آشنایی با قسمت‌های گوناگون بازار بزرگ کرمان

بازار بزرگ کرمان یکی از بهترین جاذبه‌های گردشگری شهر کرمان است. همان‌طور که می‌دانید شهر کرمان به دلیل وجود جاذبه‌های فروان و جذابش به‌عنوان پنجمین شهر تاریخی ایران شهرت دارد و یکی از این جاذبه‌های گردشگری در «دیار کریمان» همین بازار بزرگ و سنتی کرمان است. این مجموعه تاریخی و تجاری شامل بازارهای مختلفی است که هرکدام ازلحاظ تنوع جنس و کالا در نوع خود بی‌نظیر هستند. در این مقاله با مجله گردشگری یوتراوز همراه باشید تا بیشتر با بازار بزرگ کرمان آشنا شوید.

آنچه از بازار بزرگ و تاریخی کرمان می‌خوانید:

• تاریخچه و معماری بازار بزرگ کرمان
• بخش‌های مختلف بازار بزرگ کرمان
• ساختار بازار بزرگ کرمان
• بازار مسگری کرمان
• بازار زرگری یا قیصریه کرمان
• بازار اختیاری یا شاهی گنجعلی‌خان کرمان
• زیره کرمان را فراموش نکنید
• یک غذای خوشمزه در بازار گنجعلی‌خان
• ساعات کار بازار بزرگ کرمان

تاریخچه و معماری بازار بزرگ کرمان

بازار تاریخی کرمان یکی از معروف‌ترین بازارهای ایران است که قدمت 600 ساله دارد. این بازار بزرگ دارای فضای متفاوت و سنتی است که توانسته 60 درصد از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شهر کرمان را در خود جای دهد و در کرمان به بازار «گنجعلی‌خان» هم معروف است. هنگامی‌که در این بازار قدم می‌زنید جلوه هنر و معماری ایرانی را در گوشه‌وکنار آن مشاهده می‌کنید و سنتی بودن بازار را  کاملا احساس می‌کنید. با وجود معماری منحصر به ‌فرد این بازار سنتی در تاریخ 25 اردیبهشت ماه سال 1380 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بازار بزرگ و تاریخی در شهر کرمان از میدان ارگ شروع می‌شود و تا میدان مشتاقیه ادامه پیدا می‌کند. به همین دلیل بازار کرمان را به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین بازارهای ایران و یکی از جاذبه‌های تاریخی جذاب شهر کرمان می‌شناسند به‌خصوص که معماری بسیار باشکوه و زیبایی هم دارد.
هنگامی‌که در این بازار قدم می‌زنید اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب می‌کند، نگاره‌ها و گچبری‌های سقف بازار است. قدمت این گچبری‌ها که زیبایی خاصی به فضای داخلی بازار داده‌اند به 350 تا 400 سال پیش باز می‌گردد. البته باید این نکته را یادآور شد که هر قسمت از این بازار بزرگ در زمان یکی از حکمران‌های مختلف شهر ساخته شده‌ و به همین دلیل است که سبک‌های معماری مربوط به دوران مختلف ایران را در آن مشاهده می‌کنید.

بخش‌های مختلف بازار بزرگ کرمان

بازار بزرگ کرمان دارای بخش‌های مختلفی است که هر بخش براساس نوع کسب‌وکار و سبک معماری، نام مخصوص به خود را دارد. بخش‌های مختلف این بازار عبارتند از بازار گنجعلی‌خان، اختیاری، آهنگری، مسگری، عطاران، قیصریه‌ی زرگری، کلاه مال‌ها، کفاش‌ها، بازار عزیز، قدمگاه و بازار قلعه محمود.
مجموعه بازار کرمان از سمت شرق و غرب با دو بازار «قلعه» و «قلعه محمود» تمام می‌شود. قدیمی‌ترین بخش بازار کرمان، بازار اختیاری یا شاهی است که در انتهای بازار گنجعلی‌خان واقع شده‌است و به‌عنوان چهارمین بازار بزرگ در کرمان شناخته می‌شود. مدرسه «علمیه شفیعیه»، سرای «گلشن»، بازارچه و سرای «سردار» بخش‌های مختلف بازار شاهی را تشکیل می‌دهند.

ساختار بازار بزرگ کرمان

ساختار بازار سنتی کرمان را عناصر یا بخش‌هایی شامل راسته یا گذرگاه اصلی و فرعی، سرای، تیمچه و چهارسوق یا چهارسو تشکیل می‌دهند. سرا یا همان گذرگاه اصلی و فرعی، مسیر طولانی بازار است که در دو طرف آن دکان‌ها و مغازه‌های گوناگونی قرار دارند و هر یک کالایی را عرضه می‌کنند.
هنگامی‌که در بازار کرمان قدم می‌زنید با یک حیاط میانی مواجه می‌شوید که دورتادور آن را حجره‌های گوناگون احاطه کرده‌اند. در بازار کرمان با فضایی مواجه خواهید شد که سرپوشیده است و به بورس کالاهای خاصی اختصاص دارد. این فضای بازار که به «تیمچه» شهرت دارد، با زیبایی بی‌نظیری تزئین شده ‌است. چهارسوق یا چهارسو هم یک فضای زیبا به سبک معماری اصیل ایرانی است که محل تقاطع دو راسته اصلی بازار است.

