چگونه در طبیعت گردی از نیش حشرات در امان بمانیم؟

حشراتی من‌جمله زنبور، مگس، کک، ساس و بندپایانی مثل عنکبوت و رتیل و غیره در هرجایی ممکن است یافت شوند. از میان این حشرات و بندپایان برخی خطرناک و برخی بی‌خطرند؛ اما همان موجودات کوچک بی‌خطر هم می‌توانند دردسرهایی برای ما درست کنند. حالا این سوال مطرح می‌شود که در سفر به طبیعت چگونه از شر این حشرات موذی خلاص شویم؟ راهکارهای زیادی برای «رهایی از نیش حشرات در طبیعت‌گردی» وجود دارد که در ادامه یوتراوز به برخی از آن‌ها اشاره می‌کند.

آنچه درباره رهایی از نیش حشرات در طبیعت‌گردی می‌خوانیم:

• چگونه در سفر به طبیعت از شر حشرات موذی خلاص شویم؟
• طبیعت‌گردها بهتر است این حشرات و بندپایان را شناسایی کنند

چگونه در سفر به طبیعت از شر حشرات موذی خلاص شویم؟

حال که تصمیم داریم به دامان طبیعت برویم و یک سفر عالی در طبیعت بکر کشورمان را تجربه کنیم، بهتر است که این توصیه‌ها را به خاطر بسپاریم. اینکه بهترین راه برای خلاصی از شر حشرات، «دوری و دوستی» است و به قولی پیشگیری بهتر از درمان است.

از اتراق کردن در این مکان‌ها صرف‌نظر کنید

اولین نکته که در این رابطه باید بدانیم اتراق نکردن در مکان‌هایی است که وجود حشرات موذی و بندپایان در آن‌ها اثبات‌شده است. این مکان‌ها عبارت‌اند از مکان‌های نزدیک به باتلاق‌ها، اطراف رودخانه‌ها یا نقاط نزدیک به تالاب‌‌ها. چراکه این مکان‌ها مرطوب هستند و محلی مناسب برای رشد و تغذیه‌ی پشه‌ها و سایر حشرات موذی به شمار می‌روند. ازاین‌رو به ریسکش نمی‌ارزد که شبی را در کنار رودخانه یا تالابی بگذرانید و صبح بیدار شوید و ببینید که تمام بدن شما پر از رد نیش حشرات همراه با خارش و سوزش است.

آتش روشن کنید

اگر قصد دارید تا شب را در طبیعت بگذرانید و از ترس پشه‌ها و سایر حشرات نمی‌توانید شب را به صبح برسانید، بهتر است که در محل اتراق خود یا مکانی که چادر و کمپ خود را برپا کرده‌اید، آتش روشن کنید. با انجام این کار شما می‌توانید از شر پشه‌ها و سایر حشرات به‌واسطه‌ی گرما و حرارت ایجادشده در امان بمانید. درواقع آتش گزینه‌ی خوبی برای دور کردن حشرات است و می‌توان حساب ویژه‌ای روی آن باز کرد.

سکون هوا را به هم بزنید

هوای ساکن بهترین حالتی است که پشه‌ها و برخی از حشرات دیگر می‌توانند به‌واسطه‌ی آن، به‌راحتی پرواز کرده و کارشان را انجام دهند. ازاین‌رو اگر در محلی اتراق کرده‌اید که هوا ساکن است، باید به دنبال راهی باشید تا سکون هوا را به هم بزنید. یکی از بهترین راهکارها شاید، استفاده از پنکه و بادبزن آن برای برهم زدن سکون هوا و دفع حشرات است. اگر منطقه‌ای که در آن سکونت دارید، بادخیز باشد که چه‌بهتر. البته اگر سروصدای باد اجازه بدهد که بخوابید.

همراه داشتن وسایل لازم برای دوری از حشرات و جلوگیری از گزیدگی

اولین راه برای رهایی از شر حشرات و گزیدگی توسط آن‌ها که ممکن است بهترین راه و راحت‌ترین روش باشد، همراه داشتن ابزار و وسایلی است که حشرات و بندپایان را از ما دور می‌کنند. بعضی از این ابزار شامل دستگاه‌های دورکننده حشرات، اسپری و کرم‌هایی است که بوی آن حشرات را از ما دور نگه می‌دارد.
استفاده از توتون هم در بین برخی از کوهنوردان و طبیعت‌گردها متداول است. طبیعت‌گردها معتقدند که بوی توتون حشرات را از آنها دور نگه می‌دارد. حالا اینکه چقدر این روش موثر است، نمی‌دانیم اما دیده‌شده که کوهنوردان و طبیعت‌گردها به‌خصوص در زمان سفر به نواحی کویری، دور چادر خود کمی توتون می‌ریزند تا حشرات موذی و بندپایانی مثل عقرب را از خود دورنگه دارند.

