌های زیارتی عراق است که در سال 1388 بازسازی شد و طی این بازسازی، زیبایی خیره‌کننده‌ای به خود گرفت. این مسجد، سال‌های زیادی بود که به عنوان مرکز اصلی تدریس در حوزه علیه نجف کاربرد داشت. مسجد الخضراء در شمال شرقی دیوار خارجی حرم مطهر حضرت علی (ع) واقع است که ورود به آن از طریق ایوان دوم دیوار شرقی، امکان‌پذیر است. طبق مطالعات صورت‌گرفته، حدس می‌زنند که فردی به نام علی‌بن‌مظفر این مسجد را بنا کرده باشد.

مسجد الرأس

یکی دیگر از قدیمی‌ترین مکان‌های زیارتی عراق که در شهر نجف واقع شده است، مسجد الرأس نام دارد. دلیل این نام‌گذاری به قرار داشتن مسجد در بالای سر مطهر حضرت مربوط می‌شود. قدمت این مسجد به زمان پادشاهان ایلخانی باز می‌گردد و از زمان احداث آن به بعد، چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است. بنای این مسجد، مستطیل شکل است و یک صحن بزرگ دارد که در دو طرف شمالی و جنوبی آن دو ایوان با اندازه بزرگ قرار گرفته‌اند.

مسجد شیخ طوسی

مسجد شیخ طوسی با تغییر کاربری، تبدیل به مسجد شده است. این مکان، قبلا محل سکونت شیخ طوسی بوده که پس از فوت وی، بنابر وصیت خودش، او را در همان محل، دفن کرده‌اند و خانه را به مسجد تبدیل کرده‌اند. مسجد شیخ طوسی در سمت شمال حرم و در مقابل در طوسی حرم مطهر واقع شده است. مسجد شیخی نیز مانند بسیاری دیگر از مکان‌های زیارتی عراق، بارها بازسازی شد. این مسجد در ده قرن گذشته به عنوان یکی از مراکز تدریس حوزه نجف، شناخته می‌شد.

تکیه بکتاشیه مسجد شیخ طوسی

تکیه بکتاش از دو بخش تشکیل شده و هر یک از آن‌ها کاربری متفاوتی دارند. به این صورت که بخش اول تکیه برای اقامه نماز جماعت و هم‌چنین برپایی دروس دینی کاربرد داشته و بخش دوم آن، محلی برای عبادت عابدان و زاهدان است. در گذشته، صوفیان بکتاشی در این محل، مراسم‌های مذهبی خود را برگزار می‌کردند.

مسجد کوفه

از مکان‌های زیارتی شهر نجف که بگذریم، کوفه به عنوان یکی از شهرهای تاریخی عراق دارای فضای زیارتی زیادی است که یکی از معروف‌ترین آن‌ها، مسجد کوفه نام دارد. هرساله تعداد زیادی از زائران به قصد زیارت در مسجد کوفه به عنوان یکی از بهترین مکان‌های زیارتی عراق به آن سفر می‌کنند. مقام امیرالمومنین یکی از جاهای زیارتی و متبرک این مسجد به شمار می‌رود و واقع در سمت قبله است. البته لازم به ذکر است که مقام یکی از حجره‌هایی است که در اطراف این مسجد قرار دارد.
از اعمال مسجد کوفه این است که زائران در وسط این مسجد، دو رکعت نماز بخوانند که به مقام رسول خدا (ص) شهرت دارد که در رکعت اول آن پس از خواندن حمد، سوره اخلاص و در رکعت دوم پس از خواندن حمد، سوره کافرون را تلاوت می‌کنند و سپس با اتمام نماز، تسبیحات حضرت زهرا (ع) و در نهایت هم دعای مخصوص آن را می‌خوانند. 

مسجد کوفه، شامل ستون‌ها و محراب‌های هفت‌گانه است که برخی از معصومان و پیامبران در این محرب‌ها نماز گذارده‌اند. یکی دیگر از مکان‌هایی که در این مسجد وجود دارد، «دکه القضاء» است که طبق روایاتی گفته شده که این قسمت از مسجد، جایگاه قضاوت حضرت علی (ع) بوده است. در مجاورت دکه القضاء مکانی به نام بیت‌الطشت قرار دارد که یکی از معجزات امیرالمومنین در این مکان صورت گرفته است. هم‌چنین یکی دیگر از معجزات حضرت علی (ع) نیز در یکی از نخستین دروازه‌های این مسجد زیارتی به نام باب‌الثعبان صورت گرفته است.

