جنگل حرا قشم
- ...
- ...
- تعداد کلمات
جنگل حرا قشم پر از رمز و راز و شگفتی‌ست؛ جایی که شما می‌توانید بی‌مانندترین پوشش گیاهی دنیا را ببینید. شاید در طول سفرتان به قشم وسوسه شوید از این جنگل عجیب که در بین آب‌ها شناور است دیدن کنید؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم قبل سفرتان، حتما مطلب زیر را مطالعه کنید.
جنگل حرا قشم جنگلی اسرارآمیز است که وقتی از نزدیک آن را می‌بینید، باورتان نمی‌شود که چنین جنگلی هم روی زمین وجود دارد. جنگل‌های حرا را می‌توان شاهکار طبیعت خداوند روی زمین دانست که از قضا در یکی از زیباترین جزایر ایران، یعنی جزیره قشم وجود دارند و یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی قشم به شمار می‌روند. جنگل‌های حرا حتی شهرتی جهانی دارند و توریست‌های زیادی مایلند که این جنگل را از نزدیک ببینند و عکس‌هایی زیبا در آن‌جا بگیرند. دوست دارید با این جنگل‌ها بیشتر آشنا شوید؟ ما می‌خواهیم رازهای جنگل حرا را در این مطلب از مجله گردشگری یوتراوز برایتان برملا کنیم؛ پس اگر آماده‌اید، تا انتها همراه ما باشید.
آن‌چه درباره جنگل حرا قشم می‌خوانید:
- جنگل حرا قشم کجاست؟
- مسیر قشم به جنگل حرا
- معرفی جنگل حرا قشم
- ویژگی‌های جنگل حرا قشم
- موجودات زنده جنگل حرا
- کاربرد جنگل حرا قشم
- بهترین ساعت بازدید از جنگل حرا قشم
- نکات مهم بازدید از جنگل حرا قشم
جنگل حرا قشم کجاست؟
جنگل‌های حرا قشم، در حدفاصل استان هرمزگان و جزیره قشم، که تنگه خوران نام گرفته، واقع شده‌اند. اگر به نقشه نگاه کنید، منطقه مثلث‌شکلی را می‌بینید که بین بندر خمیر، بندر لافت و اسکله گوران قرار گرفته؛ این منطقه، محل زیست جنگل‌های حرا، یکی از مهم‌ترین ذخایر زیست‌کره جهان، است.
نقشه جنگل حرا قشم
اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، 3 نقطه در نقشه وجود دارند که می‌توانیم رد جنگل‌های حرا را در آن‌ها پیدا کنیم. این 3 نقطه که از آن صحبت می‌کنیم، منطقه حفاظت‌شده حرای بندر خمیر، منطقه حفاظت‌شده حرای خوران و منطقه حفاظت‌شده جنگل‌های مانگرو قشم نام دارند.
این مقاله به یکی از این 3 نقطه، یعنی منطقه حفاظت‌شده جنگل‌ها حرا قشم اختصاص دارد. این منطقه وسیع را می‌توانید از ساحل بندر لافت تا اسکله سهیلی، اسکله طبل و ساحل گوران دنبال کنید.
آدرس دقیق جنگل حرا قشم
همانطور که توضیح دادیم، جنگل حرا قشم در یک منطقه وسیع قرار دارد که از بندر لافت شروع شده و تا اسکله گوران ادامه پیدا می‌کند. 4 مسیر مختلف برای رسیدن به این جنگل وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
مسیر قشم به جنگل حرا
اما چطور خودمان را از شهر قشم به جنگل‌های حرا برسانیم؟ شهر قشم در شرقی‌ترین قسمت جزیره قشم قرار گرفته و جنگل‌های حرا، در آب‌های سواحل مرکزی جزیره قشم واقع شده‌اند. بنابراین از هر جاده‌ای که راهی جنگل حرا باشید، ابتدا باید خودتان را به مرکز جزیره، حوالی شهرک جدید گورزین برسانید. اما نزدیکترین راهی که می‌توانید در پیش بگیرید، مسیر زیر است:
- از طریق بزرگراه خلیج فارس، قشم را به مقصد درگهان ترک کنید.