توجه به نوع پوشش

پس از استفاده از وسایل و ابزارهای دوری از حشرات و جلوگیری از گزیدگی توسط آن‌ها، توجه به پوشش و نوع لباس در این مسئله کاربرد جدی دارد. به‌طور مثال پوشش ضخیم لباس‌هایی همچون لباس‌های جین، باعث می‌شود تا کمتر در معرض گزیدگی توسط حشرات قرار بگیریم. یا اینکه برای رهایی از گزیدگی توسط حشرات می‌توان لباس‌هایی با رنگ روشن را برای پوشش انتخاب کرد. این لباس‌ها این امکان را در اختیار ما خواهد گذاشت تا اگر حشره بر روی لباس ما نشست و قصد داشت تا نیشمان بزند، آن را شناسایی کرده و از خود دور کنیم. ضمن آنکه از پوشش کامل به‌هیچ‌عنوان غفلت نکنید؛ یعنی بهتر است که از پوشیدن لباس‌هایی همچون لباس‌های آستین کوتاه و دامن خودداری کنید تا از گزش حشرات در امان باشید.

توجه به خوردوخوراک و بوی غذا

راه‌ دیگر برای رهایی از حشرات در هنگام طبیعت‌گردی، توجه به تغذیه‌ی خودمان و بویی است که از بدن ما یا از غذاهای ما متصاعد می‌شود. به‌طور مثال خوردن موز یا موارد مشابهی همچون موز که قند زیادی دارند، باعث می‌شود تا حشرات بیشتری جذب ما شوند. ازاین‌رو در مصرف این نوع خوراکی‌ها و مواد غذایی باید صرف‌نظر کنید.
در رابطه با بو بد نیست بدانید که استفاده از لوسیون، ادکلن، شامپو، عطر و ... هم باعث می‌شود تا بوی بیشتری از ما متصاعد شود که همین عاملی برای جذب حشرات و از طرفی مورد گزش قرار گرفتن از جانب آن‌ها است؛ بنابراین اگر نیاز به استفاده ندارید، استفاده نکنید، به همین راحتی!

بستن زیپ‌های چادر

اگر به طبیعت سفرکرده‌اید و قصد دارید تا شب را در چادر سپری کنید، کاملا متوجه باشید که هر بار وارد چادرتان می‌شوید یا از آن خارج می‌شوید، زیپ‌های چادر را بکشید تا از ورود حشرات به داخل چادر جلوگیری کنید. این نکته را در مورد کوله‌پشتی و کفش‌ها رعایت کنید. بهتر است زیپ جیب‌های کوله‌پشتی خود را بعد از هر بار برداشتن شیئی از آن ببنید؛ تا حشرات و بندپایانی چون عقرب و رتیل فرصت ورود به کوله‌پشتی شمارا پیدا نکنند.

دور نگه‌داشتن و بسته‌بندی زباله‌ها

زباله‌ها از عوامل جذب حشرات موذی هستند. اگر به طبیعت سفر می‌کنید و قرار است شب را در آن بیتوته کنید، زباله‌های خود در کیسه پلاستیکی قرار دهید و آن را کاملا بسته‌بندی کنید. یادتان باشد در پایان سفر زباله‌ها را با خود به شهر برگردانید و هیچ زباله‌ای را در طبیعت رها نکنید.

قبل از کمپ زدن درباره منطقه مطالعه و پرس‌وجو کنید

بعضی نواحی کویری کشورمان برای اتراق کردن چه در شب و چه در روز به‌هیچ‌وجه مناسب نیستند. برای مثال نوعی عقرب در نواحی کویری شناسایی شده که گزش آن حتی منجر به مرگ می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم قبل از اینکه اتراق کنید و چادر خود را برپا کنید از محلی‌ها درباره احتمال گزش حشرات و بندپایان در آن محل پرس‌وجو کنید.اینها نکاتی بود که رعایت آن می‌تواند احتمال خطر گزش حشرات و بندپایان را در سفر به طبیعت کاهش دهد. در ادامه پیشنهاد می‌کنیم با بعضی انواع بندپایان و حشرات که برای طبیعت‌گردها ایجاد خطر می‌کنند هم آشنا شوید.