حرم مسلم بن عقیل

مسلم بن عقیل به عنوان سفیر امام حسین (ع) برای بررسی وضعیت آشفته آن زمان مامور بوده تا نسبت به نامه‌های اهل کوفه به امام حسین (ع)، اطمینان حاصل کند و در همان روزها، اهل کوفه او را به شهادت رساندند. حرم مسلم بن عقیل به عنوان یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق در سمت شرق مسجد کوفه است. در بالای این حرم یک گنبد طلایی‌رنگ قرار داشته و در سال 1960 وزارت اوقاف عراق تصمیم به توسعه صحن حرم مذکور گرفت. این حرم چندین دفعه بازسازی شد که آخرین آن در سال 1387 توسط حاج محمد حسین رفیعی بهبهانی کویتی صورت گرفت.

مرقد مختار ثقفی

مختار ثقفی به عنوان یکی از خون‌خواهان امام حسین (ع) و یاران وی طرفداران زیادی در میان مسلمانان دارد. وی در آن زمان برای خون‌خواهی از امام حسین (ع) علیه بنی‌امیه به قیام برخاست و افراد زیادی که موجب قتل امام حسین بودند را مجازات کرد.
مرقد مختار ثقفی به عنوان یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق در میان مسلمانان شهرت دارد. ورودی مرقد مختار ثقفی در ابتدا از یک حجره‌ در سمت جنوب شرقی مسجد کوفه بود. اما مورد بازسازی قرار گرفت و حاج محسن بن عبود شلاش خفاجی نجفی به عنوان یک تاجر با کمک تعدادی از علمای نجف اشرف، یک حرم برای مختار ساخت و آن را سمت جنوب رواق و هم‌چنین حرم مسلم بن عقیل متصل کرد.

مرقد میثم تمار

میثم تمار، یکی از یاران نزدیک حضرت علی (ع) به شمار می‌رفت که ابن زیاد وی را در سال 60 هجری قمری به قتل رساند. مرقد میثم تمار تنها به اندازه 300 متر از مسجد کوفه فاصله دارد. لازم به ذکر است که مرقد میثم تمار اخیرا بازسازی شده است و طی این بازسازی، روی قبر وی، یک صندوق چوبی و پنجره‌ای نصب شده است. بر بالای این حرم یک گنبد بلند قرار گرفته است و با کاشی‌کاری‌های زیبا مزین شده است. در اطراف این مرقد، یک رواقی با وسعت گسترده قرار گرفته است.

مسجد صعصعه بن صوحان

مسجد صعصعه بن صوحان در کنار مسجد سهله و مسجد زید بن صوحان قرار گرفته است. ایشان یکی از باوفاترین یاران امیرالمومنین بوده است. از اعمال مستحب این مکان این است که نماز بخوانید و در آن به دعا کردن بپردازید. از جمله دعاهایی که خواندن آن در این مسجد به آن توصیه زیادی شده است، دعای صعصعه بن صوحان است که در نماز شب می‌خوانده است.

خانه امام علی (ع)

خانه امام علی (ع) در واقع، محل سکونت خواهر این حضرت بوده و ایشان پس از اینکه به کوفه منتقل شدند، آن را به عنوان منزل خود انتخاب کردند. خانه امام علی (ع) در زاویه جنوب غربی مسجد کوفه و البته بیرون از آن واقع شده است. این خانه نیز در میان شیعیان عراق و سایر کشورها به عنوان یکی از مکان‌های زیارتی عراق محسوب می‌شود.

مرقد خدیجه دختر حضرت علی (ع)

مرقد خدیجه دختر حضرت علی (ع) با تغییر کاربری به زیارتگاهی برای شیعیان تبدیل شده است. در گذشته، این مکان به عنوان مغازه خرمافروشی میثم تمار، یکی از یاران امام علی (ع) شناخته می‌شد. محل مرقد ایشان در مقابل مسجد کوفه واقع شده است.