- بزرگراه خلیج فارس به میدان جانباز در درگهان ختم می‌شود. از خروجی دوم این میدان خارج شوید تا به میدان درگهان برسید.
- در میدان درگهان از خروجی سوم، خارج و وارد جاده شوید.
- جاده را ادامه دهید و از شهر گیاهدان بگذرید تا به شهر رمکان برسید.
- مسیر خود را در بلوار خلیج فارس رمکان ادامه دهید تا مجددا وارد جاده شوید.
- از روستای جیجیان و صیدم بگذرید تا به دوراهی دیرستان برسید. این دوراهی را به سمت فرودگاه بین‌المللی قشم ادامه دهید.
- وقتی به میدان فرودگاه رسیدید، از خروجی اول خارج شوید.
- از روستای تنبان بگذرید و مسیر را به سمت شهرک جدید گورزین ادامه دهید.
قبل از ورود به گورزین، یک دوراهی دیگر پیش روی‌تان قرار می‌گیرد. هر یک از این دو راه را که ادامه بدهید، به جنگ‌های حرا می‌رسید.
[مسیر اول] جاده سمت راست (جاده نخلستان)، شما را به سمت بندرلافت هدایت می‌کند. باید دقت داشته باشید که جاده جنگل حرا، حدودا 3 کیلومتر جلوتر از این دوراهی و سمت چپ جاده نخلستان قرار دارد.
[مسیر دوم] اگر هم به سمت چپ بپیچید، به روستای دهخدا می‌رسید. سمت راست این روستا، جاده دیگری وجود دارد که شما را به سمت اسکله تفریحی جنگل حرای دهخدا هدایت می‌کند.
[مسیر سوم] اگر این جاده را پیدا نکردید یا اشتباها از آن رد شدید، یا اصلا نخواستید که از این اسکله به دیدن جنگل حرا قشم بروید، کافی‌ست 4 کیلومتر دیگر برانید تا به جاده جدیدی برسید که شما را به سمت این جنگل‌های زیبا هدایت می‌کند. این جاده روبه‌روی روستای سهیلی قرار دارد و شما را به اسکله جنگل حرا سهیلی می‌رساند.
[مسیر چهارم] حدود 5 کیلومتر دورتر از روستای سهیلی، روستای دیگری به نام روستای طبل وجود دارد که از آن هم می‌توانید به جنگل حرا قشم برسید. کافی‌ست بعد از واردشدن به روستای طبل، در سمت راست‌تان دنبال جاده جنگل حرا بگردید و آن را تا رسیدن به اسکله طبل ادامه دهید.
برای بازدید از جنگل حرا قشم، باید سوار قایق شوید. اسکله روستای طبل و اسکله سهیلی بهترین گزینه‌ها برای این سفر هیجان‌انگیز هستند. اگر به اسکله سهیلی بروید می‌توانید جدای از بازدید این منطقه زیبا، صنایع‌دستی و محصولات مختلفی را هم از فروشنده‌های آن‌جا بخرید و سوغات قشم را به عنوان یادگار سفر با خود به شهرتان ببرید.
معرفی جنگل حرا قشم
وقتی که سطح آب‌های نیلگون خلیج فارس پایین می‌رود و جنگل‌های حرا از دل آب بیرون می‌آیند، صحنه‌ای مشابه فیلم‌های خیالی می‌بینید و باور چیزی که پیش روی‌تان است، برایتان سخت می‌شود؛ درختانی که انگار در آب دریا ریشه زده‌اند و روی آب معلقند.
بیایید از اول شروع کنیم. حرا (به انگلیسی: Avicenna Marina) در واقع نام یکی از انواع درختانی‌ست که در *جامعه گیاهی مانگرو* قرار می‌گیرند. درختان حرا بین 3 تا 6 متر ارتفاع دارند و در آبِ شور مناطق جزرومدی ساحلی می‌رویند. وقتی که دریا در حال جزر است، این درختان از آب بیرون می‌آیند و وقتی که دریا به حالت مد می‌رود، به زیر آب‌ها رفته و در دل دریا مخفی می‌شوند.