طبیعت‌گردها بهتر است این حشرات و بندپایان را شناسایی کنند

حالا که با روش‌های دفع حشرات موذی و بندپایان در طبیعت آشنا شدید بد نیست بدانید که بندپایان بسیاری در طبیعت زندگی می‌کنند که وجود آن‌ها ممکن است برای ما خطرناک باشد و به ما آسیب برساند؛ البته درصورتی‌که توسط آن‌ها گزیده شویم؛ بنابراین چنانچه به هر دلیل مجبور به اتراق کردن در مکانی شدید که نسبت به آن شناخت کافی ندارید، بد نیست با انواع بندپایانی آشنا شوید که احتمالا آنها را در نواحی کویری و جنگلی رویت خواهید کرد. این آشنایی صرفا برای نجات جان شما از گزش آن‌ها است پس بازهم یوتراوز را همراهی کنید.

رتیل؛ ترسناک اما بی‌خطرتر نسبت به سایر بندپایان

با شنیدن اسم رتیل اولین تصویری که در ذهنمان نقش می‌بندد، چهره‌ ترسناک و جثه‌ی بزرگ او است. حق هم داریم چراکه رتیل ازجمله موجوداتی است که ظاهر او گول زننده است و همین باعث می‌شود که ما تصور کنیم در صورت گزش توسط او، بلافاصله خواهیم مرد! درصورتی‌که این تصور درست نیست. چراکه بندپایان ترسناک و خطرناک‌تری نسبت به رتیل وجود دارند که درصورتی‌که توسط آن‌ها گزیده شویم بلافاصله یا پس از مدتی جان خود را از دست خواهیم داد. آنچه باید در رابطه با رتیل بدانید این است که گزش توسط رتیل اغلب باعث بروز التهاب یا عفونت خواهد شد، نه مسموم شدن و مرگ؛ و اگر کسی هم با گزش رتیل فوت کند، ممکن است نسبت به گزش توسط رتیل حساسیت داشته یا به‌واسطه‌ی عفونت شدید فوت کرده باشد. البته پیشنهاد ما این است که در صورت گزیده شدن توسط رتیل یا هر موجود دیگری بلافاصله موضوع را با امدادگر گروه یا سرپرست برنامه در میان بگذارید.

عنکبوت؛ خطرناک و سمی

آنچه در مواجهه‌ی با او در طبیعت، باید محتاطانه برخورد کرد و بیشتر مراقب بود، عنکبوت است. عنکبوت‌ها انواع مختلف و متفاوتی دارند. همچنین غالب آن‌ها ممکن است سمی بوده و سبب بروز مشکلاتی برای ما بشوند. درواقع اگر عنکبوت را با رتیل که ازنظر ظاهر و خیلی خصوصیات دیگر شبیه او است مقایسه کنیم، عنکبوت خطرناک‌تر و سمی‌تر است. برخی از گونه‌های عنکبوت همچون بیوه‌ی سفید و سیاه سالانه مسئول مرگ بسیاری از انسان‌ها، به‌خصوص کودکان هستند. پس در سفر به طبیعت، عنکبوت‌ها را جدی بگیرید.

عقرب؛ خطرناک و عاملی برای التهاب، سردرد یا حتی مرگ

آنچه در ابتدا در رابطه با عقرب‌ها باید بدانید آن است که گزش توسط عقرب غالباً و حتماً قرار نیست با مرگ همراه باشد و آنچه از گزش توسط عقرب‌ها باید بدانیم نتایجی همچون التهابات شدید، تب، سردرد یا حالت تهوع و سرگیجه است. در ایران اغلب گزارش‌ها از گزیده شدن توسط عقرب از جنوب کشور اعلام می‌شود. بااین‌حال عقرب‌ها بااینکه ممکن است سبب مرگ انسان هم نشوند بازهم خطرناک‌اند و در این میان عقرب‌های زردرنگ با دم‌های بلند و باریک به نام «جراره» نسبت به سایر عقرب‌ها خطرناک‌تر و سمی‌تر هستند.نوعی از عقرب‌ها در نواحی کویری ایران من‌جمله کویر حلوان حتی باعث بستری شدن طبیعت‌گردها شده‌اند. اگر قصد سفر به نواحی کویری را دارید بهتر است این موضوع را جدی بگیرید و تمهیدات لازم را همراه خود ببرید.