مرقد اولادالحسن

مرقد اولادالحسن به عنوان یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق است که در این محل، تعدادی از فرزندان امام حسن (ع) به خاک سپرده شده‌اند. مرقد اولادالحسن واقع در مسیر جاده قدیمی کوفه به مسجد سهله است.

مرقد سید ابراهیم غمر

سید ابراهیم غمر فرزند حسن‌المثنی پسر امام حسن مجتبی (ع) است. وی جد سادات طباطبایی است. مرقد وی در سمت غرب مرقد میثم تمار واقع شده است.

قصر دارالاماره

ساختمان دارالاماره به شکل مربعی است که از آن فقط پایه‌ها و برخی از دیوارهای تخریب شده، برجای مانده است. جالب است بدانید که این قصر، محل شهادت مسلم بوده و همچنین سر مبارک امام حسین (ع) در این مکان به نمایش گذاشته شده است. پس از مدت کوتاهی، مختار ثقفی به خون‌خواهی از امام حسین (ع)، سرهای قاتلان ایشان را برید و در این مکان به نمایش گذاشت و در نهایت، سر مختار توسط دشمنان وی بریده شد و در این قصر به نمایش گذاشته شد.
از مکان‌های زیارتی نجف و شهر قدیم کوفه که بگذاریم، به معرفی مهمترین دلیل سفر شیعیان به عراق یعنی زیارت حرم مطهر امام حسین (ع) و زیارت حرم مطهر حضرت ابالفضل عباس می‌پردازیم.

حرم مطهر امام حسین (ع)؛ مهمترین زیارتگاه عراق

معروف‌ترین مکان‌های زیارتی عراق که در شهر کربلای این کشور واقع شده است، حرم مطهر امام حسین (ع) است. روضه شریف در قسمت مرکز صحن قرار دارد و روی آن یک صندوق چوبی که منبت‌کاری شده قرار گرفته است. در این حرم، قبر مطهر امام حسین (ع) و همچنین دو فرزند ایشان به نام‌های علی اکبر (ع) و علی اصغر (ع) وجود دارد. جنس ضریح از نقره خالص و به رنگ سفید است.
همچنین اطراف این حرم، چهار رواق قرار دارد. رواق‌های شمالی و جنوبی، حدود 40 متر طول و رواق‌های شرقی و غربی، به اندازه 45 متر طول دارند. زمین هر یک از رواق‌ها، با سنگ مرمرهایی به رنگ سفید اعلاء، پوشیده شده است. هر یک از رواق‌ها ارتفاعی به اندازه 12 متر دارند و نام خاصی دارند که عبارتند از:

• رواق جنوبی با نام حبیب‌بن‌مظاهر
• رواق شمالی به نام رواق سلاطین
• رواق شرقی به نام رواق فقها

اطراف مرقد مطهر امام حسین (ع) را صحن بزرگی احاطه کرده است و از آنجایی‌که در آن، نماز جماعت اقامه می‌شود به آن جامع می‌گویند. در صحن شریف دو ایوان به نام ایوان وزیر و ایوان ناصری وجود دارد.
ایوان وزیر این صحن در سمت شمال صحن واقع شده است. این ایوان به یکی از وزیران دولت قاجاریه نسبت داده شده است. ایوان وزیر محل دفن بسیاری از علماست که نامشان بر روی دیوار به صورت سنگ نوشته مشخص شده است. از این ایوان به عنوان ورودی صحن حرم استفاده می‌شود. ایوان ناصری نیز در سمت غرب صحن واقع شده است که امروزه برای تشرف زائران حرم امام حسین (ع) به داخل صحن کاربرد دارد.