*مانگرو، یک جامعه بزرگ از درختان و بوته‌هایی است که در در آب‌شور مناطق گرمسیری و جزرومدی ساحلی رشد می‌کنند. دو گونه مشهور این جامعه، حرا و چندل نام دارند. هر دو نوع این درختان در جنگل‌های مانگرو (به انگلیسی: Mangrove forest) قشم یافت می‌شوند.
جالب است بدانید که نام درختِ حرا در زبان انگلیسی، از نام دانشمند بزرگ ایرانی، ابن‌سینا، برگرفته شده است. (در غرب ابن سینا را با نام Avicenna می‌شناسند.) نام دیگر جنگل حرا قشم، جنگل دریایی یا جنگل همیشه‌بهار است. در بندرعباس این گیاه را حرا، در بلوچستان تمر، در بوشهر گُرم و در زبان عربی، شوری یا شوره می‌نامند.
هنگامی که سطح آب در پایین‌ترین حالت خود قرار دارد، چوب‌های زیادی می‌بینید که درختان حرا از آن‌ها رویده‌اند. این چوب‌ها را هیچ کسی روی سطح آب قرار نداده، آن‌ها در واقع ریشه درختان جنگل حرا بوده و طی سالیان دراز به خاطر آب شوری که از آن تغذیه می‌کنند، جنگل‌ها را سبز نگه داشته و ذخیره‌گاه زیست کره ایران را حفظ کرده‌اند.
دلایل زیادی وجود دارد که باعث شده جنگل‌های حرا تا به امروز همچنان به رشد و سرسبزی‌شان ادامه داده و خشک نشوند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، آب‌وهوای استوایی منطقه را می‌تواند نام برد که کاملا برای درختان حرا و چندل مناسب بوده و باعث رشدشان می‌شود. جالب است بدانید که آب شور دریا نیز در این منطقه، به لطف خود درخت‌ها تبدیل به آب شیرین شده و این هم دلیل دیگری‌ست که درختان جنگل حرا قشم به رشد خود ادامه می‌دهند.
روایت‌ها و افسانه‌های شنیدنی و جالبی بین مردم محلی در مورد چگونگی پدیدار شدن جنگل‌های حرا وجود دارد. مثلا بعضی‌ها می‌گویند انسان‌هایی گریستند و این جنگل‌ها از اشک آن‌ها رشد کردند و برخی هم معتقدند هندوستانی‌ها بذر درختان جنگل حرا قشم را در نزدیکی بندر لافت کاشتند.
با خواندن این خطوط، متوجه شدیم که این درختان روی آب شناور نیستند و در مناطق جزرومدی می‌رویند. هنگامی که سطح دریا بالا می‌آید، ریشه این درختان زیر آب پنهان می‌شود و این تصور برای‌مان به وجود می‌آید که جنگلی روی آب رها شده و ممکن است به هر طرفی برود. اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری از این جنگل‌های شگفت‌انگیز بدانید، ادامه مطلب را دنبال کنید.
مساحت جنگل حرا قشم
مساحت جنگل حرا قشم تا قبل از سال 1359 چیزی حدود 82360 هکتار بود اما از این سال به بعد چند هزار هکتار افزایش وسعت داشته و مساحت کنونی آن 85686 هکتار است. در سال 1351 این جنگل توانست جزو مناطق حفاظت شده قرار بگیرد و در سال 1359 به عنوان پارک ملی شناخته شد و بیشتر مورد توجه فعالان محیط زیست قرار گرفت. اما پیشرفت جنگل حرا قشم در همین جا تمام نشد و در سال 1356 به شبکه جهانی انسان و زیست‌کره یونسکو پیوست. درحال‌حاضر اداره محیط‌زیست استان هرمزگان، وظیفه حفظ این زیستگاه طبیعی را بر عهده دارد.