زنبور؛ حشره‌ای بسیار سودمند که می‌تواند خطرناک هم باشد

بسیاری از ما به‌قدر کافی با زنبور و خواصی که دارد به‌خوبی آشنا هستیم. زنبورها ازآنجایی‌که عسل تولید می‌کنند و نقش بسیار ویژه‌ای در پابرجا ماندن طبیعت به‌واسطه‌ی گرده‌افشانی دارند، به‌واقع ظلم است که آن‌ها را خطرناک و کشنده بنامیم؛ اما بااین‌حال او هم حشره است و ممکن است خطرناک باشد. چطور؟ با نیشی که دارد.
زنبورهای عسل عموماً نیش نمی‌زنند و سرشان به کار خودشان است؛ اما همین‌که احساس خطر کنند، ممکن است فردی را که مهاجم تشخیص داده‌اند، نیش بزنند. راستش را بخواهید، زنبورهای عسل با نیش زدن می‌میرند و درواقع نیش آن‌ها یکبار مصرف است؛ اما وای به‌روزی که به تور زنبورهای وحشی یا به‌اصطلاح wasp بیافتید. نه‌تنها با نیش زدن نمی‌میرند، بلکه می‌توانند چندین بار دیگر هم نیش بزنند. ضمن آنکه تجربه‌ی نیش چنین زنبورهایی اصلاً خوشایند نیست. به‌هرحال بهتر است در سفر به طبیعت مراقب نیش زنبورهای عسل باشید.

ساس یا ساس رختخواب؛ خون‌خوار پستانداران و به‌خصوص انسان‌ها

امروزه با این حشره حتی گاه در خانه‌های خود روبه‌رو می‌شویم. حشره‌ای که از خون پستانداران تغذیه می‌کند و گونه‌ای از آن در منطقه‌ی نیمکره‌ی شمالی خوراکی به اسم خون انسان دارد! این حشره و موجود بیشتر در شب‌ به تغذیه و مکیدن خون انسان می‌پردازد و در طول روز، در میان شکاف‌ها و مکان‌های تاریک پنهان می‌شود. اگر در سفر خود اقامتگاهی را انتخاب کرده‌اید که از بهداشت آن زیاد مطمئن نیستید، بهتر است کیسه خواب و چادر مسافرتی خود را ترجیح بدهید و بی‌خیال تجربه‌ی زندگی در اقامتگاه شوید.

کنه؛ عامل بسیاری از بیماری‌های انتقالی به انسان

کنه‌ها ازجمله بندپایانی هستند که اگر راستش را بخواهید به‌هیچ‌عنوان دوست‌داشتنی نیستند. کنه‌ها می‌توانند همانند کک‌ها، مسئول بسیاری از بیماری‌های انتقالی به انسان باشند. حال برای آنکه با این حشره روبه‌رو نشویم، بهتر است بدانید و به خاطر داشته باشید که کنه‌ها غالباً بر روی دام‌ها و حیوانات اهلی زندگی می‌کنند و می‌توانند خود را از این طریق به انسان رسانده و از خون او تغذیه کنند؛ بنابراین بهتر است که با حیوانات اهلی و دام‌ها تماس نداشته باشید و اگر هم تماس داشتید، فوراً دست خود را شسته و لباس‌های خود را تمیز کنید که احتمال وجود کنه از بین برود. ضمن آنکه ممکن است در بوم‌گردی و روستاگردی بیشتر در معرض گرفتار شدن به این بندپای قرار بگیرید.
برای کمپ زدن به‌هیچ‌وجه، گوسفند سراها را انتخاب نکنید. حتی برای نشستن و اتراق موقت هم این مکان‌ها مناسب نیستند. اگر محل اقامت و کمپ شما در نزدیکی گوسفند سراها است، کمپ خود را در فاصله‌ای دورتر برپا کنید تا از گزش کنه‌ها در امان بمانید.

سخن آخر:

ازجمله مسائلی که طبیعت‌گردها و کوهنوردان در طول سفر در طبیعت ممکن است با آن روبه‌رو شوند، گزیدگی توسط حشرات موذی و آسیب‌دیدگی به‌واسطه‌ی این گزیدگی است. حشرات ازجمله بیشترین موجودات موجود در طبیعت هستند که در هر جا و همه‌جا ممکن است دیده شوند؛ اما بااین‌وجود مدت‌ها است که انسان‌ها راه زندگی مسالمت‌آمیز با این حشرات را آموخته‌اند. گرچه گاهی اوقات این زندگی مسالمت‌آمیز به تلخی نیش و گزش تبدیل می‌شود. در این مقاله نکاتی برای در امان ماندن از گزش حشرات را بیان کردیم و شمارا با انواع حشرات و بندپایانی که ممکن است در طبیعت با آن‌ها مواجه شوید آشنا کردیم. بااین‌حال اگر نکته‌ای جامانده یا چنانچه تجربه‌ای از طبیعت‌گردی و گزش حشرات موذی دارید، خوشحال می‌شویم که آن را با خوانندگان یوتراوز در میان بگذارید.