تکیه بکتاشیه در حرم مطهر امام حسین (ع)

یکی دیگر از جاهای مهم صحن شریف حرم مطهر امام حسین (ع)، تکیه بکتاشیه نام دارد. افرادی که از سمت در باب‌القبله وارد صحن می‌شدند در سمت راست خود، تکیه بکتاشیه را مشاهده می‌کردند. بنای تکیه بکتاشیه به بنای صحن شریف، شباهت زیادی دارد. این تکیه شامل دو پنجره مشرف به صحن حرم مطهر بوده است. البته لازم به ذکر است که با گذر زمان، اثری از این تکیه در صحن حرم باقی نمانده است.
گنبد مطهر حرم امام حسین (ع) به عنوان یکی از مکان‌های زیارتی عراق بر روی روضه شریف واقع شده است که تمامی آن پوشیده از طلاست. این گنبد، شامل 10 پنجره با عرض 131 سانتی‌متر است که هر یک از آن‌ها به اندازه 155 سانتی‌متر با دیگری فاصله دارد.
اگر از سمت جنوب گنبد مطهر به اندازه 10 متر فاصه بگیریم، دو گلدسته بلند و به رنگ طلایی به چشم می‌خورد که هر یک از آن‌ها به اندازه 25 متر ارتفاع و 4 متر قطر دارد.
صحن شریف این مکان زیارتی عراق دارای درهای متعددی است که هرکدام از آن‌ها منتهی به یکی از محلات کربلا می‌شود. در گذشته تعداد 7 در به نام‌های باب‌القبله، باب‌الزینبیه، باب‌السلطلانیه، باب‌السدره، باب‌الصحن الصغیر، باب‌الصافی و باب قاضی‌الحاجات وجود داشته است و بعدها به تعداد 10 در افزایش پیدا کرده است، زیرا دو در باب‌الصغیر و باب‌الصافی با هم ادغام شده‌اند و یک در به نام باب‌الشهدا، جایگرین آن‌ها شد و تعداد چهار در دیگر به نام‌های باب‌الرجاء، باب‌الکرامه، باب‌السلام و باب‌الرآس به آن‌ها اضافه شد.

حرم مطهر حضرت عباس (ع)

یکی دیگر از معروف‌ترین و پرطرفدارترین مکان‌های زیارتی عراق در میان مسلمانان، حرم مطهر حضرت عباس (ع) است. حرم ایشان تنها به اندازه 300 متر از حرم مطهر امام حسین (ع) فاصله دارد.
روضه شریف حرم مطهر حضرت عباس (ع)، وسعتی به اندازه 4370 متر مربع دارد و کف آن پوشیده از سنگ است. دیوارهای روضه مطهر آینه‌کاری شده است. پنجره‌ای بر روی قبر مطهر ایشان از جنس طلا و نقره، قرار داده شده است. در اطراف روضه مطهر حرم ایشان، 4 رواق قرار دارد که همه کاشی‌کاری و آینه‌کاری شده‌اند.
صحن حرم مطهر حضرت عباس (ع) دارای 10در با نام‌های باب الامام الحسن (ع)، باب الامام الحسین (ع)، باب صاحب الزمان (عج)، باب موسی‌بن جعفر (ع)، باب امیرالمومنین (ع)، باب علی‌الهادی (ع)، باب الامام الجواد (ع)، باب الرضا (ع) و باب‌ الرسول (ص) است. قطر گنبد حرم مطهر حضرت عباس (ع) 12 متر و به شکل نیمه‌کروی و دارای تعدادی پنجره است.

زیارتگاه‌های کاظمین

حرم مطهر امام موسی کاظم (ع)، امام هفتم شیعیان و امام محمدتقی (ع) امام نهم شیعیان در شهر کاظمین نیز یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق به شمار می‌رود که هر ساله زائران بسیار زیادی از بین شیعیان در سفر خود به کاظمین به حرم ایشان برای زیارت می‌روند.

زیارتگاه‌های سامرا

حرم علی بن محمد (ع)، امام دهم شیعیان نیز به عنوان یکی دیگر از مکان‌های زیارتی عراق محسوب می‌شود که در شهر سامرا در این کشور واقع شده است. همچنین حرم حسن بن علی (ع)، امام حسن عسکری نیز در شهر سامرای عراق واقع شده است و زائرین زیادی هر ساله به قصد زیارت در حرم مطهر ایشان به شهر سامرا سفر می‌کنند.

در این مطلب سعی کردیم مکان‌های زیارتی عراق را معرفی کنیم. از اینکه وقت گران‌بهایتان را برای خواندن این مطلب صرف کردید، از شما متشکریم. اکنون شما می‌توانید سوالات و پیشنهادات خود را در این رابطه با ما و سایر کاربران مجله گردشگری یوتراوز به اشتراک بگذارید.