ویژگی‌های جنگل حرا قشم
عمده درختانی که در جنگل مانگرو قشم می‌بینید، از نوع درخت حرا هستند. این درخت برگ‌هایی به رنگ سبز روشن دارد که به زیبایی هر چه بیشتر آن اضافه می‌کنند. ارتفاع شاخه و برگ درختان حرا چیزی حدود 3 تا 6 متر بوده و در دل آب‌های شور رشد می‌کنند و نیازی به آب شیرین ندارند. دلیل سازگاری عجیب این درختان با آبِ شور، پوست‌شان است. پوست درخت حرا می‌تواند آب را تصفیه کند و با تبدیلش به آب شیرین، منجر به ادامه بقای خود شود.
برگ‌های درخت‌های حرا، بیضی شکل و باریک هستند. اما جالب‌تر از همه اینکه درخت حرا، میوه هم می‌دهد! از این درخت عجیب و مفید، میوه‌هایی می‌رویند که شبیه بادام بوده و در روزهای گرم سال می‌رسند.
در خطوط قبل اشاره کردیم که مساحت جنگل‌های حرا با گذشت زمان بیشتر شده است. اما این موضوع چطور امکان‌پذیر است؟ دانه این درخت روی خود آن جوانه می‌زند، سپس این جوانه‌ها از درخت جدا می‌شوند و در بین گل‌ولای ریشه دمیده و نهال جدیدی به وجود می‌آورند. به‌این‌ترتیب، مساحت جنگل به مرور بیشتر و بیشتر می‌شود. ریشه درخت‌های حرا حتی تا 30 سانتی‌متر هم رشد می‌کنند و شامل تعداد زیادی ریشه فرعی می‌شوند که مسیر رشدشان به سمت بالا است.
در راهنمای سفر به قشم خواندیم که بهترین زمان سفر به این جزیره گرم‌سیر، روزهای سرد سال است. شاید با خودتان فکر کنید که با سردشدن هوا، جنگل‌های مانگرو هم به خواب زمستانی می‌روند، اما خوشبختانه در هر موقع از سال که به این جنگل بروید، محال است آن را خشکیده ببینید. جنگل حرا قشم در هر فصلی سرسبز است و شادابی شاخ و برگ‌شان، وابسته به فصول سال نیست؛ مگر اینکه به دلیل قطع ریشه یا دلایل این چنینی خشک شوند.
اواخر فصل بهار، فصل شکوفه‌دهی درختان حرا و بهترین زمان برای بازدید از این درختان است؛ البته اگر تحمل گرمای بیش از اندازه قشم را داشته باشید! در این فصل، شکوفه‌های زردرنگ زیبایی بر روی درختان حرا می‌روید و جلوه آن‌ها را صدبرابر می‌کند.
حالا به سراغ درختان چندل در جنگل حرا می‌رویم. اگر موفق نشدید شکوفه‌های زردرنگ درخت‌های حرا را در اواخر بهار ببینید، در فصل زمستان به سراغ جنگل حرا قشم بروید تا گل‌های سفید یا زردرنگ درختان چندل را از نزدیک دیده و غرق زیبایی آن‌ها شوید. درختان چندل میوه‌هایی گلابی‌مانند دارند که در فصل بهار می‌رسند و از نوع خود جالب هستند.
در آخر باید اضافه کنیم که قدمت جنگل‌های حرا به میلیون‌ها سال می‌رسد و طی این مدت به خوبی توانستند با شوری آب دریا کنار بیایند و بستری برای رشدشان پیدا کنند. اگر با گونه‌های مقاوم گیاهی آشنا باشید، قطعا می‌دانید که پوشش گیاهی جنگل‌های حرا هم جزو مقاوم‌ترین‌ها هستند و حتی با شرایط سخت به خوبی رشد می‌کنند.