بازار مسگری کرمان

یکی از بخش‌های بسیار معروف و قدیمی بازار بزرگ کرمان، به بازار مسگری اختصاص دارد. در این بازار گردشگران با اصلی‌ترین صنایع‌دستی ایران یعنی مس آشنا می‌شوند و از نزدیک دکان‌های مسگری را مشاهده می‌کنند. یکی از مراکز اصلی که در آن ظروف و اشیاء مختلف مسی یافت می‌شود همین بازار مسگری در شهر کرمان است.
ابتدا که وارد بازار مسگری‌ می‌شوید اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند جلوه آهنین بازار همراه با یک صدای خاص است. ظروف زیبای مسی که هرکدام طرح و نقش خاص خود را دارند، جلوه سنتی به این بازار داده‌‌اند. در این بازار شما می‌توانید ظروف مسی با رنگ‌های مختلف، ظروف مسی ساده و ظروف قلم‌زنی مسی و بسیاری اشکال و اجسام دیگر را به‌عنوان سوغات کرمان برای عزیزان خود بخرید.
یوتراوز به شما پیشنهاد می‎کند حتما در بازار مسگری کرمان به دکان‌های مهدی حکاک، محمود حکاک و میرزا حسن شفیعی سری بزنید زیرا این افراد جزء اساتید قلم‌کار کرمانی هستند و هنر دست آنها در بازار مسگری کرمان شهرت و محبوبیت بالایی دارد. در این بازار می‌توانید ظروف مسی اصل و باکیفیتی بخرید و یک یادگار زیبا از سفر به شهر تاریخی کرمان با خود به خانه ببرید.

بازار زرگری یا قیصریه کرمان

یکی دیگر از بخش‌های معروف بازار بزرگ کرمان، بازار قیصریه یا همان بازار زرگری است که در کرمان آن را به «بازار ابراهیم‌خان» هم می‌شناسند. ابراهیم‌خان از حکام شهرکرمان در دوره فتحعلی‌شاه بوده که در زمان زمامداری خود بناها و آثار زیبایی به سبک معماری اسلامی ساخته ‌است. این بازار یکی از مراکز خریدوفروش طلا در ایران است که همیشه جمعیت بالایی از خریداران، فروشندگان و گردشگران در آن رفت‌وآمد می‌کنند و کمتر پیش می‌آید که بازار قیصریه را خالی از جمعیت ببینید. در این بازار سنتی 47 مغازه زرگری و طلافروشی فعالیت می‌کنند، جلوه درخشان مغازه‌های این بازار برای هر گردشگری دیدنی است. حتی اگر قصد خرید هم ندارید، پیشنهاد می‌کنیم سری به بازار زرگری کرمان بزنید.

بازار اختیاری یا شاهی گنجعلی خان کرمان

یکی دیگر از بخش‌های بازار بزرگ کرمان، بازار اختیاری است. این بازار چهارمین بخش از مجموعه تاریخی بازار بزرگ کرمان است که در آن اجناس مختلفی برای فروش عرضه می شود. بازار گنجعلی‌خان در قسمت جنوبی بازار بزرگ قرار دارد. در واقع می‌توان گفت بازار اختیاری مانند یک پل ارتباطی میان گنجعلی‌خان و بازار وکیل عمل می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم حتما به بازار اختیاری بروید زیرا در این بازار بناها و آثار تاریخی بسیار ارزشمندی مانند کاروانسرای گلشن، مسجد چهل‌ستون، حمام وکیل، بازارچه‌های سردار و چایخانه سنتی وکیل را می‌توانید بازدید کنید.

زیره کرمان را فراموش نکنید

زیره کرمان در میان سوغاتی‌های کرمان بیش از هر چیزی شهرت دارد. برای همین است که از گذشته حتی در مثل‌های پارسی هم استفاده می‌شده است. «زیره به کرمان بردن ...». غیرممکن است کسی به ادویه‌جات ایرانی علاقمند باشد، به کرمان سفر کند و زیره از کرمان نخرد.
یکی از مراکز مهم ایران برای خرید انواع ادویه همین بازار بزرگ کرمان است. شما می‌توانید هر آنچه از ادویه‌جات می‌شناسید را در این بازار پیدا کنید. به عنوان مثال ادویه «کاری» هند که یکی از ادویه‌های کمیاب است، در بازار کرمان به وفور یافت می‌شود. در این بازار می‌توانید از زیره‌های خوش‌رنگ و تازه کرمان خریداری کنید و برای عزیزان خود سوغاتی ببرید.

یک غذای خوشمزه در بازار گنجعلی خان

بعد از کلی راه‌رفتن، گشت‌وگذار و خرید در بازارهای گوناگون کرمان حتما حسابی گرسنه می‌شوید و دوست دارید یک غذای خوشمزه در بازار سنتی کرمان نوش‌جان کنید. برای صرف غذا به انتهای بازار گنجعلی‌خان بروید، به حمام سنتی می‌رسید. این حمام قدیمی که اکنون یک سفره‌خانه زیبا ‌است، انواع غذاهای سنتی ایرانی را سرو می‌کند. در این سفره‌خانه یک غذای خوشمزه همراه با موسیقی دلنواز ایرانی نوش‌جان کنید و از فضای سنتی آن در کنار عزیزان خود لذت ببرید. در ضمن فالوده بستنی کرمان را هم فراموش نکنید و حتما این فالوده خوشمزه را در بازار بزرگ کرمان امتحان کنید.

ساعات کار بازار بزرگ کرمان

مجموعه تاریخی بازار بزرگ کرمان هر روز هفته (به جزء جمعه‌ها و ایام تعطیل) از ساعت 9 صبح تا 9:30 شب باز است. اگر به کرمان سفر می‌کنید فرصت بازدید از این مجموعه بزرگ و ارزشمند را از خود نگیرید. این بهترین فرصت است تا هم با تاریخ غنی کرمان آشنا شوید و هم سبک زندگی این دیار را از نزدیک لمس کنید.