موجودات زنده جنگل حرا
در جنگل‌های حرا، پرندگان مهاجر گرمسیری زیادی زندگی می‌کنند. چون این جنگل در شرایط اکولوژی بسیار خوبی به سر می‌برد و بستر زیستگاه این پرندگان را به وجود آورده است. در ادامه لیستی از پرندگانی مهاجری جنگل‌های حرا می‌بینید را برایتان می‌آوریم:
- حواصیل بزرگ
- کاکائی
- کفچه نوک تیز
- حواصیل هندی
- گیلانشاه
- سلیم خاکستری
گونه‌های جانوری دیگری هم در جنگل‌های حرا زندگی می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به دوزیست‌ها و آبزی‌هایی مثل مار ماهی‌ها و ماهی‌های گوناگون اشاره کرد. این جنگل‌ها محل تخم‌ریزی جانداران مختلف نیز بوده و قالب بر 80 درصد از گونه‌های جانوری جزیره قشم برای زاد و ولد به این جنگل‌ها می‌روند.
کاربرد جنگل حرا قشم
اما سوای زیبایی بصری، چه استفاده‌هایی می‌توان از جنگل حرا قشم برد و کاربرد درختان این جنگل، دقیقا برای چیست؟ همانطور که در ابتدای مقاله هم به آن اشاره کردیم، وسعت جنگل‌های حرا از مرزهای جزیره قشم عبور کرده و تا بندر خمیر، جزیره هرمز و بندر پُل هم ادامه پیدا می‌کنند. بومیان جزیره قشم و مناطقی که نام بردیم، جنگل‌های حرا را به عنوان بستری مناسب برای ماهیگیری انتخاب کرده و برای صید ماهی به آن‌جا می‌روند. عده‌ای دیگر هم به جنگل می‌روند تا شاخ و برگ اضافی درختان را هرس کنند. این کار نه تنها موجب پربار‌ترشدن درخت‌ها شده و جنگل را زیباتر می‌کند، بلکه چوب این درخت هم به مصرف شخصی مردم می‌رسد.
کاربردهای دیگر جنگل حرا قشم را در ادامه لیست می‌کنیم:
- تامین غذای دام
- تهیه خمیر کاغذ
- تولید ذغال
- تولید چوب
- درمان بیماری‌های پوستی مختلف با شیره داخل آوند درخت‌های حرا
- ساخت دهل با استفاده از تنه تنومند درخت‌های حرا
- استفاده از میوه‌وبرگ درخت‌های حرا برای مصارف دارویی و پزشکی
- ایجاد سد در برابر طوفان‌های دریایی با ریشه‌های درختان حرا
بهترین ساعت بازدید از جنگل حرا قشم
آب‌وهوای جزیره قشم گرم است و برای همین چه جنگل‌های حرا و چه دیگر جاذبه‌های گردشگری این جزیره در روزهای گرم سال چندان برایتان جذابیت ندارند چون هوای شرجی شما را اذیت کرده و لذت سفرتان را از بین می‌برد. برای همین توصیه می‌کنیم برای رفتن به جنگل حرا قشم روزهای سرد سال یعنی اواخر پاییز تا اوایل بهار را انتخاب کنید که هوا در بهترین حالت خود قرار داشته و لذت سفرتان به دلیل آب‌وهوای نامناسب از بین نمی‌رود.
اما چه ساعاتی را برای رفتن به جنگل حرا قشم انتخاب کنیم؟ زمان رفتن شما به جنگل حرا را جزرومد دریا مشخص می‌کند. جزرومد نیز تقریبا هر 6 ساعت یک بار اتفاق می‌افتد و شما باید تشخیص جزر یا مد بودن دریا را بر عهده متخصصان این کار بسپارید چون اگر در زمان نامناسبی به جنگل‌های حرا بروید، ممکن است دچار تغییرات جزرومدی شده و حتی جان‌تان هم به خطر بیفتد. اگر از قایق‌ران‌هایی حرفه‌ای کمک بگیرید، آن‌ها بهترین زمان و ساعت بازدید از جنگل را با توجه به شرایط دریا تشخیص داده و در زمان مناسب شما را به این جنگل‌ها می‌برند.
به طور کلی، از آن‌جایی که با درآمدن ماه، سطح آب بسیار بالا می‌آید، بهترین ساعت بازدید از جنگل حرا قشم، ساعات صبح تا بعدازظهر، قبل از غروب خورشید است.
قیمت بلیط جنگل حرا قشم
برای بازدید از جنگل‌های حرا به تهیه بلیط نیاز ندارید؛ ناخداهای محلی در محل اسکله حضور دارند تا شما را به یک بازدید هیجان‌انگیز مهمان کنند. بسته به این که سوار قایق تندرو یا کلبه‌های شناور شوید، هزینه برای شما متفاوت است. معمولا این شناورها 6 تا 8 نفر ظرفیت دارند و اگر بخواهید می‌توانید با پرداخت هزینه تمام افراد، قایق را به صورت دربست اجاره کنید. یا اینکه منتظر تکمیل ظرفیت شناور بمانید و هزینه کم‌تری بپردازید.
هزینه کرایه یک قایق برای نیم‌ساعت گشت در سال 1400، 210 هزار تومان بوده است.
نکات مهم بازدید از جنگل حرا قشم
در بازدید از جنگل حرا قشم به چند نکته مهمی که در ادامه می‌آوریم دقت کنید تا مشکلی در حین سفر برایتان ایجاد نشود:
🔶 در هنگام بازدید، تا حد امکان به پوشش گیاهی منطقه دست نزده و نگذارید لطمه یا آسیبی به محیط‌زیست وارد شود.
🔷 در جنگل سروصدا نکنید چون همانطور که گفتیم گونه‌های مختلفی از پرنده‌ها و آبزی‌ها در آن‌جا زندگی می‌کنند و با این کار به سبک زندگی آن‌ها طلمه می‌زنید.
🔶 ممکن است در طول مسیر لانه و آشیانه‌های مختلفی را از پرندگان ببینید که به هیچ‌عنوان نباید کوچکترین لطمه‌ای به آن‌ها وارد کنید چون زیستگاه امن آن‌ها را از بین می‌برید.
🔷 ممکن است داخل لانه و آشیانه پرنده‌ها، جوجه‌ها یا تخم‌های پرنده ببیند که فقط مجاز هستید از فاصله‌ای مشخص از آن‌ها عکس بگیرید و به هیچ عنوان نباید به لانه‌شان نزدیک شده و به تخم یا جوجه‌ها دست بزنید.
🔶 اگر خوراکی یا نوشیدنی می‌برید، به هیچ‌عنوان در محوطه جنگل زباله خود را رها نکنید.
یوتراوز رفتن به جنگل حرا قشم را برایتان راحت می‌کند
ما در وب‌سایت یوتراوز خدمات رزرو هتل، خرید بلیط هواپیما و بلیط قطار را ارائه می‌دهیم، برای همین رفتن تا قشم را ساده کرده و کمک‌تان می‌کنیم بدون هیچ مشکلی به جزیره عجایب هفتگانه ایران بروید. دوست دارید جنگل حرا قشم را بدون هیچ دردسری از نزدیک ببینید؟ برای این کار باید از قبل به فکر نحوه رفت‌و‌آمدتان به جزیره قشم و اقامتگاه‌تان در آن‌جا باشید. شما می‌توانید از داخل وب‌سایت یوتراوز نزدیکترین هتل به جنگل حرا را رزرو کرده و بلیط قطار یا هواپیمتان را هم از ما تهیه کنید تا بخش بزرگی از دغدغه‌های سفرتان از بین برود.
هر مشکلی که در فرآیند خرید بلیط یا رزرو هتل برایتان پیش آمد یا هر سوال دیگری که داشتید، می‌توانید در هر زمان از شبانه‌روز تلفن خود را بردارید و با شماره 1548 📞 تماس بگیرید تا از راهنمایی کارشناسان مربوط برخوردار شوید.
سوالات متداول
فاصله قشم تا جنگل حرا چقدر است؟
74 کیلومتر (حدود 1 ساعت فاصله با خودرو).
